Sytuacyjna predykcja versus podmiotowe wyjaśnianie
Lee J. Cronbach - rozróżnienie dwóch podstawowych nurtów metodologicznych i postaw wobec uprawiania psychologii:
podejście eksperymentalne
poszukuje źródeł zmienności, którą tworzy badacz w kontrolowanych i standardowych warunkach
różnice indywidualne tworzą wariancję błędu
podejście korelacyjne
poszukiwanie powodów zmienności, istniejącej niezależnie od badacza i obserwowanej w war. naturalnych
badacze są nastawieni na poszukiwanie i wyjaśnianie różnic indywidualnych
nie wiemy czy zachodzi zw. przyczynowo-skutkowy
sytuacyjna predykcja
korelacyjna tendencja w uprawianiu diagnozy → użyteczność testu/skali była określana liczbą empirycznie potwierdzonych relacji między wynikami testu a zach. pozatekstowymi
wg modelu korelacyjno-regresyjnego tworzono tzw. systemy interpretacyjne - wyniki jednej skali/zbiory wyników baterii takich skal „wyjaśniano” przez wskazanie współwystępującego zbioru behawioralnych korelatów (a nie przez odwołanie do teorii) ← większość komputerowych systemów diagnostycznych jest oparta na tym paradygmacie ← oszczędność czasu i środków przy zabieraniu i kategoryzacji inf.
tradycja technologiczna, praktyczna
zw. z tzw. metodami psychometrycznymi - najczęściej kwestionariuszowymi, których wyniki są opracowywane statystycznie
podmiotowe wyjaśnianie
normatywny postulat identyfikacji tzw. mech. osobowościowych (mech. osobowościowe opisują sposób w jaki powstają i działają powiązane ze sobą czynniki podmiotowe; mech. psychologiczne opisują interakcje czynników podmiotowych i przedmiotowych)
tradycja spekulacyjna, filozoficzna, idiograficzna
psychoanaliza, psych. humanistyczna
istotą założenie podstawowej roli podmiotowej determinacji działań jedn., a celem diagnostyki zrozumienie konkretnej jedn. przez poznanie całego splotu zjawisk tworzących to, co indywidualne, charakterystyczne dla niej
Allport - takie zajmowanie się jedn. ma charakter naukowy, bo pozwala formułować prawa i dokonywać przewidywań
podejście dynamiczne (diagnoza ma obrazować funkcjonalne i historyczne zależności el. struktury osobowości, widząc ją jako proces) i holistyczne (opis całej osobowości badanej jedn. i jej działań i wszystkich czynników etiologicznych ją kształtujących)
charakterystyczne są techniki projekcyjne interpretowane klinicznie
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)