Niewpróżnujące Próżnowanie Wespazjan Kochowski wypowiadał się na temat istoty i funkcji poezji. W Lirykach znajdujemy wiele wierszy autotematycznych, stanowiących próbę określenia miejsca własnego dzieła w ciągu rozwojowym poezji od starożytności poczynając, a więc także próbę określenia siebie, jako poety wobec poprzedników i współczesnych. „Poetycka teoria poezji” - skonstruowana przez Kochowskiego nie jest ani spójna, ani szczególnie odkrywcza. Ważnym wątkiem jest próba określenia istoty, celów i zadań poezji w języku narodowym. Przeciwstawia on twórczość w języku polskim poezji uczonej - „wysokiej” - niedoścignionemu wzorowi literatury antycznej i nowożytnej w języku łacińskim, jednocześnie wyznaczając domenę ograniczoną do poezji pasterskiej, wiejskiej.
W Lirykach Kochowskiego mamy mało odwołań do muz, jednak pojawiają się przy nich dwa epitety: „mądre Muzy” i „uczone boginie”. W ten sposób wskazuje poeta na dwa źródła poezji: boską inspirację i uczoność (pracę). W wierszu „Poetowie polscy” poeta wykazuje, że nowożytna poezja narodowa jest równie bogata i różnorodna jak antyczna.
Siebie poeta przedstawia w roli wieśniaka „pługa dozornego”, nieuczonego, prostego twórcy, który tylko „z dołu zagląda na Parnas”. Towarzyszy temu deklaracja: „sobie ja d umam”( śpiewam) i odrzucenie wzorów natchnionych śpiewaków Orfeusza, Amfiona i Ariona. Tak ukształtowany obraz twórcy ogranicza zasięg tematyczny jego dzieła - spod jego pióra mogą wychodzić utwory mieszczące się w formule „niepróżnujące próżnowanie”. W takim obszarze mieszczą się przede wszystkim utwory podejmujące pochwałę życia na wsi. Ziemiańska arkadia Kochowskiego usytuowana została wokół „gniazda ojczystego”, tj . Gaju, rodzinnej wsi poety u stóp Gór Świętokrzyskich. Opisujący poeta znajduje się w centrum kręgu, zakreślonego horyzontem zaprzyjaźnionej okolicy szlacheckiej, otaczającej rodzinną wieś lub zamkniętego ścianami domu. Takie umiejscowienie podmiotu w centrum kręgu jest formą harmonizacji świata, czynnikiem wprowadzającym ład do obserwowanej rzeczywistości., a także sposobem odgraniczenia przestrzeni sakralnej. Wszystko co znajduje się w kręgu nacechowane jest pozytywnie.
Obraz życia ziemiańskiego w utworach Kochowskiego ma charakter autobiograficzny np. pochwała nowego dworu w Goleniowach. Jednym ze sposobów narzucania czytelnikowi przekonania, że poeta przedstawia wzory życia wynikające z jego doświadczenia, niejako wypróbowane, jest przypisywanie poszczególnych utworów konkretnym osobom, krewnym i znajomym - idzie tu za Horacym., którego ody miały zwykle konkretnego adresata. Z tych przypisań da się odtworzyć przyjacielski krąg poety, złożony z sąsiadów, krewnych, towarzyszy broni.
(…)
…, a jednocześnie sprawcą doskonałej harmonii pomiędzy Bogiem a narodem wybranym.
Wątki które się przewijają: Bóg architekt, stwórca, rzemieślnik, jego działalność to „niepojęte misterstwo”; Człowiek to marność; motyw tańca śmierci, psychomachii, wojny z czartem, światem i ciałem; motyw fortuny; marność materii; Jan III Sobieski jako cudowny monarcha;
Kochowski z upodobaniem posługuje się dwiema figurami…
…, oceniając bohaterów, historyk dostarcza wzorów, pozwala odróżnić naganne od godnego naśladowania. Poezja służy przede wszystkim rozrywce - zgodnie z sądem Cycerona. Z tej definicji poezji wymykają się jednak utwory „poważne” - poemat heroiczny, różne małe formy epickie, także liryka tratująca o wydarzeniach bieżących. Taka poezja ma trzy podstawowe cele: zapewnienie nieśmiertelność bohaterom, osądzenie…
… lub inwersyjnych. Uderzającą cechą Liryków jest wielka rozmaitość strof, czasem bardzo skomplikowanych i silnie nasyconych rytmami. Jest to zapewne dziedzictwo liryki pieśniowej, melicznej, od początku wieku XVII uprawianej w kształcie wyraźnie barokowym.
„Psalmodia polska” Trybut należyty wdzięczności wszytkiego dobrego dawcy Panu i Bogu albo Psalmodia polska za dobrodziejstwa Boskie dziękująca. Przez jednę…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)