System polityczny Szwecji

Nasza ocena:

5
Pobrań: 357
Wyświetleń: 1358
Komentarze: 0
Notatek.pl

Pobierz ten dokument za darmo

Podgląd dokumentu
System polityczny Szwecji  - strona 1 System polityczny Szwecji  - strona 2 System polityczny Szwecji  - strona 3

Fragment notatki:

SYSTEM POLITYCZNY SZWECJI GENEZA Szwecja jest z pewnością jednym z najstarszych państw narodowych w Europie, a i system polityczny należy do tych posiadających najbogatsze tradycje. Za pierwszy szwedzki statut konstytucyjny wielu historyków uznaje proklamację na polach Mora koło Uppsali z 1319 roku, zawierającą gwarancję swobód kościelnych i szlacheckich oraz zobowiązanie króla do nienakładania "nieuczciwych obciążeń" na lud. Sporna jest data powstania szwedzkiego parlamentu, Riksdagu. Choć sama nazwa Riksdag pochodzi z XVI wieku, dla wielu pierwszym ogólnonarodowym parlamentem jest zgromadzenie z Arboga z 1435 roku.
Tym niemniej, pierwsza nowożytna konstytucja została uchwalona dopiero w czerwcu 1809 roku, po tym jak od władzy odsunięty został król Gustaw VI Adolf. Opierała się ona na monteskiańskiej zasadzie podziału i równowagi władz; przetrwała aż do końca 1974 roku, jednak liczne poprawki wnoszone do niej w różnych czasach nadały jej żartobliwe miano "szwedzkiej historii w formie paragrafów". Zgodnie z jej zapisami król dzierżył całość władzy wykonawczej, zaś władzą ustawodawczą dzielił się z Riksdagiem. Jednak to Riksdag decydował o wysokości podatków, zaś ministrowie byli poddani jego kontroli. Ważną postacią stał się ombudsman parlamentarny, nadzorujący przestrzeganie praw.
Pomimo licznych prób aż do 1866 roku nie udało się zreformować przestarzałej struktury Riksdagu. Wtedy to zniesiono jego podział na cztery stany, wprowadzając bikameralny parlament. Reprezentacja stanu ustąpiła miejsce reprezentacji jednostek. Niemniej, dostęp do parlamentu był wciąż bardzo ograniczony - niemal 90 proc. ludności nie miało prawa głosu. W 2. połowie XIX wieku powstały nowoczesne masowe partie polityczne. Szczególnie reprezentanci dwóch z nich, socjaldemokraci i liberałowie, postawili sobie za główny cel walkę o powszechne prawo wyborcze. Ich starania doprowadziły najpierw do połowicznego sukcesu reformy z 1907 roku (prawo wyborcze dla mężczyzn od 24 lat), a następnie do ostatecznego wprowadzenia prawa wyborczego także dla kobiet w 1921 roku.
W 1917 ostatecznie zaakceptowano, że to siła partii w Riksdagu będzie decydować o kompozycji przyszłych rządów. Odtąd więc datuje się de facto początek nowoczesnego szwedzkiego parlamentaryzmu.
W 1966 roku partie zawarły kompromis, na podstawie którego zapowiedziano zniesienie izby wyższej parlamentu (ostatecznie od 1 I 1971 Riksdag ma tylko jedną izbę), a także zmieniono system wyborczy: dotychczas obowiązujący był korzystny dla dużych partii; ten uzgodniony wówczas miał z kolei zapewniać bardziej proporcjonalną reprezentację, przy wprowadzeniu 4-procentowego progu wyborczego. Ustalono, że wszystkie wybory będą odbywać się tego samego dnia, tak do Riksdagu, jak i do hrabstw i rad municypalnych, a ich kadencja będzie trwać 3 lata. Pierwszy raz zastosowano nowy system wyborczy w 1970 roku.


(…)

… wywodzi się dobrze zorganizowany aparat administracji państwowej. Eksperymenty Riksdagu XVIII wieku (zwanego w Szwecji "wiekiem wolności") z systemem parlamentarnym nie przeżyły poza ten okres; tym niemniej, pewna ciągła linia łączy zasady swobody publikacji wprowadzone przez Akt o Wolności Prasy z 1766 roku z podstawami nowoczesnego systemu wolności informacji. Wiek XIX był świadkiem zamierania starych…
….
PARLAMENT (RIKSDAG)
Wraz z wyborami 1970 roku częściowa reforma konstytucyjna wzmocniła proporcjonalność systemu wyborczego. W tym samym czasie zniesiono wyższą (pierwszą) izbę parlamentu, co weszło w życie 1 styczna 1971 roku.
- wybory do Riksdagu
W Riksdagu zasiada 349 posłów. 29 wieloosobowych okręgów wyborczych wybiera od 2 do 35 reprezentantów. Łączna liczba 310 miejsc rozdzielana jest pomiędzy okręgi wyborcze w oparciu o wielkość (ludność) okręgu, na podstawie zmodyfikowanego systemu Sainte-Laguë (pierwszym dzielnikiem jest 1,4). Tylko z jednym wyjątkiem, jedynie te partie, które w skali kraju uzyskają 4 proc. Głosów, otrzymują mandaty. Wspomniany wyjątek dotyczy sytuacji, w której partia osiągnie poparcie 12 proc. w danym okręgu wyborczym - wówczas uczestniczy ona w podziale miejsc w Riksdagu…
… większości parlamentarnej obowiązywała jedynie na mocy pewnego konwenansu. Częściowa reforma konstytucyjna przeprowadzona w 1971 roku dała prawne podstawy dla głosowania wotum nieufności wobec rządu. Zgodnie więc z pisaną zasadą, do obalenia rządu wymagana jest bezwzględna większość parlamentarna (tj. 50 proc. + jeden głos). Zapewnia to rządom stabilność, nawet tym nie mającym dużego poparcia w Riksdagu (np…
... zobacz całą notatkę



Komentarze użytkowników (0)

Zaloguj się, aby dodać komentarz