Sentencje podstawowe D. 1, 1, 10, 1 ( Ulpianus libro secundo regularum ):pr. Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi. Sprawiedliwość jest niezmienną i trwałą wolą zagwarantowania każdemu jego prawa. 1. Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere. Oto są nakazy prawa: żyć uczciwie, drugiego nie krzywdzić, każdemu oddać to, co mu się należy. 2. Iuris prudentia est divinarum atque humanarum rerum notitia, iusti atque iniusti scientia. Nauka prawa jest znajomością spraw boskich i ludzkich oraz wiedzą o tym, co sprawiedliwe, a co niesprawiedliwe.
Iustitia fundamentum regnorum. Sprawiedliwość jest podstawą rządów (panowania).
Iustitia non debet claudicare. Wymiar sprawiedliwości nie powinien niedomagać.
Iustitia non novit patrem nec matrem, solam veritatem spectat. Sprawiedliwość nie zna ojca ani matki, ma wzgląd jedynie na prawdę.
Iustitias vestras iudicabo. Osądzę waszą sprawiedliwość.
Placuit in omnibus rebus praecipuam esse iustitiae aequi tatisque quam stricti i u ris rationem. We wszystkich sprawach powinna mieć pierwszeństwo zasada sprawiedliwości i słuszności nad zasadą ścisłego prawa.
D. 22, 6, 9 pr .( Paulus libro singulari de iuris et facti ignorantia ):Ignorantia iuris nocet, ignorantia facit non nocet. Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktu nie szkodzi.
Tj. Regula est iuris quidem ignorantiam cuique nocere, facti vero ignorantiam non nocere. Videamus igitur, in quibus speciebus locum habere possit, ante praemisso quod minoribus viginti quinque annis ius ignorare permissum est. Quod et in feminis in quibusdam causis propter sexus infirmitatem dicitur: et ideo sicubi non est delictum, sed iuris ignorantia, non laeduntur. Hac ratione si minor viginti quinque annis filio familias crediderit, subvenitur ei, ut non videatur filio familias credidisse. Ignorantia legis exusat neminem. Nieznajomość prawa nikogo nie usprawiedliwia.
Ius ignorantia non excusat . Nieznajomość prawa nie usprawiedliwia.
Zasada porzymska: Clara non sunt interpretanda. Jasne [normy prawa] nie wymagają interpretacji. D. 1, 13, 18 ( Celsus libro vicensimo nono doge storum ): Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur. Ustawy dobrze są interpretowane wtedy, gdy zachowuje się ich ducha ( mens legislat o ris ). D. 50, 17, 54 ( Ulpianus libro 46 ad edictum ): Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet. Nie można przenieść na drugiego więcej praw, niż ma się samemu. Cfr. art. 169 kc.
In VIº, reg. 53 : Cui licet quod est plus, licet utique quod est minus. Komu wolno więcej, temu tym bardziej wolno mniej. Cfr. art. 415 kc w zw. z OSN z 1973 r., poz. 28.
(…)
…. Ustawa działa do przodu, a nie wstecz.
Lex lege tollitur. Ustawa uchylana jest ustawą (ustawę uchyla się ustawą). C.1, 14, 7: Lex retro non agit. Ustawa nie działa wstecz. Cfr. C.Th. 1, 1, 3; Cicero, In Verrem oratio 2, 1, 41; Aulus Gellius, Noctes Atticae, 17, 7, 3; art. 42 ust. 1 Konstytucji RP; art. 3 kc.
C.1, 14, 7: Imperatores Theodosius, Valentinianus . Leges et constitutiones futuris certum est…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)