To tylko jedna z 8 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Systemy wersyfikacyjne i ich formaty.
1. Wiersz sylabiczny regularny:
konstanty: - zasada izosylabizmu - zasada paroksytonicznej klauzuli
- zasada średniówki w wersach dłuższych niż 8-zgłoskowce klauzule:
- paroksytoniczna: akcent pada na 2. sylabę od końca
- proparoksytoniczna: akcent pada na 3. sylabę od końca
- oksytoniczna: akcent pada na 1. sylabę od końca średniówka:
- zatarta: wypada wewnątrz wyrazu
- wzmocniona: pokrywa się z miejscem działu składniowego
- izosylabizm: ta sama liczba sylab w każdym wersie
- klauzula: naturalne zamknięcie pewnej całości, jaką stanowi wers. Po klauzuli pojawia się przerwa w ciągłości wypowiedzi, pauza
- średniówka: stały przedział wewnątrzwyrazowy, który dzieli wers na dwa półwersy, tzw. hemistychy 2. Wiersz sylabiczny nieregularny: - zróżnicowany, ale czytelny i często skomponowany przeplot wersów różnej długości
- rozwinął się w XVIII w. jako wiersz bajki lub do wyrażania monologów o silnym napięciu emocjonalnym, scen szaleństwa lub objawień sił nadprzyrodzonych
3. Wiersz sylabotoniczny regularny:
konstanty: - izosylabizm - równy rozkład akcentu
- korzystanie ze stóp metrycznych
Rodzaje stóp metrycznych: * trochej: _/ _ (ta kreseczka to padający akcent)
* jamb: _ _/
*daktyl: _/ _ _
*amfibrach: _ _/ _
*anapest: _ _ _/
* peon: _ _ _/ _
Prawa pozwalające na modyfikowanie wiersza sylabotonicznego:
prawo kataleksy: na końcu można obciąć 1. lub 2. zgłoski nieakcentowane (daktyl, trochej, amfibrach) prawo hiperkataleksy: dodanie w klauzuli lub przed średniówką 1. lub 2. głosek nieakcentowanych (jamb, anapest, trochej) prawo anakruzy: na początku dodanie 1. lub 2. głosek nieakcentowanych, które nie są liczone do toku stopowego
prawo mniejszej regularności akcentowej na początku wersu: dotyczy wierszy jambicznych i daktylicznych; w daktylicznych pierwszy daktyl zamienia się w amfibrach, natomiast w jambicznych, pierwszy jamb zamienia się na trochej
transakcentacja:
- meliczna: dotyczy tekstów wykonywanych przy muzyce
- metryczna: przesunięcie wymuszone przez metrum
- kataleksa: obcięta nieakcentowana sylaba w klauzuli
(…)
… podziału na poszczególne rodzaje wskazuje się najczęściej sposób konstrukcji podmiotu literackiego i jego stosunek do świata przedstawionego.
To bezpośrednio wpływa na kompozycję i styl wypowiedzi literackiej, tworząc z nich dodatkowe kryteria. LIRYKA występowanie tzw. podmiotu lirycznego (in. "ja" liryczne)
podmiot jest najważniejszym elementem w strukturze utworu
stylistyka i kompozycja są podporządkowane mu
jest to podmiot wypowiadający się, a sama jego obecność wyraża się w warstwie językowej
może występować przeważnie w dwojakiej postaciami (podmiot indywidualny - liryka osobista lub podmiot zbiorowy - liryka podmiotu zbiorowego)
Konstrukcje podmiotu lirycznego:
a) podmiot jako mówca, który przekazuje prawdy ogólne, czy też je moralizuje (oświecenie + wzorce stylistyczne retoryki)
b) podmiot…
…: to taka, kiedy podmiot i jego emocjonalność ujawnia się poprzez świat przedstawiony, który jest zbudowany z elementów istniejących poza świadomością "ja" lirycznego, a także poprzez bezosobową refleksję. O przydzieleniu danego utworu do tego typu liryki decyduje przede wszystkim odpowiedni sposób kształtowania języka.
a) liryka pośrednia opisowa: opis w liryce służy przedstawieniu stosunku podmiotu lirycznego do rzeczy…
… sytuacyjna: (kolejny osobny przypadek) liryka oparta na sytuacji o charakterze dramatycznym
fikcja w utworze lirycznym przejawia się głównie w konstrukcji podmiotu lirycznego, a nie tak jak w utworze fabularnym w konstrukcji świata przedstawionego Właściwości stylowo-kompozycyjne liryki.
- wiersz liryczny: jest to przeważnie wypowiedź jednego podmiotu, a to sprawia, że na jego styl składają się jednolicie…
…: -bezrymowy - może występować we wszystkich rodzajach wierszowania
9. Wiersz wolny:
- brak zasady rytmicznej powtarzalności
- brak podobnie zbudowanych wersów
- swobodny, ale celowy rozkład rozmaitych wersów
Kryteria podziału na rodzaje literackie.
- rodzaj literacki - to zbiór pewnych reguł, które dotyczą budowy dzieła literackiego, a stosowanie ich pozwala je od siebie odróżnić. Jako podstawowe kryterium…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)