Od strony autora (nadawcy) można patrzeć na proces historyczno-literacki - przybywanie dzieł, autorów, jest odbierane jako proces zmian (gwałtowny, zmienny ciąg wydarzeń literackich).
Od strony czytelnika - zmiany wcale nie są tak gwałtowne, są łagodne, proces historyczno-literacki cechuje o wiele większa ciągłość, przewlekłość.
Dzieło literackie jest zawsze związane z procesem historyczno-literackim. Zawsze interesuje nas ujęcie historyczne. Utwór literacki jest wytworem procesu historyczno-literackiego, ale też i odzwierciedleniem stanu literatury.
TRADYCJA - aktywny stosunek do przeszłości, forma istnienia przeszłości współcześnie, nie każdy element przeszłości jest uznawany za tradycję, tylko to, co staje się wzorem, co było cenne, a wciąż jest aktualne i podlega wartościowaniu. Tradycja to wybór, selekcja. To także deformacja, przekształcenie (przeszłość jest kontynuowana, ale modyfikowana). Element z przeszłość musi się stać aktywnym składnikiem nowego dzieła (mogą tu być poszczególne utwory, teksty, normy literackie, gatunki - oda, sielanka, wizja epoki, sposób widzenia świata).
Tradycja kluczowa to najważniejsze odniesienie dla dzieła literackiego. Można mówić o tradycji pozytywnej i negatywnej. Tradycja jest pojęciem relatywnym . Tradycją jest coś, dla kogoś w określonej sytuacji. Pisarzowi tradycja jest zawsze do czegoś potrzebna, jakaś konwencja, styl, język itp.
Jeśli chodzi o WPŁYW - jego relacja jest jednorazowa.
TRADYCJA
WPŁYW
Wg Janusza Sławińskiego tradycja to projekcja diachronii (czasowy porządek literatury, następowanie po sobie zjawisk w czasie) w synchronii (współistnienia) → projekcja historyczności w czas, stan współczesności.
Wg de Saussure'a: istnieje parole (utwór) i langue (możliwości systemowe, tradycja).
Definicje zaczerpnięte z biologii: FENOTYP - cechy indywidualne, niepowtarzalne, jest realizacją genotypu. GENOTYP - cechy systemowe, ogół norm, osadza dzieło w tradycji w pewnych systemach, odsyła do norm gatunkowych, stylistycznych.
PERIODYZACJA PROCESU HISTORYCZNO-LITERACKIEGO - podział na okresy, prądy, relacje. Koncepcja porządkowania procesu historyczno-literackiego. Jest to potrzebne dla względów praktycznych. W podziale zawsze odbija się pewien sposób interpretowania literatury, wartościowania.
Mamy różne typy ujęć:
trychotomiczne - triady,
dychotomiczne (binarne) - dwa prądy, które się powtarzają (podział Wölffina z 1915 roku, dotyczy sztuki w ogóle: Klasycyzm i Barok) KLASYCYZM : Linearność, płaskość, zamkniętość formy, jedność, jasność.
(…)
….
Wyróżnimy następujące rodzaje literackie:
liryka, b) epika, c) dramat
Rodzaje literackie dzielą się na gatunki, a gatunki mają swoje odmiany.
Podział na rodzaje literackie jest ponadczasowy, uniwersalny. Wyróżniamy je na podstawie:
sposobu uzewnętrzniania się podmiotu (w liryce mówi „ja” liryczne, w epice mówi narrator, w dramacie nie ma podmiotu),
budowa świata przedstawionego i kompozycja (w liryce - afabularność, brak akcji, zdarzeń; w epice - fabuła; w dramacie - zdarzenia tworzą akcję),
budowa stylistyczno-językowa (w liryce - monolog, e epice - narracja, w dramacie - dialog).
RÓŻNICE W RODZAJACH LITERACKICH:
W liryce najważniejsza jest ekspresja przeżyć, w epice - czas teraźniejszy, prezentyzm, jednopłaszczyznowość, . brak w liryce zewnętrznego dziania się, świat przedstawiony jest rekonstruowany…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)