Satyra staropolska na przykładzie twórczości Krzysztofa Opalińskiego - jedynym znanym dziełem Krzysztofa Opalińskiego są Satyry albo Przestrogi do naprawy rządu i obyczajów w Polszcze należące…(Leszno, 1650). - autor korzystał z wzorców antycznych: Juvenalis, Persjusz, Seneka. - satyra była typem poetyckiej gawędy, najczęściej pisana 13-zgłoskowcem (rzymska: heksametrem). - tematyka była podporządkowana dydaktyce, podejmowała zaczepnie i krytycznie kwestie polityczne i społeczne
- dominuje retrospektywny osąd sytuacji: konfrontacja „dawniej” i „dziś”. Powrót w przeszłość nie jest możliwy, więc przykłady z przeszłości po prostu pomagają zaostrzać negatywny obraz współczesnych. Wyszukuje przykłady degeneracji obyczaju. - satyra nie jest opisowym dokumentem, tylko gatunkiem kierującym się prawami wyobraźni. - istnieją powiązania z tradycją polskiej myśli reformistycznej i piśmiennictwa. Przykład: satyra O sposobach pomnożenia miast i na nierząd w nich: gruntowny plan unowocześnia struktury społecznej Rzeczpospolitej. - najlepsze są satyry zatrzymujące się na pewnym określonym problemie: Na ciężary i opressyją chłopską w Polszcze: odtwarza złożony mechanizm eksploatacji sił chłopskich i chłopskiego dobytku. - kilka satyr poświęca sprawom wojskowym: szuka powodu upadku cnót żołnierskich: Na zepsowaną militarem disciplinam i nierząd wojskowy. Źle, że większość młodzieży jest przygotowywana do ziemiańskiego życia. Ojcowie nie przestrzegają obowiązku kształcenia synów w sztuce wojskowej. - między satyrami Opalińskiego istnieją różne więzi wewnętrzne: utwory dopełniają się, nad nimi autor buduje wizję upadku wielkiego narodu. - Opaliński wykłada zasady chrześcijańskiego stoicyzmu- wzorzec oparty na cnocie umiaru. Żywił przekonanie, że nad Polską czuwa Opatrzność Boża, bo inaczej się nie da wytłumaczyć, czemu to społeczeństwo ciągle istnieje. - autor chętnie korzysta z przysłów, buduje zdania na kształt przysłów, aby wbiły się w pamięć.
- społeczeństwo powinno być oparte na surowym przestrzeganiu porządku moralnego, obyczajowego, prawnego. Zlustrował cały stan szlachecki i nie znalazł nikogo godnego miana człowieka. - stałym motywem satyr jest surowość i prostota- opozycja do barokowego przepychu. - krytykował gatunki barokowe, jako pełne przepychu, analizował kompozycję i styl kazań i oracji.
(…)
…
Satyra staropolska na przykładzie twórczości Krzysztofa Opalińskiego
- jedynym znanym dziełem Krzysztofa Opalińskiego są Satyry albo Przestrogi do naprawy rządu i obyczajów w Polszcze należące…(Leszno, 1650). - autor korzystał z wzorców antycznych: Juvenalis, Persjusz, Seneka. - satyra była typem poetyckiej gawędy, najczęściej pisana 13-zgłoskowcem (rzymska: heksametrem). - tematyka…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)