TEORIE SPOŁECZNEGO UCZENIA SIĘ Zachowanie „niezaburzone /normalne ,przystosowawcze/ oraz „zaburzone ”/ nie akceptowane społecznie, , jest nabywane zgodnie z regułami uczenia się, a więc sterowane przez otoczenie. Dlatego nieprawidłowości zachowań tkwią w otoczeniu, a nie w jednostce., przez preferowanie lub piętnowanie pewnego rodzaju zachowań. Każdy z nas ma jedyną, niepowtarzalną historię życia, historię uczenia się zachowań. Jedynie podobieństwa biorą się z jednakowych oddziałowywań i zależności społeczno- kulturowych. Stałość zachowania określana jest mianem generalizacji bodźca lub generalizacji reakcji. Różnice pomiędzy poszczególnymi wariantami teorii społecznego uczenia się dotyczą preferowanego procesu uczenia się / uczenie klasyczne ,instrumentalne, naśladowcze/, oraz tego w jaki stopniu w danym wariancie uwzględnia się poznawcze regulatory zachowania. ANALIZA WARUNKOWANIA ZABURZEŃ Człowiek przychodzi na świat z pewnymi pierwotnymi potrzebami, które zaspakaja w sposób dla siebie specyficzny , określany jako ukształtowane indywidualnie wzory zachowań. W miarę dorastania jednostka przyswaja sobie inne potrzeby wynikające z otoczenia w jakim się znajduje. Na pewne bodźce i sytuacje człowiek uczy się reagować lękiem , mogącym spełniać takie same funkcje jak potrzeba, tzn. motywować do zachowań przystosowawczych lub do nieprzystosowawczych, do ucieczki lub do zdobywania. Redukowanie lęku stanowi wzmocnienie dla zwykłego zachowania lub zachowania neurotycznego. W kształtowaniu, tzn. uczeniu się nerwicy istotną rolę odgrywają „konflikty wewnętrzne /motywacyjne/”. Konflikt zachodzi wtedy, gdy jednocześnie występują co najmniej dwie sprzeczne wzajemnie tendencje do reagowania. Najważniejszym jest konflikt „między dążeniem a unik aniem ”, w którym jedna tendencja jest rezultatem słabego nawyku działającego przy silnym popędzie, a druga wynika z silnego nawyku i słabego popędu. Źródłem neurotycznego nieprzystosowania jest nierozwiązany konflikt, wywołujący tym samym silny lęk. Elementy tego konfliktu są wyparte, nie dające się zwerbalizować zdarzenia z odległej przeszłości i nieświadome, neurotyk nie może stworzyć sobie racjonalnego planu działania, który pozwoli na pozbycie się tych trudności . Konflikt występuje najczęściej pomiędzy potężnymi pierwotnymi popędami i równie potężnymi ograniczeniami czy też zahamowaniami, których anormalne symptomy powodują, iż konflikt ulega częściowemu zredukowaniu przez co słabnie także napięcie lękowe./ symptom silnych bólów podbrzusza chroni wprawdzie kobietę przed uleganiem wymaganiom seksualnym męża i w ten sposób zmniejsza jej lęk przed współżyciem seksualnym, oraz przed niechcianą ciążą, przynosi doraźne złagodzenie konfliktu i lęku, z drugiej strony może odebrać obojgu radość życia i doprowadzić do rozpadu związku/.
(…)
… do reakcji unikania mogą być wypowiadane przez dziecko słowa i zdania, a strach z nimi związany może się zgeneralizować na myśli i związać bezpośrednio z myślami.
Posługując się zasadami warunkowania instrumentalnego, można wyjaśnić powstawanie nałogu pijaństwa i narkomanii, jako wyuczonych zachowań służących redukcji napięcia emocjonalnego.
Częste i długotrwałe picie wzmacniane przez nagradzające bezpośrednio działanie alkoholu, przejawiające się w uczuciu ciepła i nieograniczonych możliwości oraz w chwilowym odprężeniu i uspokojeniu. Są to czynniki silniejsze niż oddalona w czasie kara lub nagroda.
Warunkowanie klasyczne przebiega na podstawie wrodzonych ,utrwalonych dziedzicznie odruchów bezwarunkowych, takich jak np. odruch ślinienia się wywołuje widok i zapach jedzenia, odruch mrugania wywołuje dmuchanie w powieki.
W przypadku bezwarunkowej reakcji strachu możemy wyróżnić trzy kategorie bodźców bezwarunkowych : bodźce bólowe i nagłe głośne dźwięki; niedobór związany z utratą równowagi, ciemnością i samotnością; wreszcie zaburzenia fizjologiczne.
Warunkowanie klasyczne przebiega na poziomie kojarzenia bodźców: dotychczasowy bodziec neutralny , dzięki wzmacnianiu go przez bodziec bezwarunkowy…
… się /warunkowania / instrumentalnego. Jednostka otrzymuje wzmocnienie tylko wtedy, gdy wykona określoną czynność, a więc gdy jest aktywna.
Generalizacja bodźca jest to przenoszenie wyuczonego zachowania na sytuację mniej lub bardziej podobną do tej , która wytworzyła to wyuczone zachowanie./ posłuszeństwo wobec rodziców przenoszone jest do przełożonych w szkole, wojsku, pracy/.
Generalizacja reakcji ,polega…
…, chwalonym, akceptowanym/wzmocnienia pozytywne/, ale także np. bycie nie lubianym, krytykowanym, wyśmiewanym, odrzucanym, gorszym lub uważanym za wykolejeńca / wzmocnienia negatywne/. Warunkowanie instrumentalne zachodzi wtedy, gdy po określonej reakcji pojawia się natychmiast pewna jej konsekwencja w postaci wzmocnienia pozytywnego lub negatywnego, np. nerwice stanowią rezultat długotrwałego procesu…
… lęku. Dlatego źródeł rozwoju lęku możemy szukać w historii życia danej jednostki. Ludzie natomiast różnią się pod względem łatwości/ szybkości / uczenia się reakcji warunkowych.
Wg Eysencka zachowania zaburzone są wyuczone, ale nie maja charakteru przystosowawczego, są więc niekorzystne dla jednostki lub(i) dla jej otoczenia.
Fizjologiczne podłoże stanowi labilność i pobudliwość autonomicznego układu nerwowego i nazwane jest „neurotyzmem” / neurotycznością/ która jest cechą wrodzoną.
Drugą właściwością osobniczą, odpowiedzialna za zaburzenia zachowania jest wymiar „ekstrawersja-introwersja”, wyznaczający łatwość warunkowania, w taki sposób, że u introwertyków warunkowanie przebiega łatwiej z powodu przewagi mózgowego pobudzenia nad hamowaniem, natomiast u ekstrawertyków w procesach mózgowych przeważa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)