- We fragmencie wiersza podanym w trakcie egzaminu rozpoznaj system wersyfikacyjny i format (w naszym przypadku - opisz istniejące systemy wersyfikacyjne i formaty wiersza). - Kryteria podziału na rodzaje literackie, - źródła: * M. Dłuska, System wersyfikacyjny + Poetyka tom I, red. D. Ulickiej + A. Kulawik, Poetyka. * M. Głowiński, A. Okopień - Sławińska, J. Sławiński, Zarys teorii literatury, WSiP, Warszawa 1975, ss. 250-265. System wersyfikacyjny
Wyjaśnienie pojęcia: system wersyfikacyjny - zorganizowany zespół czynników językowych, kształtujący całą wypowiedź językową w wiersz; jest jednym z subkodów języka i nie może być sprzeczny z ogólnym kodem językowym. rodzaj wiersza
opis, cechy charakterystyczne
ŚREDNIOWIECZNY
-składniowo-intonacyjny (intonacja zdaniowa pokrywa sie z intonacją wierszową),
- wykształciły się pewne normy rytmizacji wierszowej, - poezja meliczna - przeznaczona do wykonywania z muzyką, - zharmonizowanie tekstu z melodią, - zdanie zamykało się w dwuwierszu (dystychu), rymy parzyste aa, bb, cc, - asylabiczność (sylabiczny rozmiar wersów nie jest ustalony). SYLABICZNY
- twórczość Kochanowskiego (pierwszy w polskiej poezji regularny system wersyfikacyjny - SYLABIZM), - jednakowa liczba sylab w wersach, - średniówka (stały przedział wewnątrzwersowy, regularnie stosowany, przed średniówką akcent pada zazwyczaj na przedostatnią sylabę), - stała klauzula paroksytoniczna (stały akcent na przedostatniej sylabie wersu), - regularnie rozłożone rymy (ale wiersz biały - nierymowany również występował),
- przerzutnie (intonacja zdaniowa nie pokrywa sie z podziałem wersowym),
- 8-zgłoskowiec (raczej nie ma średniówki), 11-zgłoskowiec 5+6 (np. Beniowski Slowackiego, Grażyna Mickiewicza, Monachomachia i Myszeida Krasickiego), 13-zgłoskowiec 7+6 (klasycystyczna tragedia, większe poematy epickie, np. Wojna chocimska Potockiego czy Pan Tadeusz Mickiewicza), - jedynie sylabowiec ma tak szeroki zakres zastosowań: od drobnych fraszek i epigramów począwszy, poprzez bajki, satyry, ody, sielanki, na poematach epickich kończąc. SYLABOTONICZNY
SYLABOTONICZNY
- jest bardziej regularny niż sylabizm, rytmiczny, - równozgłoskowość, stały akcent, wewnętrzne uporządkowanie tekstu, - o toku dierezowanym (granica stopy pokrywa się z granicą wyrazu) - o toku cenzurowanym (koniec stopy w środku wyrazu), - z kataleksą bądź hiperkataleksą w klauzuli,
(…)
… nie jest odnoszony do „ja” podmiotu wypowiadającego, zwrócony jest ku przedmiotowi relacji; podobnie jak w liryce podmiot może pojawiać się w otoczeniu innych osób, do nich kierować swą relację; czas przeszły w narracji; funkcja poznawcza; 3) świat przedst. jest mniej zależny od podmiotu, świat ów istnieje poza narratorem; zjawisko dwoistości czasowej: spotykamy czas narracji i uprzedni do niego czas świata…
… przedstawiony podporządkowany jest podmiotowi lirycznemu, nie istnieje więc samodzielnie, istnieje w zasadzie tylko czas teraźniejszy; utwory liryczne zazwyczaj cechuje rytmiczność i metaforyczność języka, a przemawia przez nie podmiot liryczny
- epika 1) podmiot, który tu występuje, to narrator; wyrazistość podmiotu jest daleko mniejsza, on tylko relacjonuje, nie określa bezpośrednio swojego stosunku…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)