To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Światopogląd sarmacki w poezjach Wespazjana Kochowskiego Wespazjan Kochowski (1633-1700) pochodził ze szlachty sandomierskiej (dworek ojczysty w Gaju- Góry Świętokrzyskie); uczył się w szkole Nowodworskich w Krakowie. W wieku osiemnastu lat wysłany został na wojnę pod Beresteczkiem, później służył w różnych chorągwiach (m.in. Stefana Czarnieckiego); osobowość poety ukształtowana została w obozie wojskowym i na polu bitwy. W 1658 roku ożenił się z Marianną Misiowską, ale dopiero w 1660 osiadł w Gaju porzuciwszy służbę wojskową. Piastował urzędy publiczne, związany był z dworem Michała Korybuta, później był „uprzywilejowanym historykiem” Jana III Sobieskiego, któremu towarzyszył w wyprawie wiedeńskiej (napisał później pieśń w zamierzeniu wielkiego eposu Dzieło Boskie albo Pieśni Wiednia wybawionego i inszych transakcyjej wojny tureckiej... - 1684). Pod koniec życia porzucił poezja i zajął się historią.
Mit sarmacki:
Opierając się na XVI- wiecznych historykach twierdzono, że szlachta polska wywodzi się od starożytnych Sarmatów spokrewnionych z rodem walecznych Scytów - jeźdźców zbrojnych w łuki i miecze. Legenda głosi, że jedno z ich plemion przywędrowało z okolic Morza Czarnego nad Wisłę, założyło tu swoje osady, zdominowało tubylców i dało początek polskiemu rycerstwu, z którego z czasem ukształtowała się warstwa szlachecka. Od nazwy starożytnego plemienia obszarowi dawnej Rzeczypospolitej, poszerzonej o znaczne wpływy na kresach wschodnich nadano miano Sarmacji. Ten rodowód szlachta polska przyjęła z entuzjazmem. Dodawał blichtru, usprawiedliwiał jej nieograniczoną wolność osobistą, przyznawał wyjątkowy status w państwie. Ideologia sarmatyzmu zdominowała przeróżne sfery życia: politykę, kulturę, umysłowość i obyczajowość. Rozszerzała się powierzchowna, bogata w barok. rytuały religijność, umacniało przekonanie o roli Polski jako "przedmurza chrześcijaństwa"; niechęć do cudzoziemców znalazła uzasadnienie ideologiczne � konieczność odcięcia się od Europy, w której zdradzano ideały wolności rycerskiej (obawa przed absolutyzmem i tyranią dominującą w ustrojach krajów sąsiadujących). Idealizując swojskość sięgano do folkloru, czyniono starania o zbliżenie kultury i obyczajowości szlacheckiej i chłopskiej. W piśmiennictwie pojawiły się przekonania, że Sarmaci to naród wybrany (podobnie jak Żydzi w Starym Testamencie), że ich ustrój jest kreowany przez Boga, a więc najlepszy i nienaruszalny (stąd megalomania i samouwielbienie), że przeciwstawiana wzorom obcym prostota rodzimych obyczajów to narodowy klejnot. Konserwatywna w intencji pochwała tradycyjnej prostoty miała bogatą dokumentację w literaturze ziemiańskiej (m.in. J. Paska i W. Potockiego ) w autoportretach przekazywanych także jako wzór zachowań w rozwijającym się wówczas pamiętnikarstwie, w surowych portretach szlacheckich (m.in. portrety trumienne), w upowszechnianych również przez literaturę ("zabawy orackie") wzorach obyczajów, rozrywek, zabaw, życia towarzyskiego. Teoria sarmacka w XVI w. pełniła nadto wielorakie funkcje polityczne: była legendarną motywacją praw Polski do mocarstwowości i niezależności, zwracała uwagę w kierunku przyjętej przez Jagiellonów wschodniej polityki i ekspansji państwa, uzasadniała wreszcie już dokonany związek Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, zespolonych definitywnie aktem unii z r. 1569 w jednolity organizm, zwany później Rzeczpospolitą Obojga Narodów (choć w istocie narodów tych było więcej, a w Wielkim Księstwie Litewskim żyw
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)