To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
HISTORIA SPOŁECZNA POLSKI TEMAT 4 - RUCH LUDOWY
Informacje ogólne
Ludowy ruch w Polsce, ruch społeczny kształtujący się na przełomie XIX i XX w. pod hasłem walki chłopów o społeczne, polityczne i narodowe wyzwolenie. Zapoczątkowany w Galicji przez księdza S. Stojałowskiego i M. i B. Wysłouchów.
Początki ruchu ludowego
W 1895 na zjeździe w Rzeszowie delegaci chłopscy utworzyli Stronnictwo Ludowe, będące pierwszą chłopską partią polityczną. W 1903 partia chłopska przyjęła nowy, radykalny program i zmieniła swą nazwę na Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL). Po rozłamie w 1913 powstały: PSL Piast (J. Bojko, W. Witos) oraz PSL-Lewica (J. Stapiński). Pierwszą organizacją zrzeszającą działaczy chłopskich w Królestwie Polskim był Polski Związek Ludowy (1904-1907), który w swym programie zwracał szczególną uwagę na rozwój spółdzielczości. W 1912 powstał Narodowy Związek Chłopski, w latach 1912-1915 działał Związek Chłopski, obie te organizacje działały nielegalnie. Obok nich istniał legalny ruch chłopski o charakterze oświatowym i gospodarczym skupiony wokół czasopisma Zaranie. Organizacje chłopskie Królestwa Polskiego utworzyły w 1915 Polskie Stronnictwo Ludowe, które w 1918 przyjęło nazwę PSL Wyzwolenie. W zaborze pruskim organizacją polityczną chłopów o ograniczonym zasięgu działania była Mazurska Partia Ludowa działająca w latach 1896-1904. Ponadto ruch ludowy koncentrował się w kółkach rolniczych i organizacjach spółdzielczych. W latach 1914-1918 PSL Piast i PSL-Lewica poparły koncepcję polityczną J. Piłsudskiego i Legiony. PSL w zaborze rosyjskim organizowało komórki nielegalnej Polskiej Organizacji Wojskowej.
Ruch ludowy w dwudziestoleciu międzywojennym
W niepodległej Rzeczpospolitej po 1918 powstały nowe partie chłopskie: Chłopskie Stronnictwo Radykalne (1919), Niezależna Partia Chłopska (1924), Związek Chłopski (1924), Stronnictwo Chłopskie (1926). Przywódca PSL Piast W. Witos trzykrotnie sprawował urząd premiera: 1920-1921, 1923, 1926. Po przewrocie majowym (1926) przedstawiciele stronnictw chłopskich w Sejmie wraz z partiami centrowymi utworzyli opozycyjne ugrupowanie poselskie, tzw. Centrolew. W 1931 PSL Piast, PSL Wyzwolenie i Stronnictwo Chłopskie połączyły się w Stronnictwo Ludowe i współpracowały ze Związkiem Młodzieży Wiejskiej Wici w walce z obozem sanacyjnym.
Okupacja hitlerowska
Podczas okupacji hitlerowskiej konspiracyjny ruch ludowy podjął walkę z okupantem. Centralne Kierownictwo Ruchu Ludowego powołało w 1940 Chłopską Straż (Chłostra), przekształconą później w Bataliony Chłopskie. Całość działalności konspiracyjnej chłopów określano kryptonimem Roch (Ruch Obrony Chłopów). Przedstawiciele ludowego ruchu konspiracyjnego brali udział w pracach Delegatury Rządu na Kraj i Rady Jedności Narodowej.
(…)
… - Związkiem Młodzieży Wiejskiej RP "Wici" - u schyłku II RP liczącą ponad 200 tysięcy członków. W sierpniu 1937 roku ludowcy wystąpili przeciwko łamaniu praw obywatelskich i demokratycznych przez rządy sanacji w Wielkim Strajku Chłopskim.
1939-1949
W czasie II wojny światowej ruch ludowy był współtwórcą i jednym z głównych filarów Polskiego Państwa Podziemnego. Ludowcy zdobyli duże wpływy w rządzie…
… ludowy to jednak nie tylko partie polityczne, ale także znaczący ruch społeczny - wiele organizacji społecznych, gospodarczych, kulturalnych i oświatowych, które orientowały się politycznie na system wartości reprezentowany przez ludowców. Do organizacji tych należały: kółka rolnicze, straże ogniowe, chóry, amatorskie zespoły artystyczne i teatry ludowe, ruch młodowiejski, uniwersytety ludowe…
…, odrzucenie dyktatury proletariatu i kierowniczej roli partii robotniczej. W budowie nowego ładu społecznego proponowali koncepcję "trzeciej drogi", mającej stanowić pośrednią formę ustrojową pomiędzy kapitalizmem a socjalizmem. Stronnictwo stanęło w opozycji wobec linii politycznej partii komunistycznej, licząc na zwycięstwo w wyborach parlamentarnych. Pomimo szerokiego poparcia społeczeństwa i Kościoła…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)