Sentencje łacińskie: 1.Actor sequitur forum rei.- Powód idzie do sądu właściwego dla pozwanego. Opis: Powództwo składało się w sądzie, który znajdował się w okręgu miejsca zamieszkania bądź pobytu pozwanego. Jest to właściwość miejscowa. Obowiązuje także teraz. 2.Actori incumbit probatio. - Na powodzie leży ciężar dowodu. Opis: Zasada pr. Rzymskiego oznaczająca, że to powód dochodzący swojego roszczenia musi je udowodnić; obowiązkiem oskarżyciela (powoda) jest dowieść słuszności skargi. 3.Audiatur et altera pars. - Należy wysłuchać drugiej strony. Opis: Podstawowa zasada w prawie procesowym rzymskim. Oznacza zakaz wydawania wyroku bez wysłuchania wszystkich argumentów za i przeciw. W przypadku postępowania karnego daje stronie oskarżonej szansę na skuteczną obronę. Z zasady tej można też wywnioskować, że sędzia nie powinien wydawać bezwzględnego wyroku, jeśli argumenty stron go nie przekonały. Jest to zasada kontradyktoryjności, czyli sporności, gdzie istnieją 2 strony sporu. 4. Bis de eadem re ne sit actio. - Skarga nie przysługuje 2 razy w tej samej sprawie. Opis: Nie można wytaczać ponownego powództwa w tej samej sprawie, już raz rozstrzygniętej prawomocnym wyrokiem. 5.Centum dare spondes? Spondeo. Promittis? Promitto. - Przyrzekasz dać 100? Przyrzekam. Obiecujesz? Obiecuję. Opis: Zobowiązanie zaciąga się poprzez słowa z zapytania i odpowiedzi, gdy odbieramy formalne przyrzeczenie, że będzie nam coś dane lub dla nas uczynione. Z tego zobowiązania wynikają dwa powództwa: zarówno powództwo z zapowiedzeniem, jeśli formalne przyrzeczenie było ściśle określone, jak i powództwo z formalnego przyrzeczenia, jeśli nie było ściśle określone. Nazywa się to stypulacją dlatego, że u starożytnych słowem "stipulum" oznaczano coś, co jest "niewzruszone"; 6.Cogitationis poenam nemo patitur. - Nikt nie ponosi kary za swoje myśli. Opis: W prawie karnym przy omawianiu form stadialnych popełnienia przestępstwa przyjmuje się, że przestępstwo może stanowić jedynie czyn, a więc zachowanie się (zewnętrzne), zabronione przez ustawę karną. Nie jest więc formą popełnienia przestępstwa sam zamiar przestępny, gdyż karanie za same myśli byłoby sprzeczne z powyższą zasadą 7.Confessus pro iudicato est. - Kto uznał powództwo, ten jest uznany za zasądzonego. Opis: Pozwany w Rzymie mógł się zachować różnie:
-mógł milczeć,
-mógł się bronić, ale nieudolnie,
-mógł zaprzeczać i głosić coś innego.
Uznając powództwo zrzekamy się prawa przedawnienia.
Pozwany składał oświadczenie, że uznaje powództwo. Są 2 rodzaje:
ustne ( w czasie procesu)
pisemne (poza procesem)
Pozwany nie musiał się zgadzać ze wszystkimi roszczeniami, mógł akceptować tylko część. Koszty postępowania ponosi strona przegrana. Powód może żądać od pozwanego zwrotu kosztów postępowania.
(…)
… plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet. - Nikt nie może przenieść na innego więcej praw niż sam posiada.
Opis: Pr. Rzymskie:
nabycie pierwotne - np. zasiedzenie,
nabycie pochodne - np. umowa kupno-sprzedaż.
Pr. Polskie:
Tak samo, ale są wyjątki od tej zasady:
zbywca w dobrej wierze - osoba, która myśli, że jest właścicielem danej rzeczy, ale tak nie jest zapisane w księgach wieczystych.
Zbywca w złej wierze - osoba, która jest świadoma, że nie jest prawnym właścicielem danej rzeczy, jednakże pomimo tego i tak ją sprzedaje.
28. Nulla poena sine lege. - Nie ma kary bez ustawy.
Opis: nie można stosować kary, która nie była przewidziana przez prawo w momencie popełniania przestępstwa.
29. Nullum crimen sine lege. - Nie ma przestępstwa bez ustawy.
Opis: nie jest przestępstwem czyn, który nie był zabroniony w momencie jego popełniania.
Jest to jedna z najbardziej istotnych zasad współczesnego prawa karnego i ważny składnik koncepcji państwa prawa. Chroni jednostkę przed arbitralnym posługiwaniem się represją karną przez organy państwowe
30. Pacta sunt servanda. - Umów należy dotrzymywać.
Opis: W pr. Rzym.: wynika ze zobowiązania pretora do uznania i ochrony zawartych umów, które były zgodne…
…).
Rzeczy oznaczone indywidualnie - rzeczy, które są unikatami i są tylko w jednej sztuce i są nie do zastąpienia.
Zasada mówi, że utrata, zguba, zniszczenie rzeczy oznaczonej co do gatunku nie zwalnia dłużnika ze spełnienia świadczenia, może zastąpić ją innymi rzeczami, które są podobne lub takie same.
15. Ignorantia iuris nocet. - Ignorancja prawa szkodzi.
Opis: Zgodnie z nią, nie można zasłaniać…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)