To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
RAFL SCHWARZER POCZUCIE WŁĄSNEJ SKUTECZNOŚCI W PODEJMOWANIU I KONTYNUACJI ZACHOWAŃ ZDROWOTNYCH. DOTYCHCZASOWE PODEJŚCIA TEORETYCZNE I NOWY MODEL. Artykuł zawiera krytyczną analizę czterech teorii:
Teorii własnej skuteczności
Modelu przekonań zdrowotnych
Teorii planowanego zachowania
Teorii motywacji do ochrony zdrowia
OCZEKIWANIA I ZACHOWANIA ZDROWOTNE. Korzyści płynące z przyjęcia teorii społeczno-poznawczej.
Zachowaniem kierują oczekiwania i bodźce, gdzie bodziec związany jest z subiektywną ważnością danego obiektu lub wyniku; zachowanie jest regulowane przez jego konsekwencje (wzmocnienia) zgodnie z tym jak jest spostrzegane przez jednostkę. Oczekiwania można podzielić na trzy typy:
Dotyczące wyniku danej sytuacji - jakie konsekwencje wystąpią w danej sytuacji bez podejmowania działań ze strony jednostki
Dotyczące wyniku działania - zakładane normalne konsekwencje działania
Dotyczące własnej skuteczności - spostrzegana własna kompetencja do wykonywania danego działania potrzebnego do osiągnięcia pożądanego efektu.
Prawdopodobieństwo, że ludzie podejmą wartościowe zachowanie zdrowotne lub zmienią szkodliwe nawyki może zależeć od:
Oczekiwania, że sytuacja życiowa jest niebezpieczna
Oczekiwania, że zmiana zachowania może zredukować zagrożenie
Oczekiwania, że jest się wystarczająco kompetentny, do podjęcia pozytywnego zachowania lub porzucenia zachowania negatywnego.
OCZEKIWANIA DOTYCZĄCE WYNIKU DZIAŁANIA I OCZEKIWANIA DOTYCZĄCE WŁASNEJ SKUTECZNOŚCI.
Dwa rodzaje procesów poznawczych mają krytyczne znaczenie dla zmiany lub porzucenia szkodliwego zachowania, są to: oczekiwania dotyczące wyniku działania i oczekiwania dotyczące własnej skuteczności. Oczekiwania dotyczące wyniku (ODW) :
- przekonanie, że pewne ryzykowne dla zdrowia zachowanie spowodują pożądany efekt w postaci np. doświadczenie przyjemnych emocji lub uniknięcie lub minimalizacja emocji negatywnych. Oczekiwania te rozwijają się przed pierwszym użyciem i są wzmacnianie i stabilizowane przez podjęcie kolejnych ryzykownych zachowań, po których następują pozornie nagradzające konsekwencje.
- inny rodzaj oczekiwania odnosi się do zmian zachowania, jak np. przekonanie, że porzucenie picia alkoholu poprawi zdrowie. Te przekonanie jest niezbędne do porzucenia nałogu i jego wytworzenie jest głównym celem terapii.
Oczekiwania dotyczące skuteczności (ODS) :
Reprezentują przekonania, że zachowanie można zmienić za pomocą własnej silnej woli. Zmiana zachowania jest zależna od zdolności radzenia sobie ze stresem i nudą oraz mobilizacji własnych zasobów. Poczucie skuteczności wpływa na intencję zmiany ryzykownych zachowań, na wysiłek włożony w osiągniecie tego celu i wytrwałość w dążeniu do niego. Poczucie skuteczności stało się szeroko stosowanych konstruktem teoretycznym w modelach nałogów i powrotu do nich. Sposób w jaki ludzie radzą sobie ze szkodliwymi zachowaniami zależy częściowo od przekonania, że działają z własnej woli i że posiadają niezbędne sprawności do odzyskania kontroli.
(…)
… osiągniecia celu lub subiektywnego prawdopodobieństwa sukcesu. Teoria ta wymaga re konceptualizacji czynnika postawy. Przekonania behawioralne dostarczają takiej samej mocy przewidywań jak postawy. Proponuje się zastąpienie czynnika postawy przez przekonania behawioralne. Teoria planowanego zachowania mogłaby zostać zredukowana do 2 źródeł intencji, do przekonań behawioralnych i spostrzeganej kontroli…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)