To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Łukasz Wełpa
Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, Katedra Europeistyki
Europeistyka, I rok studia niestacjonarne, grupa II
TIMOR WSCHODNI
Pierwsi Europejczycy - Portugalczycy przybyli na Timor na początku XVI w, a wyspę zasiedlali od 1520 r. Mieszkańcy na wyspy podzieleni byli pomiędzy plemiona, które nieustannie toczyły ze sobą wojnę. Było to określane mianem funu. Timorczycy nigdy nie podporządkowali się do końca ani Portugalczykom, ani Holendrom, ani okupującej wyspę podczas II WŚ Japonii. Nie udało się to też Indonezji, która w 1976 r. anektowała Timor Wschodni. W obliczu masowej zagłady ze strony Indonezyjczyków, plemiona po raz pierwszy zjednoczyły się i stawiły zorganizowany opór. Władza Portugalii nad Timorem bazowała na układach (często zmiennych) z lokalnymi królami (tzw. Liurai). Okresowo Timor rządził się samodzielnie (dzięki zwycięstwom nowej elity - Topasów). Rząd lizboński z najwyższym trudem utrzymywał stosunki z Dili (stolicą Timoru), chcąc mieć chociażby iluzoryczną kontrolę nad kolonią. Katastrofalna sytuacja gospodarcza w XX w. zmusiła Portugalię do podjęcia ostrych kroków - w końcu udało się wzmocnić administrację, przeforsować tzw. Podatek pogłowny i system robót przymusowych (niezwykle represyjny). Wywołało to oczywiście rebelie, z którymi radzono sobie nastawiając plemiona przeciwko sobie w myśl zasady divide et impera, czyli dziel i rządź.
Kiedy w 1974 r. byłe kolonie portugalskie wybijały się na niepodległość (w ramach tzw. `'rewolucji goździków'') Timor nie był do tego zdolny. Opóźnienie cywilizacyjne i gospodarcze nie dawało podstaw i nadziei na samodzielną egzystencję. Ludność utrzymywała się z rolnictwa, przestarzałego (nie znano nawet pługa) a co za tym idzie, mało wydajnego. Rzadkością była gospodarka pieniężna.
Opóźnienie dotyczyło także sfery politycznej, co stanowiło problem w momencie, kiedy trzeba było wziąć odpowiedzialność za własne losy. Dodatkowym problemem było ogromne zróżnicowanie na wyspie - zarówno pod względem religii, jak i języka (od 17 do 30 języków), społeczeństwo nie było więc homogeniczne. Nie było elity gotowej do przejęcia władzy, ani utworzenia jakiegokolwiek ruchu politycznego. Portugalczycy opuścili Timor w 1975 r. Pozostała garstka aktywistów (urzędników, nauczycieli, księży, królów plemiennych, dziennikarzy) zaczęła tworzyć stronnictwa polityczne m.in. Demokratyczna Unia Timoru (UDT) skłaniająca się ku związkom z Portugalią, a niepodległości w odleglejszym czasie, APODETI - optujące za integrację z Indonezją, a także FRETILIN - Rewolucyjny Front Niepodległego Timoru Wschodniego - żądający niepodległości. W tym samym roku wybuchła między nimi wojna domowa . Zwycięstwo odniósł (ku niezadowoleniu Indonezji, która była pośrednią przyczyną wojny) FRETILIN. Zgodnie z zamiarem, proklamował on niepodległość i począł wdrażać swój lewicowo-rewolucyjny program.
(…)
… neokolonializm (głównie przez środowiska lewicowe). Władzę pod względem prawnym sprawowało UNTAET, ale to de facto CNRT (skupiający siły niepodległościowe) był swoistą legitymacją społeczną i sprawował władzę w terenie. Między oboma ośrodkami pojawiły się rozdźwięki i tarcia.
14 kwietnia 2002 w pierwszych wyborach prezydenckich Xanan Gusmao został wybrany pierwszym prezydentem Timoru Wschodniego.
20 maja 2002…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)