TŁO I PRZYCZYNY NERWIC Uwagi wstępne Etiologia wieloczynnikowa Rozmawiając z chorym staramy się dojść do jego sytuacji nerwicorodnej, tzn. uchwycić najbardziej istotne zaburzenia stosunku uczuciowego z otoczeniem, które mogły doprowadzić do reakcji nerwicowej. Nie należy przy tym zapominać, że nawet przy istnieniu sytuacji nerwicorodnej objawy nerwicowe mogą być sygnałem choroby somatycznej lub jednej z psychoz endogennych czy organicznych.
W psychiatrii w jeszcze większym stopniu niż w innych dziedzinach medycyny obowiązuje zasada etiologii wieloczynnikowej. Odstąpienie od tej zasady i trzymanie się jednej tylko ścieżki etiologicznej daje wprawdzie większe pozory naukowości, ale obraz chorego, powstały na zasadzie tego typu poszukiwań etiologicznych, jest z reguły karykaturalnie zwężony, a tym samym nieprawdziwy i chorego krzywdzący.
Prawdopodobieństwo znalezienia właściwego układu czynników etiologicznych maleje w miarę ich wzrastania. W celu obliczenia liczby możliwych układów można zastosować. wzór na permutację, podany na str. 129. Gdy istnieją dwa czynniki etiologiczne A i B, tylko dwa układy są możliwe:
AB i BA; przy trzech czynnikach liczba ich wzrasta do 6 (ABC, ACB, BAĆ, BCA, CAB, CBA), czyli do iloczynu 1x2x3. Liczba możliwych kombinacji jest silnią liczby czynników etiologicznych. O tym małym prawdopodobieństwie trafienia we właściwy układ etiologiczny nie należy zapominać przy rozważaniach nad genezą wszelkich zaburzeń psychicznych, a także nerwic. Hipotezy etiologiczne w psychiatrii są zawsze obarczone dużym stopniem niepewności.
Znalezienie spośród wielu sytuacji nerwic orodnych tej, która jest właściwą przyczyną nerwicy, jest często więcz niemożliwe, toteż lepiej rozpatrywać jednocześnie kilka sytuacji jako ewentualne przyczyny nerwicy.
Środowisko rodzinne i środowisko pracy Oczywiście u każdego chorego sytuacja nerwicorodna układa się inaczej i podanie ogólnego schematu jest bardzo trudne. W praktyce postępuje się zwykle w ten sposób, że po dokładnym omówieniu aktualnych skarg chorego przechodzi się do analizy jego sytuacji rodzinnej i pracy. Są to dwa środowiska, w których zagęszczenie związków uczuciowych jest największe i słusznie można się w nich spodziewać źródeł konfliktów nerwicorodnych. U kobiet sytuacje nerwicorodne częściej obserwuje się w środowisku rodzinnym, a u mężczyzn w środowisku pracy. Dla kobiety mimo emancypacji zawsze dom pozostaje najważniejszym polem aktywności, ponieważ ona przede wszystkim go stwarza.
Problematyka emocjonalna obu kręgów społecznych jest inna. W środowisku rodzinnym (zarówno rodziny generacyjnej, tj. tej, z której się wyszło, jak i prokreacyjnej, tj. tej, którą samemu się stworzyło) problematyka ta dotyczy dwóch zasadniczych postaw uczuciowych — postawy ,,do" i „od", miłości i nienawiści. Natomiast w środowisku pracy, a u młodszych chorych w środowisku szkolnym i zabawowym, dotyczy ona postawy ,,nad", tzn. specyficznie ludzkiej tendencji do przekształcania świata ,,na obraz i podobieństwo swoje".
(…)
… seksualnego, do przemodelowania go wedle własnego ideału, tj. z postawy ,,nad", a w środowisku pracy wzajemne stosunki między ludźmi doprowadzają niejednokrotnie do nagromadzenia silnych ładunków emocjonalnych uczuć negatywnych (a więc postawy „od"). Każda grupa społeczna ma jednak specyficzny dla siebie stopień zbliżenia (dystans społeczny). Z natury rzeczy zbliżenie jest większe w grupie rodzinnej niż w grupie pracy.
Dystans społeczny
Zagadnienie, w jakim stopniu człowiek wytrzymuje kontakt z drugim człowiekiem i jaka jest optymalna odległość między jednym człowiekiem a drugim, ma różne aspekty natury biologicznej, socjologicznej i psychologicznej. Każda żywa istota ma swoją optymalną przestrzeń życiową; nie można roślin sadzić zbyt ciasno, bo nie urosną, nie można zwierząt i zbytnio stłoczyć…
… czynnikiem zmniejszającym dystans społeczny (tj. dystans między poszczególnymi jednostkami danego gatunku), a prawo zachowania własnego życia jest znów czynnikiem zwiększającym tenże dystans, ponieważ do życia potrzebna jest pewna przestrzeń, z której czerpie się energię. U zwierząt jest to przestrzeń niszczenia innych żywych istot — roślin lub zwierząt innego gatunku — i przekształcania ich na strukturę…
… konstytucjonalnych, zwyczajów panujących w danym kręgu kulturowym, aktualnej roli społecznej i sytuacji.
W najbardziej popularnych podziałach typologicznych (kretschmerowska cyklotymia — schizotymia, jungowska ekstrawersja — introwersja, bleulerowska syntonia — autyzm) głównym kryterium klasyfikacyjnym jest dystans społeczny. Na przeciwstawnych biegunach skali klasyfikacyjnej mieszczą się ludzie skłonni…
… tęsknota za osobą, z którą złączyć się nie można, a z drugiej nienawiść, pogarda, a nawet wstręt do osoby, z którą nie można się rozłączyć. Oscylowanie silnych uczuć powoduje, że niejednokrotnie w stosunku do tej samej osoby przeskakuje się z jednej skrajności w drugą.
Niezgodność między dystansem rzeczywistym a marzeniowym powoduje, że ludzie odczuwają pustkę wokół siebie, mimo że są otoczeni ludźmi…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)