SCEPTYCYZM
Klasyfikacja historyczna:
1. Pirronizm (IV/III w. p. n. e.) - najbardziej radykalny, praktyczny. Stawia 3 pytania i daje na nie odpowiedzi:
- jakie są własności rzeczy? Nie wiemy.
- jak mamy się wobec tego ustosunkować? Wstrzymać sądy.
- jakie są tego konsekwencje? Dają spokój i szczęście.
Wszystkie sądy (z wyjątkiem sądów o własnych doznaniach) są niepewne. Nic nie możemy wiedzieć. Izostenia - równosilność sądów: każde twierdzenie ma nie więcej pewności niż twierdzenie z nim sprzeczne, więc nie należy ich przyjmować.
2. Akademizm (III/II w. p. n. e.) - Arkezylaos, Karneades.
Sceptycyzm teoretyczny, krytyczny, łagodny. Jedyną rzeczą, którą można wiedzieć, jest to, że nie można wiedzieć nic. Obalanie fałszu, dekonstrukcja, a nie szukanie prawdy, rekonstrukcja.
3. Sceptycyzm młodszy (III w. n. e.) - Ainezydem, Agryppa, Sekstus Empiryk.
4. Sceptycyzm metodyczny - Descartes. Nie ma na celu podważania systemu przekonań, lecz szukanie jego niepodważalnych podstaw ze sceptycyzmem jako metodą. Poszukiwanie przynajmniej jednego niepowątpiewalnego twierdzenia, składnika systemu przekonań, na którym można krok po kroku budować niezbity system. Dobroć Boga jako warunek odbudowy przekonania o istnieniu zewnętrznego świata.
5. Sceptycyzm umiarkowany - Hume.
a) istnienie rzeczy materialnych, świata, rzeczywistości, w której
b) zachodzą związki przyczynowo-skutkowe.
Próżna rzecz pytać o istnienie rzeczy, należy pytać o to, co nas skłania do wiary w istnienie rzeczy. Skąd wzięła się idea niezależnego od percepcji, umysłu, ciągłego, zewnętrznego istnienia rzeczy?
- nie pochodzi ze zmysłów - przedmiotem zmysłów są tylko wrażenia,
- nie pochodzi z rozumu, gdyż rozum przetwarza tylko dane doświadczenia, nie ma żadnej własnej wiedzy (nie ma w nim nic, czego by nie było najpierw w zmysłach).
Zatem idea ta pochodzi z wyobraźni, psychologicznego nawyku.
Przejście od danych zmysłowych do wiedzy o świecie zewnętrznym.
Klasyfikacja pod względem stopnia niepewności - A. Biłat, Dubito ergo sum. Logika sceptycyzmu
Funktory epistemiczne:
- Bxp - x wierzy (sądzi, jest przekonany), że p,
- Kxp - x wie, że p,
- Up - przekonanie p jest uzasadnione.
(S1): Sceptycyzm dogmatyczny (radykalny) - żaden w ogóle sąd nie jest uzasadniony.
∀x [S1(x) ⇔Df Bx ∀p ~ Up]
(S2): Sceptycyzm krytyczny - o każdym poszczególnym, konkretnym sądzie rozważanym z osobna sądzi, że nie jest uzasadniony.
∀x [S2(x) ⇔Df ∀p Bx ~ Up]
(S3): Sceptycyzm milczący
∀x [S3(x) ⇔Df
(…)
… najmocniej przekonani, było fałszywe (nie ma nic, co by mogło je ufałszywić). Warunki, poza które nie można wyjść - granica możliwości poznawczych.
Idealizm Kanta - tradycyjna odpowiedź na tradycyjne, czyli bezsensowne pytanie (Wittgenstein). Realizm wewnętrzny - podobny, ale nowe pytania. Antyrealizm - w opozycji do realizmu metafizycznego. Uzależnienie wiedzy, poznania, prawdy od podmiotu poznającego…
… o rzeczywistości samej w sobie, niezależnej od umysłu jest bez sensu. Rzeczywistość jest dla nas.
Mózg w naczyniu
Putnam - wykazanie logicznej niemożliwości wątpliwości sceptyckich. Stwierdza, że można snuć przypuszczenia, że jesteśmy tylko mózgami w naczyniu, świat zewnętrzny nie istnieje w takim sensie, jak sądzimy. Fakt, że możemy się zastanawiać, czy jest to prawda czy fałsz, świadczy, że jest fałszem. Możemy się zastanawiać tylko wtedy, gdy się mylimy - samoobalenie.
Założenia:
(1) Pogląd Putnama odnośnie świata zewnętrznego, sposobu jego istnienia - realizm wewnętrzny. Ma zastąpić krytykowany i nielubiany realizm metafizyczny.
Realizm metafizyczny - szczególna doktryna filozoficzna, wyznawana i przyjmowana w różnych postaciach od Platona do Moore'a i Russella: istnieje jakaś obiektywna, niezależna od poznania…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)