To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Strukturalizm praski
Strukturalizm - pogląd badawczy, który przewartościowuje myślenie przyczynowo-skutkowe na korzyść ujmowania zjawisk jako elementów całości (wzajemne sprzężenie).
Ewolucja znaczenia terminu struktura:
- w łacinie oznacza budowlę
- w XVI w. organizację, układ - w XVII w. organizmy żywe
- w XIX w. mówi się o strukturze tkanki, organu. Terminem tym posługuje się również w odniesieniu do przemysłu, państwa i osobowości. Pojęcie struktury trafia także do dyscyplin humanistycznych: Dilthey mówi o strukturze psychologicznej, a Freud o strukturze nieświadomości.
Około roku 1905 pojęcie to zaczyna być stosowane w językoznawstwie i opisuje interakcje jednostek systemu językowego.
Po drugiej wojnie światowej metodologia strukturalna dominuje już w naukach społecznych. Na rozwój strukturalizmu niezwykle mocno wpłynęło językoznawstwo, które było pierwszą dziedziną, gdzie stosowano tę metodę. Szczególną uwagę należy zwrócić na de Saussure'a, który, choć sam nie posługiwał się pojęciem struktury, położył podwaliny pod rozwojem strukturalizmu. Istotna w tej kwestii jest mianowicie jego definicja języka, który stanowi autonomiczny system znaków, a ich znaczenie wynika z zajmowanego w tym systemie miejsca. Praskie Koło Lingwistyczne (1926-48)
Była to organizacja skupiająca wielu wybitnych badaczy, takich jak: Jakobson, Bogatyrjew, Mukarowsky i Vodicka.
W kręgu ich zainteresowań znalazły się liczne problemy i zagadnienia, m.in.:
- działalność człowieka określili jako realizację stałych konwencji
- przedmiot kultury pojmowali jako funkcjonalną całość
Teoria dzieła literackiego:
- dzieło sztuki jest systemem składników estetycznie aktualizowanych i hierarchicznie złożonych. Jeden składnik stanowi tzw. dominantę, która oddziałuje silnie na inne poziomy struktury, lecz sama również podlega ich wpływowi.
- aktualizacja estetyczna jest wynikiem konfliktu pomiędzy pewnymi elementami dzieła z dotychczasowym stanem konwencji
- elementy dostosowujące się do konwencji tworzą tło, na którym aktualizacja jest wyodrębniana i odbierana
- struktura artystyczna jest dynamiczna. Bierze się to stąd, że pewna część jej elementów ma postać ustaloną przez konwencję, a pozostałe ulegają przekształceniom. Efektem tego jest napięcie, które wywołuje dalsze przekształcenia w celu wyrównania.
- struktura artystyczna nie jest kwestią tylko pojedynczego dzieła; trwa ona w czasie i przechodzi z jednego dzieła na inne stale się przy tym zmieniając
(…)
… rzędu, sumą znaczeniową. Język poetycki - jest to nadbudowa nad językiem naturalnym, sfunkcjonalizowana wobec zadań estetycznych.
Według Jakobsona poetyka, jako dziedzina zajmująca się strukturą wypowiedzi artystycznej, powinna stanowić część językoznawstwa. Zwrócił on także uwagę, że znaczenia poetyckie mają charakter wewnątrz językowy i wynikają z organizacji elementów znaczących. Utwór literacki…
… o charakterze danego dzieła, należy przeprowadzić analizę jego elementów i zabiegów artystycznych, przy pomocy których opracowano materiał dla realizacji funkcji estetycznej
- możliwości wykorzystania, bądź niewykorzystania, pewnych elementów stanowią o różnicach pomiędzy prozą a poezją oraz pomiędzy podstawowymi rodzajami (np. epiką a liryką)
- zwrócenie uwagi na wykorzystanie dźwiękowej strony języka (np…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)