7. Systematyka związków nieorganicznych Tlenki Są to dwuskładnikowe związki tlenu z innymi pierwiastkami. Można je przedstawić ogólnym wzorem: gdzie : E -symbol pierwiastka, a- wartościowość pierwiastka.
Tlenki należą do najpopularniejszych związków chemicznych, tworzonych przez prawie wszystkie pierwiastki. Nazwy tlenków tworzy się zgodnie z systemem przedr ostków lub systemem Stocka .
W systemie przedrostków , nazwę pierwiastka tworzącego tlenek podaje się w formie rzeczownika w dopełniaczu i dodaje się do niej przedrostek odpowiadający ilości atomów pierwiastka w tlenku, np.: Na 2 O - tlenek dwusodu lub tlenek disodu, Fe 2 O 3 - trójtlenek dwużelaza lub tritlenek diżelaza, SO 2 - dwutlenek siarki lub ditlenek siarki, CuO - tlenek miedzi. Stosując system Stocka , w nazwie tlenku uwzględnia się wartościowość pierwiastka, jeśli ten wykazuje różne wartościowości, i pisze się ją w nawiasie po nazwie pierwiastka, np. Na 2 O - tlenek sodu , Fe 2 O 3 - tlenek żelaza(III) , SO 2 - tlenek siarki (IV), Cu O - tlenek miedzi (II). Tradycyjne nazwy tlenków, często stosowane w polskim słownictwie chemicznym, ale nie zalecane obecnie, bazowały na systemie przyrostkowym -owy, -awy. Ten pierwszy stosowano do tlenku gdy tworzony go pierwiastek miał wyższą wartościowość, a przyrostek -awy nadawano tlenkowi, gdy dany pierwiastek miał niższą wartościowość. W starszych podręcznikach do chemii można więc spotkać nazwy tlenków, np.: Cu 2 O - tlenek miadziawy, CuO - tlenek miedziowy; FeO - tlenek żelazawy, Fe 2 O 3 - tlenek żelazowy, Fe 3 O 4 - tlenek żelazawo-żelazowy. Najważniejsze metody otrzymywania tlenków: • Reakcja syntezy pierwiastka z tlenem (np. spalanie):
C + O 2 → CO 2 S + O 2 → SO 2 • Reakcja rozkładu niektórych wodorotlenków, np.:
Cu(OH) 2 → CuO + H 2 O
• Reakcja rozkładu niektórych soli, np.:
CaCO 3 → CaO + CO 2 ♦ Większość tlenków metali posiada wiązanie jonowe, a ich sieć krystaliczna zawiera kationy metali i jony O
(…)
… Przykłady reakcji tlenku amfoterycznego: tlenek glinu Al2O3 + 6 HCl → 2 AlCl3 + 3 H2O Al2O3 + 6 NaOH → 2 Na3AlO3 + 3 H2O
chlorek glinu glinian sodu
jonowo: Al2O3 + 6 H+ → 2 Al3+ + 3 H2O Al2O3 + 6 OH- → 2 AlO33- + 3 H2O
Inne tlenki amfoteryczne: cyny (II) - SnO, cyny(IV) - SnO2 , chromu(III) Cr2O3.
Nadtlenki: połączenia tlenu wodorem i niektórymi metalami. Przykładami nadtlenków są: H2O2 - nadtlenek wodoru…
… są głównie stosowane jako silne utleniacze.
Bardzo popularnym nadtlenkiem jest H2O2, który na powietrzu łatwo rozkłada się do wody, tracąc przy tym atom tlenu. Szczególnie znane są:30% wodny roztwór nadtlenku wodoru, zwany perhydrolem - silny wybielacz, używany też do wywabiania plam oraz 3% roztwór H2O2, znany jako woda utleniona .
Woda utleniona jest stosowana jako łagodny środek dezynfekcyjny. Własności…
…) i HClO4 chlorowy (VII), a wśród kwasów beztlenowych: HCl chlorowodorowy, HBr bromowodorowy i HJ jodowodorowy.
Moc kwasów rośnie ze wzrostem elektroujemności pierwiastka kwasotwórczego, a dla kwasów tlenowych - ze wzrostem liczby atomów tlenu w cząsteczce.
Słabe kwasy jak H2CO3 lub H2SO3 są bardzo nietrwałe i występują głównie w postaci swoich soli. Dlatego wzór kwasu węglowego zapisuje się jako CO2 + H2O…
… i berylowców reagują z nią bardzo gwałtownie.
Tlenki metali ciężkich są barwne, np. Fe2O3 - brunatny, HgO -czerwony, Cr2O3 - zielony, CuO - czarny,
a TiO2, ZnO, MgO - białe. Dlatego są używane jako pigmenty dodawane do farb.
♣ Niemetale tworzą tlenki o wiązaniach kowalencyjnych lub kowalencyjnych spolaryzowanych.
Są to najczęściej gazy (np. CO2, N2O5, SO3), ciecze (H2O) lub ciała stałe (np. SiO2, P2O5…
…: NaOH(s) + H+ → Na+ + H2O
Wodne roztwory wodorotlenków rozpuszczalnych, np. KOH, NaOH, Mg(OH)2 nazywają się zasadami.
Obecne w nich jony OH- powodują zabarwienie roztworu fenoloftaleiny na kolor malinowy, a oranżu metylowego na żółto.
Wodorotlenki są krystalicznymi ciałami stałymi, o działaniu żrącym. Wodorotlenki litowców są bardzo higroskopijne, zarówno w stanie stałym, jak też w roztworze. NaOH, KOH…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)