Teorie komunikowania
1.Oddziaływanie środków masowego przekazu — teorie i kierunki badań
Oddziaływanie środków masowego przekazu jest oceniane bardzo różnie. Jeśli chodzi o efektywność ich oddziaływania, jedni mówią o wszech potędze mediów (urabiają ludzi i manipulują nimi w dokładnie określonym kierunku), inni — że ludzie odbierają informacje selektywnie, zachowując pełną osobistą wolność wyboru i niezależność (... odbiór informacji jest zawsze odbiorem indywidualnym — nie ma zbiorowego oka, ucha, zbiorowego dotyku lub węchu...). W odniesieniu do celowości i sensowności mass mediów to jedni widzą w nich fundamentalny środek edukacji jednostek i społeczeństw, integracji, informacji i reformacji (tj. pobudzanie krytyki społecznej i działanie na rzecz zmian społecznych); inni wręcz negują ich pozytywny wpływ(„Największym zagrożeniem dla edukacji jest współcześnie telewizja" — twierdził K. Popper. Przyszłość jest otwarta. Wywiad z K. Popperem, „Odra" 1994, nr 11, s. 10.). A oto najważniejsze teorie i kierunki badań nad oddziaływaniem środków masowego przekazu.
A. TEORIE KLASYCZNE EFEKTÓW MASOWEGO KOMUNIKOWANIA
Cechą wspólną tych teorii jest oparcie się na modelu behawiorystów, to jest, że każdy bodziec wywołuje określoną reakcję (B - R) lub każdy stymulator wywołuje określoną reakcję (S - R) (Według behawiorystów reakcje i wzory zachowań ludzkich są całkowicie sterowane przez bodźce zewnętrzne, przez środowisko naturalne i społeczne. Człowiek behawiorystów to istota zewnątrzsterowna; odrzucają oni portret człowieka jako jednostki autonomicznej, kierowanej przez cechy osobowości, takie jak: zdolności, świadomość, temperament, wola, sumienie. Jak twierdził B. F. Skinner (1904-1990), jeden z pionierów psychologii behawiorystycznej, pojęcie osobowości, czyli woli, jest semantyczną fikcją. Zgodnie z tym behawiorysta nie powinien pytać o to, co znajduje się w głowie człowieka, ale o to, co znajduje się wokół niej.) a zatem przynosi określone, proporcjonalne do bodźca efekty. Akcent w tych teoriach jest położony na wpływ mass mediów na odbiorców. Przedmiot badań można tu wyrazić pytaniami: jak media działają na ludzi? Jaka jest efektywność ich działania? Jak one kształtują ludzi? Należą tu teorie psychologiczne, socjologiczne i kulturowe.
1. Teorie psychologiczne
W obrębie tych teorii wygłoszono różne opinie:
środki masowego przekazu w sposób automatyczny wywołują z góry zamierzone reakcje odbiorców. Jest to tzw. teoria uwarunkowania, która odnosi się głównie do oddziaływań propagandowych, w których lansowane treści zostają skojarzone z określonymi stanami uczuciowymi jednostki (nienawiść, lęk, sympatia), nabierając w ten sposób wzbogaconej efektywności.
odbiorca unika informacji sprzecznych z jego wiedzą i oczekiwaniami
(…)
…. Jest to tzw. teoria uwarunkowania, która odnosi się głównie do oddziaływań propagandowych, w których lansowane treści zostają skojarzone z określonymi stanami uczuciowymi jednostki (nienawiść, lęk, sympatia), nabierając w ten sposób wzbogaconej efektywności.
odbiorca unika informacji sprzecznych z jego wiedzą i oczekiwaniami (teoria dysonansu poznawczego).
istnieje koherencja postaw odbiorcy względem…
… sposób na przekazy; zmiana czynników społecznych i demograficznych wywołuje zmianę sposobu korzystania z przekazów. Silny wpływ na interpretację treści przekazywanych przez mass media mają grupy pierwotne (rodzina, grupy rówieśnicze), a w szerszych układach społecznych — przywódcy opinii. Ponieważ człowiek należy do wielu grup, każda z nich wywiera pewien wpływ na recepcję przekazów. W społeczeństwie…
…, a jej uczestnictwem w różnych grupach pierwotnych. Grupy te kształtują u ludzi sposób postępowania, sankcjonują ich zachowanie i precyzują rolę członka grupy jako odbiorcy określonych treści przekazywanych przez mass media16. Podkreślić należy jeszcze jeden czynnik wpływu grupy na percepcję mediów. Jednostka w obawie przed izolacją społeczną orientuje się na rozkład opinii w swojej grupie; zwykle też bywa…
…. Zresztą same środki masowego przekazu to czynniki współdziałające lub uzupełniające się.
E. INNE TEORIE
1.PODEJŚCIE „EKOLOGICZNO-DYNAMICZNE”
(Ekologia lub ekologizm (gr. oikos — dom, środowisko) oznacza kierunek w naukach społecznych, który podkreśla związek między postawą człowieka, jego systemem norm i wartości a wpływem różnych czynników środowiskowych i społecznych w ogóle. Stąd„ekologia człowieka…
…, że treści przekazywane przez mass media mają niską wartość kulturową, obniżają poziom kultury, kształtują zły smak, umacniają mieszczański hedonizm. W tym nurcie krytycznym charakterystyczna jest teoria tzw. dysfunkcji narkotyzującej (Zob. P. Lazersfeld, R. Merton, Mass Communication. Popular Taste and Organized Social Action, [w:] L. Byston (red.), The Communication of Ideas Harper, New York 1948…
… - kinezjetyka(Birdwhistell) proksemika - Hall
Psychiatryczna: proces komunikowania a zachowanie jednostek i zaburzenia występujące w tych zachowaniach. Relacje rodzinne. terapia
Koncepcja determinizmu technologicznego
Kanadyjska szkoła badawcza - Toronto, Harold Innis, Marshall Mc Luhan i Derrick de Kerckhove
Cała rzeczywistość społeczna w tym obszar komunikowania determinowany jest przez czynniki…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)