To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Typologia i charakterystyka podmiotów sm:
a) państwa i quazi - państwa
b) org. międzynarodowe
c) podmioty transnarodowe:
- istota
- NGOs
- korporacje transnarodowe
- narody
- ruchy religijne
- podmioty nielegitymizowane(org. terrorystyczne, struktury zorg. przestępczości)
Liczba państw systematycznie wzrasta. Cechy specyficzne państwa jako uczestnika sm:
Jest formą organizacji życia społecznego *jest najwyżej zorganizowaną grupą społeczną; nie ma bardziej złożonego podmiotu organizującego życie społeczne). Formy organizacji życia społecznego podlegają ewolucji, więc splot procesów dziejów może państwo kiedyś zniszczyć.
Państwo ma szczególną pozycję wśród uczestników sm, ponieważ inni uczestnicy działają za zgodą lub poprzez państwa. Może kontrolować(stara się) działania innych podmiotów. Stosunki międzypaństwowe mają podstawowe znaczenie dla stosunków międzynarodowych. To stosunki między państwami świadczą o nadrzędności płaszczyzny politycznej SM w stosunku do każdej innej.
Państwo obdarzone jest atrybutami, czyli cechami właściwymi tylko i wyłącznie jemu:
suwerenność(powstanie tej idei jest zbieżne z powstaniem scentralizowanego państwa narodowego i westfalskiego systemu stosunków międzynarodowych. To on tę ideę wykreował.
Suwerenność to idea abstrakcyjna, będąca konstrukcją społeczną. Pojęcie to jest dynamiczne, zmienne w czasie, ewoluuje. Za jej ojca duchowego uważa się Jeana Bodina, który twierdził, że władza suwerenna jest władzą najwyższą, niczym nieograniczoną, kojarzona z władcą. Idea suwerenności jest bardzo ważna dla funkcjonowania współczesnych państw. Daje ośrodkowi decyzyjnemu wyłączne prawo do sterowania procesami społecznymi i ekonomicznymi na terytorium mu przypisanemu. Daje prawo wykluczania aspiracji innych ośrodków decyzyjnych z działań w odniesieniu do danego terytorium.
W odniesieniu do suwerenności obecnie używa się dwóch określeń:
- samowładność(niezależność działania w środowisku międzynarodowym)
- całowładność(wyłączne prawo do danego terytorium)
Suwerenność jest więc skierowane do wewnątrz(prawo sterowania i wykluczania) i na zewnątrz. Suwerenność tworzy podstawy suwerennej równości wszystkich państw i możliwości uznania danego państwa przez inne państwa.
Steven Krasner, praktykę wykonywania suwerenności sprowadza do czterech elementów:
1). kontrola obszaru w ramach granic państwa
2). możliwość zewnętrznego uznania
3). wyłączne prawo decydowania w odniesieniu do danego terytorium
(…)
…), z których usług państwa obecnie korzystają czy też kartele narkotykowe)
Prawo międzynarodowe jest tworzone przez państwa(wyraża ono wolę państw. Tylko państwa tworzą p.m.)
Quasi państwa to jednostki nieuznawane za państwa. Np. Naddniestrze, Cypr Północny, Abchazja, Strefa Gazy rządzona przez Hamas, Osetia Płd.
Organizacje międzynarodowe są podmiotami prawa międzynarodowego, ale ta podmiotowość jest wtórna - pochodna, bo nadawana z woli państw, wyrażona zazwyczaj w statutach organizacji(np. traktat lizboński był aktem nadającym UE jako całości podmiotowość przez państwa członkowskie)
Statut organizacji jest więc aktem (międzynarodowym, wielostronnym) nadania organizacji podmiotowości prawnomiędzynarodowej*.
*W przypadku org. pozarządowych statut jest umową cywilno - prawną, bo nie mają one podmiotowości…
… Afrykańskich)
II. Kryterium zakresu przedmiotowego (zainteresowań organizacji):
- uniwersalne (zajmują się każdym problemem życia społecznego, np. ONZ, Liga Państw Arabskich)
- wyspecjalizowane(WHO, WTO, UNESCO)
Organizacje międzynarodowe są stosunkowo nowe, zaczęły powstawać pod koniec XVIII w.(te pozarządowe). Centralna komisja ds. nawigacji na Renie(1815 r.) to pierwsza nowożytna organizacja międzyrządowa. W 1865 r. powstała Unia Telekomunikacyjna, w 1874 r. zaś Unia Pocztowa. Pierwsza polityczna organizacja to Liga Narodów(1919 r.)
Wyłanianie się podmiotów transnarodowych jest cechą ewolucji systemu wersalskiego. Nazwa „podmioty niepaństwowe” jest mało precyzyjna, bo oznacza, że każdy podmiot inny niż państwo mieści się w tej kategorii. Dlatego prof. Pietraś preferuje nazwę podmioty transnarodowe…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)