To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Stosowanie i przestrzeganie prawa W języku potocznym, inaczej niż w języku prawniczym, nie ma różnicy znaczeniowej pomiędzy pojęciami stosowanie, realizowanie, przestrzeganie czy wykonywanie prawa. Z uwagi na formułę niniejszego opracowania, przybliżona zostanie jedynie różnica pomiędzy stosowaniem a przestrzeganiem prawa. W celu wskazania najbardziej charakterystycznej różnicy pomiędzy stosowaniem a realizowaniem prawa posłużymy się prostym przykładem. Zgodnie z art. Art. 415 Kodeksu cywilnego „ Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia ”. Z zacytowanego przepisu można odkodować normę prawną o treści „nie wyrządzaj drugiemu (innym podmiotom) szkody”. W razie złamania tego zakazu grozi sankcja odszkodowawcza. Naprawienie szkody może nastąpić dobrowolnie, np. poprzez wypłacenie poszkodowanemu równowartości szkody. Jeśli sprawca szkody nie naprawi, to poszkodowany będzie mógł wystąpić do sądu z powództwem o odszkodowanie, a sąd uznając je za zasadne, zasądzi odszkodowanie. Zaprezentowana norma prawna jest przestrzegana przez wszystkich, którzy powstrzymują się od wyrządzania innym uszczerbku w majątku . Nie można jednak ograniczać przestrzegania prawa wyłącznie do osób fizycznych: prawa przestrzegają w szczególności organy stosujące prawo (sądy i organy administracyjne) wypełniające nałożone na nie normy kompetencyjne.
Natomiast stosowanie prawa należy rozumieć jako proces decyzyjny podejmowany przez właściwy organ państwowy prowadzący do wydania rozstrzygnięcia o charakterze indywidualnym i konkretnym. Taki charakter będzie miał wyrok sądu cywilnego zasądzający odszkodowanie za wyrządzoną szkodę. Analogicznie - decyzja starosty o wydaniu zezwolenia na budowę (bądź odmowie), przekształcająca generalne i abstrakcyjne przepisy regulujące dopuszczalność budowy w indywidualno - konkretną decyzję o pozwoleniu bądź odmowie pozwolenia na budowę. Można zatem powiedzieć, że prawo stosuje ten, kto czyni użytek z przyznanego mu przez normę prawną upoważnienia do dokonania określonej czynności konwencjonalnej doniosłej prawnie, a więc wyznaczającej lub aktualizującej czyjś obowiązek prawny.
W decyzyjnym procesie stosowania prawa, bez na podmiot stosujący prawo, można wyodrębnić następujące fazy:
ustalenie podstawy prawnej,
ustalenie stanu faktycznego,
dokonanie tzw. subsumcji,
podjęcie finalnego rozstrzygnięcia.
Ciąg czynności składających się na proces stosowania prawa chronologicznie nie jest wyodrębniony jak w powyższym wyliczeniu; składające się nań etapy nakładają się na siebie i często są dokonywane równocześnie. Ustalenie podstawy prawnej polega na wskazaniu normy prawnej, która ma zastosowanie do rozpatrywanego przypadku. Należy podkreślić, że wymaga to wskazania konkretnych przepisów znajdujących się w przywołanym akcie (aktach) prawnym kodujących stosowaną normę prawną. Nie wystarczy zatem podanie tytułu i miejsca publikacji ustawy czy rozporządzenia.
(…)
… stosowaną normę prawną. Nie wystarczy zatem podanie tytułu i miejsca publikacji ustawy czy rozporządzenia. Ustalenie stanu faktycznego, czyli faktów istotnych z punktu widzenia stosowanej normy prawnej, wymaga ustalenia okoliczności co do czasu, miejsca, uczestników i przebiegu zdarzenia, które jest przedmiotem rozstrzygnięcia. Podstawową regułą rządzącą ustaleniem stanu faktycznego jest zasada prawdy materialnej, nakazująca oparcie decyzji finalnej na ustaleniach zgodnych z rzeczywistym stanem rzeczy. Taką dyrektywę zawiera np. art. 77 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, zgodnie z którym organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Ustalenie podstawy faktycznej jest jedną z gwarancji wydania sprawiedliwego rozstrzygnięcia…
… blisko spokrewnione i spowinowacone z oskarżonym, co pozwala uniknąć im dokonywania trudnych moralnie wyborów, jakim byłoby zeznanie niekorzystne dla bliskiej im osoby albo złożenie fałszywych zeznań. Subsumpcja to czynność o charakterze intelektualnym, którą można opisać jako „podciągnięcie” ustalonego stanu faktycznego pod odpowiednią normę. Mówiąc inaczej organ stosujący prawo stwierdza…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)