To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Język i kultura regionu - referat
Tekstów języka mówionego mieszkańców miast Górnego Śląska i Zagłębia pod red. Władysława Lubasia zostały wydanie w dwóch tomach - pierwszy w 1978 roku, drugi natomiast w 1980.
Tom pierwszy jest pracą zbiorową - powstał w Zakładzie Dialektologii Instytutu Języka Polskiego Uniwersytetu Śląskiego. Jest to w polskim językoznawstwie pierwsza próba materiałowej dokumentacji mowy wysoce zróżnicowanej społecznie populacji. Głównym celem zespołu pod redakcją Władysława Lubasia było oddanie różnych sytuacji komunikacyjnych i przedstawienie takiego wyboru tekstów z kilkunastu miast Śląska i Zagłębia, które reprezentowałyby zróżnicowany poziom kulturalny, prestiżowy i zawodowy ich mieszkańców. Zbiór zawiera teksty mieszkańców Katowic, Gliwic, Bytomia, Siemianowic, Mikołowa, Mysłowic, Sosnowca, Czeladzi, Będzina, Dąbrowy Górniczej i Siewierza. Należy pamiętać, że teksty mówione mieszkańców miast różnią się znacznie od tekstów gwarowych, które ograniczają się do obiegu wiejskiego i regionalnego oraz od tekstów o charakterze literackim, publicystycznym i naukowym, które ograniczają się do ogólnonarodowego obiegu informacyjnego i estetycznego.
Aby zrozumieć istotę języka miejskiego mówionego należy się odwołać do kryteriów socjolingwistycznych. Mieszkańcy miast uczestniczą w trzech typach kontaktu językowego:
OGÓLNONARODOWYM - jako odbiorcy komunikatów pisanych i mówionych wywodzących się z masowych środków przekazu (Lubaś zalicza do nich także literaturę). Niejednolity poziom kulturalny i niejednorodna struktura zawodowa ludności miejskiej wpływa na zróżnicowanie tekstów. Mimo tych różnic, mieszkańcy miast dzięki dostępowi do kultury zinstytucjonalizowanej (dużo „wyższej” niż na wsi), mają możliwość ciągłego kształtowania języka na poziomie innych warstw społecznych, z którymi się stykają. Ze względów zawodowych i kulturalnych mieszkańcy miast tworzą też teksty o zasięgu ogólnonarodowych (pisarze, dziennikarze, nauczyciele, politycy).
LOKALNYM - dokonuje się w małych grupach społecznych często zróżnicowanych. W tym typie kontaktu językowego obowiązuje typ języka ogólnonarodowego (działanie normy językowej), jednak w wyniku bezpośrednich kontaktów rozmawiających dochodzi do używania form potocznych, zawodowych, gwarowych. Takie sytuacje występują np. w szkołach i organizacjach polityczno-społecznych.
INDYWIDUALNYM - dopuszcza wszelkie formy uznane przez nadawcę i odbiorcę za właściwe.
Ważne jest, że przedstawione typy kontaktów językowych w mieście często na siebie zachodzą. Wariantywność ta jest motywowana nie tylko czynnikami wewnątrzjęzykowymi, ale przede wszystkim czynnikami socjalnymi.
We wstępie do pierwszego tomu zostaje zdefiniowane
(…)
….
Aby udostępnić teksty także niejęzykoznawcom zostały one wydanie w alfabecie półfonetycznym. Do ogólnie znanych zasad ortografii półfonetycznej wprowadzono wiele nowości po to, aby podać teksty w formie zbliżonej do naturalnej postaci mówionej: zaznaczanie pauz, podwajanie liter dla głosek dłuższych niż normalne, niestosowanie znaków interpunkcyjnych w roli segmentacyjnej.
Drugi tom „Tekstów języka mówionego…
… populacji i różnorodną tematykę wypowiedzi. Zamieszczono także dodatkowo teksty z miast niereprezentowanych w pierwszym tomie - z Chorzowa, Rudy Śląskiej, Rybnika, Świętochłowic, Tarnowskich Gór, Tychów, Wodzisława Śląskiego, Zabrza i Zawiercia. W ten sposób udało się ogarnąć pełny obszar ważniejszych ośrodków miejskich na terenie Śląska i Zagłębia. Sposób przygotowania tekstów w drugim tomie był podobny…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)