To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
SPECYFIKA NAUK SPOŁECZNYCH Pod wpływem osiągnięć poznawczych nauk przyrodniczych, a także dzięki możliwościom ich
wykorzystania w przeobrażeniach świata, zaznaczyły się dążenia zmierzające do użycia metod
badawczych stosowanych dotąd we wspomnianych naukach również do badań zjawisk społecznych w
całym ich bogactwie i złożoności, współtworzących to, co skrótowo jest nazywane rzeczywistością
społeczną. Okazało się, że wiedza o rzeczywistości społecznej jest raczej nikła, mało precyzyjna i nie
odpowiada wzrastającym potrzebom poznawczym i praktycznym. Bowiem w miarę upowszechniania
się wśród ludzi przekonania o tym, że ich życie określa nie tylko środowisko naturalne, ale również i
środowisko społeczne, wzrasta ich zainteresowanie osiągnięciami poznawczymi i praktycznymi nauk
zajmujących się środowiskiem społecznym, a zwłaszcza socjologią. I wówczas ujawnia się słabość
wspomnianych nauk. Skłania to jednak również do intensyfikacji poszukiwań skutecznych sposobów
przezwyciężenia istniejących słabości, m.in. poprzez podejmowanie prób zmierzających do
wykorzystania doświadczeń metodologicznych nauk przyrodniczych.
Oczywiście, poszukiwania wsparcia dla nauk społecznych w innych naukach jest w pełni zasadne,
ponieważ są one zbieżne z wysuwanym przez metodologów postulatem jedności nauki oraz
wynikającym z niego postulatem jedności założeń metodologicznych.
Pomimo jednak teoretycznej zasadności koncepcji wykorzystania metod nauk przyrodniczych do
badań zjawisk społecznych, podejmowane w tym zakresie próby nastręczają wiele problemów.
Wszelkie bezkrytyczne przenoszenia owych metod do badań zjawisk społecznych nie dawały wcale
spodziewanych efektów poznawczych i kończyły się co najwyżej próbą jakiego udziwnienia nauk
społecznych. Nic więc dziwnego, że coraz bardziej pojawiała się konieczność krytycznej refleksji nad
możliwościami adaptacji metod badawczych nauk przyrodniczych do potrzeb badań rzeczywistości
społecznej.
Wiadomo, że wyniki wszelkich badań naukowych, a więc zarówno przyrodniczych, jak i
społecznych, mogą zmieniać daną rzeczywistość, jeśli zostaną zastosowane w praktyce, czyli będą
użyte do celowego działania. Słusznie jednak wskazywał Ossowski, że „... na terenie nauk społecznych
wyniki badań mogą powodować zmiany nie mające analogii w sferze nauk przyrodniczych...". Bowiem
rezultaty badań albo oparte na nich przewidywania kształtują nie tylko zachowanie badających, ale
również badanych, jeśli przenikną do ich świadomości. Ukazane np. przez Karola Marksa zagrożenia
(…)
…. Tytułem przykładu przypomnijmy o wpływie heliocentrycznej teorii Kopernika czy też o
odkryciach fizyki jądrowej w naszych czasach na świadomość i postawy ludzkie. Jednakże żadne z tych
odkryć czy też inne odkrycia dokonane w naukach przyrodniczych nie kształtuje przecież przez sam
fakt swego zaistnienia przyrody czy poszczególnych jej zjawisk dopóki nie zostanie do tego celu
wykorzystane przez człowieka…
… na
badających przy interpretacji zebranych odpowiedzi ukazują socjologowie, którzy zajmują się
problemami metodologicznymi6.
Unikanie tzw. „pytań otwartych" w ankietach i zastępowanie ich „pytaniami zamkniętymi" w celu
osiągnięcia standaryzacji nie daje badającemu wcale takich samych możliwości, jak np. fizykowi
stosowanie identycznych narzędzi pomiaru dla określenia danych parametrów. Bowiem o ile równe…
…, w jakich
przeprowadza się doświadczenie przyrodnicze nie powodują tak poważnych ograniczeń sytuacyjnych,
jakie występują w badaniach eksperymentalnych prowadzonych w naukach społecznych
Ustalone właściwości żelaza lub innego metalu będą sprawdzały się w każdym miejscu i czasie, gdzie
dany metal występuje. Natomiast znane nam właściwości psycho-socjo-demograficzne badanej
zbiorowości, np. studentów…
… wzrost konsumpcji, wolniejszy od wzrostu
dochodu lub ukazane przez Simmela prawo socjologiczne, że zagrożenie zewnętrzne wzmaga
zwartość grupy — są lepiej zrozumiałe, jeżeli wczuwamy się w sytuację ludzi, których dochody
wzrosły, a nawyki konsumpcyjne nie pozwalają zmienić dotychczasowego stylu życia lub w sytuację
np. członka oddziału wojskowego zagrożonego przez wroga8.
Kiedy mówimy o roli…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)