„Transcendencja osoby w czynie to nie tylko samozależność, zależność od własnego «ja». Wchodzi w nią również moment zależności od prawdy - i moment ten ostatecznie kształtuje wolność. Nie realizuje się ona bowiem przez podporządkowanie sobie prawdy, ale przez podporządkowanie się prawdzie”. Tworząca się tutaj „moc samostanowienia, określa do końca kontury samorządnej podmiotowości właściwej człowiekowi. Jest to podmiotowość samorządnego sprawcy”.
Zauważmy w tym miejscu rzecz niezwykle ważną dla samego rozumienia tego, kim jest człowiek. Otóż zauważamy, że samorządność (to, co podejmuję jako własną decyzję, ale w świetle prawdy o dobru) prowadzi do samospełnienia (człowiek jest istotą, która dąży do swej realizacji). I ten właśnie proces wskazuje na wyjątkowość człowieka. Można z kolei powiedzieć, że owa wyjątkowość poświadcza o osobności człowieka - jego byciu «inaczej» i «wyżej» w stosunku do otaczającego go świata.
Doświadczenie takiej osobności stało się udziałem pierwszego człowieka. Przekaz Biblii (nie traktujemy go w tym miejscu jako tekstu natchnionego, świętego, ale jako pewien zapis kulturowy, zapis świadomości człowieka) nie pozostawia wątpliwości: Potem Pan Bóg rzekł: «Nie jest dobrze, żeby mężczyzna był sam, uczynię mu zatem odpowiednią dla niego pomoc». Ulepiwszy z gleby wszelkie zwierzęta lądowe i wszelkie ptaki powietrzne, Pan Bóg przyprowadził je do mężczyzny, aby przekonać się, jaką on da im nazwę. Każde jednak zwierzę, które określił mężczyzna, otrzymało nazwę "istota żywa". I tak mężczyzna dał nazwy wszelkiemu bydłu, ptakom powietrznym i wszelkiemu zwierzęciu polnemu, ale nie znalazła się pomoc odpowiednia dla mężczyzny. (Rdz 2, 18-20). Ten archetypiczny tekst pokazuje, że odkrycie przez człowieka własnej osobności w świecie - staje się zarazem rozpoznaniem własnej samotności:
„Świadomość ujawnia człowieka jako tego, który posiada władzę poznawania w stosunku do świata widzialnego . Wraz z tym poznawaniem, które niejako wyprowadza go na zewnątrz jego istoty, człowiek równocześnie ujawnia się samemu sobie w całej odrębności tej istoty . Jest nie tylko istotowo-podmiotowo sam. Samotność oznacza zarazem podmiotowość człowieka, która buduje się poprzez samoświadomość. Człowiek bowiem jest «inny» w stosunku do widzialnego świata istot żyjących. Analizując tekst Księgi Rodzaju, jesteśmy niejako świadkami tego, jak człowiek wobec Boga Jahwe «wyosabnia» się od całego świata istot żyjących ( animalia ) pierwszym aktem świadomości, jak tym samym ujawnia wobec się sobie - i zarazem potwierdza w widzialnym świecie jako «osoba»”.
Czym lub raczej kim jest zatem osoba? Jest istotą, która bytuje w świecie nie-osób jako istota naznaczona „osobnością” i „samotnością”. Pomimo psychologicznego odczucia tego, że jest to doświadczenie negatywne, warto zauważyć, że kryje ono w sobie pozytywne treści - człowiek odkrywa, że jest nie tylko inaczej, ale i „wyżej” w stosunku do otaczającej go rzeczywistości. Jest jedyną istotą, która wyraża swoją samozależność poprzez samouzależnienie się od prawdy. A w ten sposób jawi się sam sobie jako (tak uwarunkowana) samo-troska o samospełnienie.
(…)
… prawdzie o rzeczy, na przykład twierdzeniu Pitagorasa, czy prawu Newtona - to niewątpliwie komplikuję sobie życie, ale nie przekreślam jeszcze własnego człowieczeństwa. Bywają ludzie, którzy są kompletnymi ignorantami w sprawach wiedzy, nauki, informacji o świecie, ale zarazem imponują samospełnieniem własnego życia. Są nie uczeni, ale - autentyczni!
Prawda o sobie jat tak decydująca miedzy innymi…
… prawdzie o rzeczy, na przykład twierdzeniu Pitagorasa, czy prawu Newtona - to niewątpliwie komplikuję sobie życie, ale nie przekreślam jeszcze własnego człowieczeństwa. Bywają ludzie, którzy są kompletnymi ignorantami w sprawach wiedzy, nauki, informacji o świecie, ale zarazem imponują samospełnieniem własnego życia. Są nie uczeni, ale - autentyczni!
Prawda o sobie jat tak decydująca miedzy innymi…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)