To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Niepodległość Timoru Wschodniego
1. Podstawowe informacje
Timor Wschodni (Timor-Leste) 20 maja 2002 roku w wyniku referendum uzyskał niepodległość, stał się tym samym pierwszym państwem powstałym w XXI wieku.
Timor Wschodni (Demokratyczna Republika Timoru Wschodniego) leży na wyspie Timor będącej największą w archipelagu Małych Wysp Sundajskich. Graniczy z Indonezją i na morzu z Australią. Stolicą państwa jest Dili. Timor Wschodni zajmuje około 15 tys. km2 i zamieszkuje około 1 mln. ludności. Jest jednym z najbiedniejszych państw świata - PKB per capita wynosi około 500 USD. Prezydentem od 2002 roku jest Xanana Gusmao (zwany często „azjatyckim Nelsonem Mandelą”). Premierem od 2006 roku jest Jose Ramos-Horta.
2. Droga do uzyskania niepodległości
W 1520 roku Timor odkryli Portugalczycy. W XVII wieku wyspę podzieliły między siebie dwa mocarstwa kolonialne: Portugalia zajęła część wschodnią, Holendrzy zaś - zachodnią. Przebieg granicy ustalono po stuleciach walk dopiero w 1904 roku. II wojna światowa najpierw przyniosła wschodniej części Timoru interwencję holenderską i australijską, a potem brutalną inwazję Japonii. W 1951 roku Timor Wschodni wrócił do Portugalii. Dwa lata wcześniej zachodnia część wyspy, podobnie jak reszta Holenderskich Indii Wschodnich, przypadła w udziale powstającej Republice Indonezji (wówczas Stany Zjednoczone Indonezji). W roku 1974 w wyniku "rewolucji goździków" portugalskie kolonie otrzymały prawo do samostanowienia (25 kwietnia). Timor Wschodni stał się areną ożywionej działalności politycznej lokalnych formacji o różnych orientacjach.
W Timorze powstały trzy zwalczające się formacje polityczne: Zjednoczona Partia Demokratyczna (UDT), opowiadająca się za autonomią Timoru przy zachowaniu związków z Portugalią, Demokratyczne Stowarzyszenie Ludności Timoru (Apodeti), dążące do przyłączenia Timoru Wschodniego do Indonezji, oraz Fretilin, czyli Rewolucyjny Front Wyzwolenia Timoru Wschodniego (jednym z liderów był Jose Ramos-Horta), głoszący hasła niepodległości i socjalizmu zbliżonego do modelu szwedzkiej socjaldemokracji.
30 sierpnia 1975 roku Fretilin proklamował autonomię kolonii, a następnie - 28 listopada - ogłosił niepodległość Ludowo-Demokratycznej Republiki Timoru Wschodniego. 7 grudnia nastąpiła inwazja armii indonezyjskiej. Już 22 grudnia Rada Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych zażądała wycofania oddziałów, jednak mimo to 17 sierpnia 1976 roku Indonezja ogłosiła aneksję wyspy przy cichym poparciu USA - „Załatwcie to szybko i bez naszej broni” (jeśli traktować to zdanie dosłownie to nie udało się) - radził ówczesny minister spraw zagranicznych Henry Kissinger władzom w Dżakarcie. Przyłączenie Timoru nie zostało uznane przez zdecydowaną większość państw świata, wyjątek stanowiła Australia (czerwiec 1979 roku).
(…)
…. sekretarz generalny ONZ Kofi Annan, były prezydent USA Bill Clinton, prezydent Indonezji Megawati Sukarnoputri, premier Australii John Howard oraz prezydent Portugalii Jorge Sampaio.
Timor Wschodni został przyjęty do ONZ 27 września 2002 roku (jako 191 członek). 18 listopada 2002 roku Rzeczpospolita Polska i Demokratyczna Republika Timoru Wschodniego oficjalnie nawiązały stosunki dyplomatyczne…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)