To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
39.a S. Sawicki: Sacrum w literaturze Mircea Eliade - użył terminu „sacrum” na określenie wszystkiego, co religijne - wprowadził go w nurt myśli europejskiej - oparł się na opozycji sacrum - profanum i uczynił ją narzędziem badania rzeczywistości.
Sacru m: uważane jest za rzeczywistość wspólną dla wszystkich religii, jest wynikiem szukania podobieństw i zbieżności;
związane jest ze zjawiskami religii pierwotnych, sprowadzających się do przeżycia bliżej nieokreślonej tajemnicy;
tu: jako hasło dla różnorodnych elementów sakralnych, związanych bliżej z religijną postawą, z tym, co nadnaturalne.
Pole tematyczne: Biblia - stale obecna w literaturze europejskiej;
różnorodność ujęć - od wierności do deformacji, parodii i zaprzeczeń;
literatura też poszerzała tradycję religijną (apokryfy - sacrum budowane przez literaturę; potem związek z Biblią się rozluźniał i powstało sacrum „literackie”);
na pograniczu religii i folkloru powstają legendy, mity tworzące nowe wartości sakralne, znaczące w określonym kręgu kulturowym, a przede wszystkim obowiązujące w obrębie własnego świata literatury (np. legenda o świętym Graalu - symbol tego, co nadprzyrodzone, najświętsze w chrześcijaństwie - cel rycerskich tęsknot i poszukiwań. Jerzy Cieślikowski opozycję wieś - dwór w Nad N iemnem zamienił na opozycję sacrum - profanum, gdzie profanum to dwór).
Temat: dawniej interpretowane w kategoriach powierzchniowych - grupowanie motywów w różne kręgi podobieństw, badało się ich funkcje w budowie utworu;
teraz - badacze interesują się głębszymi znaczeniami różnych jednostek tematycznych - toposy (nośniki znaczeń literackich o zasięgu ogólnokulturowym), motywy archetypiczne, znaczenie symbolu (Ricoeur - symbol przechowuje najbardziej autentyczną i pierwotną wiedzę o świecie i człowieku; Poulet - poszukuje sensów na terenie związków między myślą i zjawiskami przestrzenno-czasowymi).
Problematyka utworu: ogólna semantyczna wymowa, postawa rozumienia i oceny z pozycji autora;
literatura w I połowie XX wieku - związek dobra i zła, świętości i grzechu; zło domaga się zawsze dobra. Zło jest wdzięcznym tematem dla sztuki, bo sztuka wyraża tęsknotę za tym, co czyste i ostateczne;
bliskość słowa o dobru i złu, o świętości i o grzechu wyznacza granice sakralnego obszaru literatury;
literatura mówi o różnych aspektach sacrum, o relacjach między człowiekiem i Bogiem, nawet w tych utworach, które nie wymieniają imienia Boga;
teologia literatury - gdy w utworze nie da się doszukać świadomej akceptacji przesłania teologicznego, gdy chcemy odczytać to przesłanie ale i sens;
(…)
…;
teologia literatury - gdy w utworze nie da się doszukać świadomej akceptacji przesłania teologicznego, gdy chcemy odczytać to przesłanie ale i sens;
teologia „literacka” - zawarta w literaturze - i teologia literatury to 2 relacje między literaturą a teologią i 2 sposoby odsłaniania tego, co teologiczne w dziele literackim.
Religijność poezji:
w niej można odnaleźć sakralne widzenie świata i człowieka;
można jej szukać w pobliżu funkcji i istoty tekstów poetyckich;
teksty religijne są silnie zmetaforyzowane, nasycone analogią, antytezą, paradoksem;
w tekstach literackich, często w poezji, występuje mowa niezwykła, niecodzienna, świąteczna;
mistyka - bezpośredni kontakt z Absolutem, z Tajemnicą, informacja o tym spotkaniu staje się poezją, jeśli chce przekazać ogrom doznać i przeżyć;
poezję do religii zbliża…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)