Utwory, które głównie powstawały w średniowieczu:
żywoty świętych (hagiografia),
kazania,
pieśni religijne,
epika rycerska.
Charakterystyczną cechą literatury średniowiecznej jest jej szczególne zaangażowanie w kwestie religijne i świeckie, duchowe i społeczne. Literatura służyła określonym celom: pouczeniu i wychowaniu, potępieniu zła i afirmacji dobra, poszerzeniu wiedzy, pokazywaniu wzorców osobowych. Dlatego tak chętnie tworzono zalecane do naśladowania ideały osobowe, np. świętego, rycerza, władcy. Obok oficjalnego nurtu literatury istniała także poezja "rozrywkowo-prześmiewcza", wymienić należy Powieść o Róży czy cykl Powieść o Lisie. Żywoty świętych to w średniowieczu przekaz niezwykle ważny. Cechowały je: boska ingerencja w momencie poczęcia lub narodzenia, rozmaite znaki i cuda, które zapowiadają, co się stanie, cuda w czasie lub po śmierci świętego.
Żywoty świętych , hagiografia ( hagios = święty , graphein = pisać ) - dział piśmiennictwa religijnego zapoczątkowany w starożytności (za czasów pierwszych chrześcijan, prawdopodobnie w Rzymie), który obejmuje żywoty świętych, legendy z nimi związane oraz opisy cudów. Hagiografia składa się z trzech części: a) opisu życia świętego ( vitae ), b) męczeństwa ( passio ), c) cudów ( miracula ). Dla tego gatunku charakterystyczne jest też słownictwo wartościujące, pokazujące w jak najlepszym świetle głównego bohatera - nie ma tu mowy o obiektywizmie. Celem hagiografii jest nakłonienie człowieka, do wzorowania się świętym. Jedną z najsławniejszych hagiografii jest Legenda o św. Aleksym . Legenda o świętym Aleksym (autor nieznany):
Utwór rozpoczyna się inwokacją do Mesjasza z prośbą o łaski dla tego, kto będzie opowiadał dzieje świętego (w. 1-6). Wezwanie do Chrystusa Króla już na początku sugeruje, że święty naśladował Zbawiciela w ubóstwie, pokorze i miłosierdziu - zgodnie ze słowami Pisma Św.: Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili (w. 7-8) Modlitwa ta wiąże się z wiarą, że tylko Duch Święty może dać człowiekowi łaskę mądrości, wysłowienia się, mocy, umiejętności. Autor legendy prosi zatem o takie wsparcie. Po modlitewnym wstępie rozpoczyna się opowieść dziejów rodziny Aleksego: ojca, matki oraz narodziny przyszłego świętego (w. 11-32). Małżeństwo Eufamijana i Aglijas mieszkało w Rzymie, mieście o ważnej symbolice i randze dla Kościoła. Żona Eufamijana (w tłumaczeniu: wróżącego szczęście, pomyślnego) była bezpłodna. On zaś miał szlachetne pochodzenie, liczne dobra, swoich rycerzy, był blisko cesarza. Aglijas cechowało miłosierdzie dla ubogich. Małżonkowie żyli pobożnie i usilnie prosili Boga o potomka.
(…)
… udają się do łożnicy. I wtedy Bóg upomina się o syna Efamijana. Młody mężczyzna opuszcza żonę i dom ojca jeszcze przed skonsumowaniem małżeństwa. Wielka radość doczesna zamienia się w głęboki smutek i rozczarowanie. Podczas nocy poślubnej Aleksy oddaje Famijanie pierścień małżeński, wtajemnicza żonę w plan ucieczki na służbę Bogu. Zostawia ją dziewicą i nakazuje pobożne życie dla ubogich…
… wiecznego). Drugi raz jednak, i tym razem przez samego ojca, Aleksy nie zostaje rozpoznany. Jest to wielka próba dla świętego. Kiedy Aleksy mieszka u progu świątyni, zaczyna się nad nim roztaczać cudowna aura, co czyni go sławnym żebrakiem. Jest to kolejna próba dla świętego, aby wyzbyć się pokory i poniżenia.
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)