SPOŁECZEŃSTWA U KULTURY EUROPY
TEMAT 8 - SŁOWIANIE ZACHODNI
KASZUBI, ŚLĄZACY - MAŁE NARODY CZY GRUPY ETNICZNO - REGIONALNE?
Kaszubi (nazwa własna - Kaszëbi) - zachodniosłowiańska grupa etniczna wywodząca się w prostej linii od Pomorzan zamieszkująca Pomorze Gdańskie i wschodnią część Pomorza Zachodniego. Dzielą się na wiele podgrup etnograficznych, zróżnicowanych językowo i kulturowo (Bylacy - Bëlôcë, Gochy - Gôchë, Józcy - Józcë lub Mucnicy - Můcnicë, Krubanie - Krëbane, Lesacy - Lesôcë, Morzanie - Mňrzanie, Rybaki - Rëbôcë, Borowiacy Tucholscy - Borowiany, Tuchòłki[3], Zaboracy - Zabòrôcë). Odrębną i izolowaną podgrupą (wymarłą w XX w.) byli Słowińcy.
Historia
Mimo rozlicznych prób nie udało się dotąd dokładnie objaśnić etymologii i znaczenia nazwy Kaszubi (lud) oraz Kaszuby (terytorium). Obecnie najbardziej uznawaną jest teoria, w myśl której nazwa jest tak archaiczna jak Lucicy, Wieleci oraz Obodryci, a została wykształcona przez Słowian na określenie plemion słowiańskich osiadłych w czasie wędrówek ludów wzdłuż południowego brzegu Morza Bałtyckiego od Wisły na wschodzie poza Odrę na zachodzie. Nazwa ta w źródłach pisanych pojawia się dopiero w XIII wieku. Na światło dzienne wydobył ją zakon dominikanów, który na tych terenach utworzył jednostkę terytorialną zwaną kontratą kaszubską, rozciągającą się od Słupska, a zapewne też Tczewa i Gdańska na wschodzie po Greifswald i Pasewalk na zachodzie. Dla dominikanów w XIII-XV w. nazwa Kaszuby wiązała się głównie z Pomorzem Zachodnim. Wynikało to m.in. z faktu, iż książęta wschodniopomorscy nigdy nie tytułowali się książętami Kaszub lub Kaszubów (w XIII wieku nadawali sobie tytuł dux Pomeraniae). Zakon tę nazwę ludową wprowadził do swojej, a następnie papieskiej kancelarii, przez co zyskała ona rangę urzędową i międzynarodową.
Inaczej było z książętami Pomorza Zachodniego. Tutaj pierwszy raz nazwa określająca plemię kaszubskie wystąpiła 19 marca 1238 r. w bulli wydanej przez papieża Grzegorza IX, w której książę szczeciński Bogusław I jest tytułowany księciem Kaszub. Bulla ta potwierdzała nadanie przez księcia Bogusława I posiadłości koło Stargardu Szczecińskiego na rzecz zakonu joannitów (w celu upamiętnienia tej daty od kilku lat na Pomorzu obchodzony jest Dzień Jedności Kaszubów). Barnim I w latach 1249-1253 polecił wykonać dla siebie pieczęć z napisem w otoku: Sigillum Barnym ilustris ducis Slauorum et Cassubie (pieczęć Barnima księcia Słowian i Kaszubów). Natomiast w 1267 r. do swego tradycyjnego tytułu dei gratia dux Slavorum (książę Słowian) dodał et Cassubie (i Kaszub). Identycznymi pieczęciami i tytułami posługiwali się jego synowie, książęta Bogusław IV (1278-1309) i Otton I (1295-1344), którzy w 1295 r. podzielili między siebie
(…)
… były celom politycznym, spis z roku 1925 wykazał już tylko ponad 151 tys. osób podajacych język polski jako ojczysty i 384 tys. dwujęzycznych. Był to wynik polityki germanizacyjnej, presji politycznej, ekonomicznej i administracyjnej.
Na obszarze przyłączonym do Polski w 1945 r., tj. Śląsk Opolski i Dolny Śląsk, w chwili zakończenia działań wojennych wśród niemieckiej ludności przetrwało 891 117 osób…
… i religijnych.
W czasie drugiej wojny światowej Niemcy starali się germanizować Kaszubów zmuszając ich do podpisywania Volkslisty. Heinrich Himmler w swoich "myślach o traktowaniu obcoplemiennych na wschodzie" pisał "W ciągu niewielu lat - wyobrażam sobie, w ciągu 4 do 5 lat - np. pojecie Kaszubów musi się stać nieznane, ponieważ wówczas kaszubskiego narodu już nie będzie (odnosi się to szczególnie do Prus…
… się oni zespołem śląskich gwar lub dialektów języka polskiego o różnym zakresie wpływów języka niemieckiego i czeskiego. Grupy te rozwinęły bogatą kulturę, odrębną od sąsiednich regionów. Zachowując poczucie pewnej odrębności kulturalnej i językowej podobnie jak inne grupy etniczne Polski, deklarują narodowość polską.
Ślązacy - osoby deklarujące odrębność narodową od Polaków, Czechów i Niemców i traktujące mowę…
…. osób w Czechach.
Ślązacy - osoby o wyraźnej polskiej tożsamości narodowej (Polacy), które mieszkają na Śląsku, ale ich przodkowie pochodzili z innych regionów Polski. Czują przywiązanie do regionu i kultury śląskiej, lecz przeważnie posługują się literackim językiem polskim.
Ślązacy - Niemcy zamieszkujący Śląsk w Polsce, Republice Czeskiej oraz w Niemczech na terenach dawnej prowincji Dolny Śląsk (obecnie część krajów związkowych Saksonia i Brandenburgia) i prowincję Górny Śląsk, deklarujący narodowość niemiecką i posługujący się językiem niemieckim lub dialektem śląskim języka niemieckiego, a także osoby które w przeszłości wyemigrowały lub zostały wysiedlone, zachowując swą śląską tożsamość. Konstytucja Saksonii z 1992 zezwala na korzystanie z flagi i herbu Dolnego Śląska (równoprawnie…
… województwa śląskiego i 24,2 tys. osób w województwie opolskim. W 2002 r. na obszarze polskiej części Śląska Cieszyńskiego (powiat cieszyński, powiat bielski, Bielsko-Biała) narodowość śląską zadeklarowało 1045 osób[4]. Zarzuty nierzetelności rachmistrzów przy Narodowym Spisie Powszechnym w 2002 r. podnosiły: Ruch Autonomii Śląska (uważający dane ze spisu za zaniżone), przewodniczący Zjednoczenia Łemków…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)