To tylko jedna z 7 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Rdz. XIII: Odpowiedzialność prawna
A. Pojęcie i ogólne zasady odpowiedzialności prawnej
Odpowiedzialność to ponoszenie następstw własnych, a czasem i cudzych, zachowań (działań i zaniechań); warunkiem ponoszenia odpowiedzialności przez człowieka jest jego wolna wola
To nie tylko kategoria prawna, ale i etyczna, religijna i polityczna
Odpowiedzialność prawna nie dot. zachowań wewnętrznych - np. myśli
Odpowiedzialność prawna - obowiązek ponoszenia przewidzianych przez prawną normę sankcjonującą negatywnych skutków zachowań sprzecznych z dyspozycją normy sankcjonowanej w warunkach określonych przez hipotezę albo negatywnych skutków wystąpienia pewnych zdarzeń, jeśli odpowiedzialność prawna nie łączy się z zachowaniem człowieka, lecz z określonymi faktami niezależnymi od woli człowieka:
Za zachowania własne
Za zachowania cudze (innych podmiotów prawa) - dot. tych, na których ciążą pewne uprawnienia i obowiązki wobec innych podmiotów
Dwa najważniejsze rodzaje odpowiedzialności prawnej:
Odpowiedzialność karna - dot. osób fizycznych (wyjątkowo osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej - od 2002); odpowiadać można tylko za własne czyny
Odpowiedzialność cywilna - dot. osób fizycznych i prawnych oraz jednostek organizacyjnych, które nie mają osobowości prawnej, ale mają prawo występować samodzielnie w obrocie prawnym; odpowiedzialność za własne, ale i cudze zachowania (czyny i czynności prawne), a także za zachowania zwierząt, na zasadzie ryzyka związanego z prowadzeniem określonej działalności (niezależnie od winy zobowiązanego); typy:
Odpowiedzialność z tytułu deliktu (czynu niedozwolonego) - za szkodę powstałą w wyniku naruszenia zakazu lub nakazu (ex delicto); delikt = zawinione wyrządzenie szkody innej osobie np. przez zniszczenie rzeczy [ODPOWIEDZIALNOŚĆ DELIKTOWA]
Odpowiedzialność z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązku powstałego na podstawie czynności prawnej (ex contractu) [ODPOWIEDZIALNOŚĆ KONTRAKTOWA]
Inne ważne rodzaje odpowiedzialności w prawie:
Służbowa - ponoszona przez pracowników wobec pracodawcy z powodu naruszenia obowiązków z wykonywanymi czynnościami służbowymi
Parlamentarna (polityczna) - ponoszona solidarnie przez rząd lub jego członków wobec Sejmu z powodu niezgodności działania władzy wykonawczej z wolą parlamentu (wotum nieufności)
Konstytucyjna - odpowiedzialność najwyższych funkcjonariuszy państwa za czyny zawinione niezgodne z konstytucją lub ustawami (delikty konstytucyjne); odpowiedzialność indywidualna o quasi-karnym charakterze przed TRYBUNAŁEM STANU
Istnieje możliwość łączenia różnych rodzajów odpowiedzialności
(…)
… odpowiedzialności prawnej różne są jej przesłanki)
Popełnienie czynu zabronionego przez ustawę karną obowiązującą w miejscu i czasie jego dokonania (nullum crimen sine lege); większa niż znikoma społeczna szkodliwość czynu
Swoboda wyboru zachowaniu przy dokonywaniu czynu (brak przymusu)
Wiek sprawcy - min. 17 lat
Odpowiedni stan zdrowia psychicznego i rozwoju psychicznego w momencie popełnienia czynu…
… wewnętrznych, gdy zostanie uznane przez dane państwo
Prawo wspólnotowe - specyficzny rodzaj prawa w UE; powstaje w wyniku działania instytucji europejskich i wiąże w stosunkach wew. członków UE; stosowane bezpośrednio (brak ratyfikacji)
E. Zasada niesprzeczności norm i reguły kolizyjne
Wedle teorii pozytywizmu prawniczego system prawa powinien być zupełny i niesprzeczny; rodzaje sprzeczności norm…
… stosunki między obywatelami Rzymu) i ius gentium (prawo ludów - regulowało stosunki z cudzoziemcami) oraz na ius (prawo ludzkie) i fas (prawo religijne); najważniejszy jest podział na prawo publiczne i prywatne, który zachował się do dziś:
Prawo publiczne - reguluje stosunki między państwem a obywatelem oraz między organami państwa
Prawo prywatne - reguluje stosunki między równoprawnymi podmiotami
Systemy…
…)
Wspólna podstawa aksjologiczna dla norm należących do systemu
Jednolitość języka prawnego (pojęcia używane zawsze w tym samym znaczeniu)
Przepisy odsyłające
Hierarchiczne - wyższą moc obowiązującą mają normy ustanowione przez organ wyżej usytuowany w hierarchii organów; normy niższej rangi nie mogą być sprzeczne z normami wyższej rangi (badamy normy prawne w ujęciu pionowym)
Formalne - czynność konwencjonalna, jaką jest stanowienie prawa, jest skuteczna tylko wówczas, jeśli odbywa się w ramach prawnie określonych kompetencji i procedur (badamy normy prawne w ujęciu pionowym)
Pionowe ujęcie norm prawa jest podstawą funkcjonowania Trybunału Konstytucyjnego
Hierarchia aktów prawnych - 1. Konstytucja, 2. Ratyfikowane traktaty międzynarodowe, 3. Ustawy i akty im równe, 4. Akty wykonawcze (np…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)