Systemy polityczne państw europejskich 9

SYSTEMY POLITYCZNE PAŃSTW EUROPEJSKICH
SZWECJA
20.12.2012
USTRÓJ POLITYCZNY
Szwecja jest monarchią konstytucyjną. Konstytucja nie jest jednolitym aktem prawnym, ponieważ w jej skład wchodzą oddzielne dokumenty (grundlagar):
Akt o wolności prasy (Tryckfrihetsförordningen) z 1766 r.
Akt o sukcesji tronu (Successionsordningen) z 1810 r.
Akt o formie rządów z 1974 r.
Podstawowe prawo swobody wypowiedzi (Yttrandefrihetsgrundlagen) z 1991 r.
Oprócz tych praw fundamentalnych istnieje jeszcze Akt o Riksdagu, który ma niższą rangę niż wcześniej wymienione, właściwie zajmuje pozycję pośrednią między prawami fundamentalnymi a zwykłymi ustawami. Tym niemniej można ją znaleźć obok trzech wcześniej wspomnianych aktów w kolejnych wydaniach Konstytucji Szwecji.
Obecnie obowiązująca konstytucja weszła w życie 1 stycznia 1975. Uchwalono ją po długich dyskusjach zapoczątkowanych w 1954. Dyskusję tę zainicjował spory rozdźwięk między treścią ówczesnej Konstytucji, dającej w systemie ustrojowym przewagę królowi, a rzeczywistością, w której dominował parlament kontrolowany przez Szwedzką Socjaldemokratyczną Partię Robotniczą (SAP). W tym miejscu warto wspomnieć o tym, że Szwecja jest państwem, w którym reformy systemu politycznego następują bardzo powoli i zazwyczaj polegają na akceptacji istniejących już w rzeczywistości rozwiązań.
WŁADCY SZWECJI
Król jest głową państwa, ale ma niewielkie uprawnienia. Przez wieki systematycznie tracił je na rzecz innych organów państwowych: parlamentu, rządu i innych urzędów centralnych. Formalnie jednak nadal jest podmiotem władzy wykonawczej. Najnowsza odsłona konstytucji tak ogranicza jego prerogatywy, że są one nawet mniejsze od uprawnień królowej brytyjskiej.
Do kompetencji szwedzkiego króla należy:
reprezentowanie Szwecji wobec innych głów państw i dyplomatów,
zwierzchnictwo w państwowym Kościele ewangelicko-luterańskim,
uroczyste otwieranie sesji Riksdagu,
wręczanie Nagrody Nobla,
udzielanie rady, zachęcanie i ostrzeganie parlamentu i rządu.
Monarcha ma również prawo do informowania go przez premiera o stanie państwa i najważniejszych pracach rządu. Co ciekawe, król utracił funkcję zwierzchnika sił zbrojnych. Nie ma prawa również do wyznaczania premiera (robi to przewodniczący Riksdagu) i zatwierdzania nominacji ministrów. Jednakże interesujące jest sformułowanie, które znajdujemy w Akcie o formie rządu, mówiące, że król nie ponosi odpowiedzialności za swoje czyny.
Obecnie na tronie szwedzkim zasiada Karol XVI Gustaw. Wywodzi się on z dynastii Bernadotte, której założycielem był marszałek Francji Jean-Baptiste Jules Bernadotte - późniejszy

(…)

… pierwszy Riksdag zebrał się w 1435 w Arboga jako nieformalny zjazd szlachty szwedzkiej. Dopiero w 1527 uzyskał kształt formalny, kiedy to król Szwecji Gustaw I Waza wprowadził do parlamentu przedstawicieli czterech stanów królestwa: duchowieństwo, szlachtę, mieszczaństwo i chłopów. Parlament stanowy nosi w historiografii szwedzkiej nazwę Ståndsriksdagen. System ten utrzymał się do 1866, kiedy to zniesiono…
…, które krystalizują ostatecznie kształt i treść przyszłej ustawy. Jeśli chodzi o przedterminowe rozwiązanie parlamentu, to może ono nastąpić w dwóch przypadkach. W pierwszym musi zostać czterokrotnie odrzucona przedłożona przez talmana kandydatura nowego premiera. W drugim, gdy rząd w ciągu tygodnia od uchwalenia wotum nieufności (instrument ten istnieje w Szwecji dopiero od 1969 r.) zarządzi nowe wybory.
WŁADZA…
…. Propozycję przedstawia Riksdagowi. Jeżeli zostanie ona czterokrotnie odrzucona przez parlament, procedurę powołania premiera przeprowadza się dopiero po nowych, zarządzanych wyborach. Jeśli premier otrzyma wotum nieufności, do dymisji musi podać się cały rząd. Powoduje to m.in. niezwykle silną pozycję premiera w Radzie Ministrów. W Szwecji zdarzają się często długoletnie rządy jednego premiera. Dobrym…
… rządu mniejszościowego zależnego od głosów Zielonych i komunistów. Obecny rząd składa się z premiera i 22 ministrów. Wśród nich jest wiele kobiet.
PARTIE POLITYCZNE
W latach powojennych w życiu politycznym Szwecji dominowała jedna partia: Szwedzka Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza (SAP), która nieprzerwanie sprawowała władzę od 1932 do 1976 roku, kiedy przegrała wybory[1]. Drugą porażkę poniosła…
… bezstronny, więc nie głosuje i nie przemawia w imieniu swojej partii. Talman razem ze swoimi zastępcami, przewodniczącymi frakcji, szefem kancelarii Riksdagu tworzy Radę Przewodniczących, która ma duży wpływ na procesy ustawodawcze. Riksdag powołuje również czterech ombudsmanów m.in. do:
spraw sprawiedliwości,
wojskowych,
ochrony konsumentów.
Ich główne zadanie to egzekwowanie odpowiedzialności rządu…
... zobacz całą notatkę