„Uniwersalny preskryptywizm” by R. M. Hare. „Przewodnik…” rozdz. 40
U.p. ma ustalić, gdzie w teoriach etycznych jest błąd, a gdzie trafna intuicja. Cel - synteza trafnych intuicji.
Teorie etyczne: deskryptywistyczne & nondeskryptywistyczne.
| |
sądy moralne mogą być prawdziwe lub fałszywe. a nie!
teoria warunków prawdziwości - rozumieć znaczenie zdania to tyle, co rozumieć, jakie są warunki prawdziwości sądu formułowanego przez to zdanie. Tej teorii jednak nie lubimy („błąd deskryptywistyczny” - Austin), ponieważ istnieją przecież wypowiedzi, których znaczenie nie jest określone warunkami prawdziwości, np. rozkazy. Ale, niech będzie, znaczenie zdania jest CZĘŚCIOWO określone przez warunki jego prawdziwości. Zdanie jest opisowe w sensie mocnym (=czysto deskryptywne), wtw jego znaczenie zostało w pełni określone przez warunki prawdziwości.
Deskryptywizm etyczny - odnosi się do sądów moralnych.
Nondeskryptywizm etyczny (tu preskryptywiści) - w znaczeniu sądów zawarty jest element preskryptywny/oceniający/emotywny, tj. wyrażający nakazy, oceny lub postawy akceptowane bez względu na warunki prawdziwości tych sądów. Za Kantem.
Teorie opisowe: naturalizm & intuicjonizm.
| |
można zdefiniować terminy moralne. nie można!
Zarówno naturalizm jak i intuicjonizm to teorie deskryptywistyczne. Argument przeciwko: obie prowadzą do relatywizmu! I warunki prawdziwości (w naturalizmie) i przekonania moralne (w intuicjonizmie) zależą od tego, jak definiuje je społeczeństwo.
W deskryptywizmie (naturalistycznym) znalazł się też subiektywizm. Ten jest prosty: „powinien” bądź „nie powinien” = „pochwalam” lub „nie pochwalam” (dopuszcza podmiot zbiorowy). Tak naprawdę subiektywizm ≈ intuicjonizm. Preskryptywizm = emotywizm (teoria nondeskryptywna). Szuka reguł rozumowania rządzących myśleniem moralnym. Łączy reguły nakazów z regułami rządzącymi słowami „powinien”, „musi” w ich znaczeniu moralnym. (Te pozostają do nakazów w podobnym stosunku jak oznajmiające zdania modalne do niemodalnych - cokolwiek to znaczy :P).
Preskryptywizm uniwersalny - sądy „powinnościowe” są nakazami; od rozkazów różnią się tym, że są uogólnialne. Preskryptywizm є klasy internalistycznych teorii etycznych. Zgodnie z nimi zaakceptować sądy moralne = mieć motyw do działania. (uwaga: „zaakceptować” nie mylić z „uznać prawdziwość” - wtedy byłby to subiektywizm!). Eksternalizm - uznajemy coś za słuszne niezależnie od motywacji.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)