Uzupełnienie tekstu pani mgr Wypyski o filozofii dialogu i spotkania Filozofia spotkania i dialogu, w swoich różnych wersjach i teoriach, wciąż jest obecna w etyce. O jej aktualności świadczy nie tylko zmiana paradygmatu podmiotu moralnego na doświadczenie Innego ( w polu dialogu lub spotkania), ale także radykalna zmiana reguł epistemicznych. Procesy poznawcze są związane z wysiłkiem rozumienia i oceny określonego przedmiotu. Pojawiają się więc jako wtórne w stosunku do źródłowego doświadczenia Ja w odniesieniu do Ty . Zachodzi ono w przestrzeni wiążącej ze sobą osoby i ustanawiającej między nimi aksjologiczne zależności. Są one wpisane w wydarzenie spotkania, a zatem nie tworzy się ich, ani nie odkrywa. Ponieważ pierwszym i konstytutywnym znakiem spotkania jest bezwarunkowe, transcendentne Boskie Ty . Dopiero wobec Boga i przez niego- wszystkie znaki, aktualizujące się w spotkaniu, mają swój aksjologiczny zapis. Potrafi je odczytać i zrozumieć tylko osoba, która podejmuje dialog z Innym , czyli z drugim Ty . „Fakt, że Ja jestem”, posiada duchowy sens tylko w związku ze stwierdzeniem, że Ty jesteś. Doświadczenia tego nie można zracjonalizować ani też zuniwersalizować, bo wywołuje je indywidualne pragnienie metafizycznego absolutu. Pozostaje ono zawsze tajemnicą przysługującą osobowej, duchowej egzystencji. Wyraża ją Ja , w którym osoba utożsamia się ze sobą, z tym wszystkim, co robi, czego pragnie. Ogólnie; co stanowi określoną wartość dla niej samej, co jest dla niej dobre lub złe. Działając, osoba rozpoznaje siebie w aktach refleksji, spełnia siebie, wiążąc się z Innym i. Poddaje wartościowaniu wszystko to, co ma dla niej jakieś znaczenie, przyjmuje na siebie odpowiedzialność za swój los i Innych. Gubi się, szuka, podlega różnym nastrojom, doświadcza zdrady i miłości w kontaktach z Innymi. Wszystko jednak, co czyni i do czego dąży, wyraża ją, a nie tylko podmiotową zdolność sprawczą. W przeciwieństwie do podmiotu, osoba pozostaje poza kręgiem tych dóbr, o których realizacji ona decyduje, sytuując siebie w ich centrum. Ja dystansuje się wobec swojej podmiotowej aktywności, zajmując pozycję Innego i traktując siebie jako wydarzenie w świecie. W konsekwencji, osoba nabiera zdolności do samo - obiektywizacji siebie i swoich życiowych wyborów jak również do ich samo - relatywizacji. Na tym zdolnościach osoby opiera się etyka i język, który zmierza do porozumienia. By porozumieć się z Innym, osoba musi zdystansować się wobec własnych przeżyć, opinii i przekonań. „W tym celu musimy- wyjaśnia Spaemann- zamiast wyrażać się, włączyć się w istniejący już system reguł, który takie porozumienie czyni możliwym. I odwrotnie: właśnie ten system tj. język, pozwala dopiero na powstanie w nas tej różnicy, tego dystansu mnie do mnie samego, ze względu nas który mówimy o osobach”
(…)
…, ale przede wszystkim totalną krytykę filozofii pokartezjańskiej. Inspirowała ona racjonalny, cywilizacyjny , kulturowy i naukowy postęp od XVII do XX wieku w Europie. Po granicznych doświadczeniach II wojny pytanie Levinasa, Jak można dalej filozofować po Holokauście?, znalazło odpowiedź w tradycji filozofii spotkania i dialogu, którą podjął autor Całości i nieskończoności. Kolejny krok, na drodze rozwoju myśli filozoficznej…
… ani racjonalizacji. Ponieważ mają one swoje źródła w spotkaniu z Bogiem Abrahama, Izaaka i Jakuba . Ja stoi Twarzą w Twarz z Drugim, ze swoim bliskim. W nim znajduje obligujący go zakaz „Nie zabij mnie”.
W tak opisanej filozofii dialogu, religia i etyka, metafizyka i ontologia reprezentują różne aspekty tego samego doświadczenia spotkania Ja-Ty. W zależności od tego, który z nich został podjęty w rozważaniach…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)