Wykład 15 21.01.10 Heterocykliczne aminy - HAAs: HAAs powstają z aminokwasów, białek, w produktach białkowych , w czasie obróbki termicznej
1977r pierwszy raport o obecności związków mutagennych (test Amesa) w smażonych rybach i mięsie oraz kondensatach dymu Typ IQ: imidazochinolinowy Temp. 190-200C
Z produktów reakcji Maillarda i kreatyniny (nie powstają z białek niemięśniowych) Typ nieIQ: aminopyrydynowy Temp. 300 o C
Produkty pirolizy białek Nowy typ, zawiera w pierścieniu tlen Metabolizm HAAs: I faza Hydroksylacja przez cytochrom P-450
Indukują syntezę cytochromów II faza : sprzęganie grup -OH z:
Kwasem glukuronowym
Kwasem siarkowym
Co-A
Toksyczność HAAs: W teście Amesa działanie mutagenne: większe niż benzo(a)piren, aflatoksyny, nitrozoaminy, ale bardzo duże zróżnicowanie pomiędzy poszczególnymi HAAs
Działanie rakotwórcze: prawie wszystkie związki powodują zmiany nowotworowe u gryzoni w wielu lokalizacjach (głównie wątroba, jelito grube, sutek)
Występowanie HAAs ng/g
przy smażeniu na patelni i w głębokim tłuszczu powstaje 10 do 50 razy więcej związków o działaniu mutagennym niż przy gotowaniu i pieczeniu
mniej powstaje przy obróbce w kuchence mikrofalowej
Nitrozoaminy W reakcjach udział biorą:
- aminy II rzędowe oraz
- aminy III - rzędowe R-NH 2 - amidy R-CO-NH 2 NDMA - nitrozodwumetyloamina
NDEA - nitozodwuetyloamina
NDBA - nitrozodwubutyloamina
NPir - nitrozopirolidyna NPip - nitrozo piperydyna Azotyny + aminy = nitrozoaminy :
działanie rakotwórcze u zwierząt
działanie moczopędne
utlenianie składników odżywczych, w tym wit. B 6 - zaburzenia syntezy hemu - niedokrwistość
zaburzenia metabolizmu tłuszczów, białek, kwasów nukleinowych
działanie wolotwórcze
w puszkach przyspieszają korozję, mogą być przyczyna zatrucia cyną
Nitrozoamniy - źródła substratów
Azotyny:
azotany - azotyny - tlenki azotu
dym wędzarniczy, papierosy, spaliny, każdy gaz, który powstaje przy spalaniu
produkty z gumy (np. smoczki)
papier
aminy:
w organizmie:
aminy endogenne np. cholina, dwumetyloamina, karnityna lub inne powstające z rozkładu białek
leki np. aminopiryna, oksytetracyklina
alkaloidy z dymu tytoniowego
(…)
… witaminy D)
zaburzenia hormonalne zmniejszające płodność
uszkadzają wątrobę, nerki, tarczycę (nowotwory wątroby u zwierząt)
działanie embriotoksyczne
działanie immunotoksyczne
Związki fosforoorganiczne (insektycydy, herbicydy, fungicydy)
silne trucizny, większość wykazuje dużą toksyczność ostrą
wchłanianie przez przewód pokarmowy, drogi oddechowe, skórę, błony śluzowe
dobrze rozpuszczalne w tłuszczach
szybki metabolizm (hydroliza)
związki fosfoorganiczne - toksyczność:
inhibitory cholinesteraz:
głównie acetylocholin esterazy (AChE, hydrolazy acetylocholinowej), która katalizuje rozkład acetylocholiny; (AChE obecna w błonie krwinek czerwonych, mózgu, rdzeniu kręgowym, płytkach motorycznych mięśni szkieletowych, mięśni gładkich drzewa oskrzelowego i pęcherza
nagromadzenie acetylocholiny w miejscach…
…
karbaryl ulega nitrozowaniu do nitrozokarbarylu o silnym działaniu mutagennym syntetyczne piretroidy - III generacja
piretroidy:
- wybiórcze działanie
Stosunek LD50 dla szarańczy i szczura
małe wchłanianie z przewodu pokarmowego
dobrze rozpuszczalne w tłuszczach
szybka biotransformacja (-> hydroliza) do kwasów karboksylowych, które są 3,5x bardziej toksycznych
działanie neurotropowe - blokują…
… wędzone
0,1-64
Mączka śledziowa
15000
lokalizacja
liczba związków N-nitrozowych
N-nitrozaminy
N-nitrozamidy
wątroba
35
2
przełyk, gardło
32
3
jama nosowa
18
-
układ oddechowy
10
1
nerki
8
9
język
8
-
ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy
2
9
przewód słuchowy
2
1
jądra
1
-
miejsce iniekcji
3
4
Pestycydy - wiadomości ćwiczeniowe
Związki chloroograniczne:
insektycydy polichlorkowe (I generacja, stosowane w latach 1940-60)
rozpuszczalne w tłuszczach
odporne na temp., wilgotność, światło
bardzo trwałe - duża persystencja
niebezpieczeństwo to zatrucia przewlekłe
DDT - dichloro - difenylo - trójchloroetan
Insektycydy polichlorkowe:
wchłanianie przez przewód pokarmowy, drogi oddechowe, skórę
wolno ulegają przemianom do pochodnych (DDD, DDE i DDA)
przenikają barierę łożyskową, mózgową
kumulują się w tkance…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)