Stosowanie prawa
Władcza działalność organów państwa polegająca na wydawaniu decyzji indywidualno-konkretnych na podstawie norm prawnych.
Przestrzeganie prawa to stosowanie się do niego.
Typy stosowania prawa:
1. sądowy,
2. administracyjny,
3. quasi-sądowy.
4. quasi-administracyjny.
1. Organ stosujący prawo jest niezawisły i bezstronny.
- w przypadku sprzeczności aktu podustawowego z ustawą sąd może odmówić jego stosowania,
- sąd nie podlega żadnym dyrektywom organów administracyjnych, politycznych itp.
Sędzia musi być bezstronny i neutralny, co gwarantuje tzw. fair trial.
2. Organ stosujący prawo związany jest dyrektywami i poleceniami zwierzchnika. Pomimo to obowiązuje zasada legalizmu (związania przepisami prawa). Uważa się, że postępowanie administracyjne w mniejszym stopniu chroni prawa obywatela, niż sądowe. Dlatego istnieje trend poddawania decyzji administracyjnych kontroli sądowej.
3. i 4. Polegają na delegacji części uprawnień w sprawach cywilnych na inne organizacje, instytucje itp.
- w przypadku sądów np. na komisje dyscyplinarne, mediatorów i arbitrów,
- w przypadku administracji np. na banki, firmy ubezpieczeniowe.
Postępowanie to oczywiście i tak musi spełniać przewidziane prawem warunki, które gwarantują uczciwość.
Etapy stosowania prawa:
1. wybór normy prawnej,
2. ustalenie jej obowiązywania,
3. wykładnia normy,
4. ustalenie stanu faktycznego,
5. subsumpcja,
6. wybór konsekwencji prawnych,
7. sformułowanie i uzasadnienie decyzji.
Jest to kolejność logiczna, czyli porządek działań koniecznych do wydania decyzji, a nie chronologiczna (niektóre etapy mogą być realizowane jednocześnie).
1. Często spotykana jest sytuacja, gdy ustalony w postępowaniu stan faktyczny odpowiada jednej normie prawnej. Jeżeli jednak tak nie jest i jednemu stanowi faktycznemu odpowiada więcej, niż jedna norma, to mówi się wtedy o zbiegu norm (w prawie cywilnym: zbiegu roszczeń).
- jeśli dotyczy to norm prawa karnego, to decyzję, którą normę zastosować, wybiera sąd - stosuje ten z karą najsurowszą,
- jeśli sprawa dotyczy norm prawa cywilnego, to strona wybiera, czy chce dochodzić roszczeń na podstawie odpowiedzialności umownej (ex contracto) czy przepisów o czynach niedozwolonych (ex delicto).
5. Subsumpcja - podciągnięcie stanu faktycznego pod wybraną normę. Potem następuje określenie konsekwencji prawnych (lub uwolnienie od odpowiedzialności).
7. Decyzja wydawana jest wraz z uzasadnieniem. Treść rozstrzygnięcia zawarta jest w sentencji.
(…)
…. Nic ponad to (pozytywizm prawniczy).
Istnieje silna krytyka tego modelu. Stosowanie prawa wiąże się bowiem z dokonywaniem wyborów wartościujących, nigdy do końca nie zdeterminowanych przepisami prawnymi. Takie sytuacje to tak zwane luzy decyzyjne. Nie jest to jednak dowolność w podejmowaniu decyzji, gdyż organ stosujący prawo ma obowiązek wybrać decyzję, za którą przemawiają najmocniejsze argumenty.
Luzy decyzyjne…
… również druga.
a) argumentum a simile,
b) argumentum a contrario,
c) argumentum a fortiori,
d) dyrektywy instrumentalnego zakazu i nakazu.
a) Wnioskowanie z podobieństwa, analogii:
- analogia z prawa (analogia iuris) - daje większy zakres swobody; wnioskowanie z ogólnych zasad prawnych (wykładnia musi mieścić się w znaczeniu leksykalnym zwrotu, analogia już nie),
- analogia z ustawy (analogia legis) - podstawą…
… danej normy. Jeśli obowiązuje norma, to nakazane jest czynienie wszystkiego, co jest przyczynowo konieczne do jej realizacji.
Jeżeli obowiązuje norma, to zakazane jest czynienie wszystkiego, co przyczynowo wyklucza realizacje normy.
Ideologia decyzji związanej przez prawo - wyznaczanie mocą przepisów prawnych granic i sposobów działania organów państwa oraz związania ich działań obowiązującymi ustawami…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)