To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
RUCH LUDOWY
Początki polskich partii politycznych można już dostrzec w okresie obrad Sejmu Czteroletniego, jednak właściwym okresem, w którym powstawały jest II połowa XIX wieku i początki XX. Można wg różnych kryteriów wyróżnić typy partii. Na podstawie społecznych: ziemiańsko-burżuazyjne
burżuazyjne-drobnomieszczańskie
chłopskie robotnicze Na podstawie kryterium ideowego: partie konserwatywne
liberalne
nacjonalistyczne
ludowe
socjalistyczne.
Zarówno zabór rosyjski jak i pruski, nie dawał możliwości tworzenia stowarzyszeń i zgromadzeń politycznych, zaś w austriackim istniała taka możliwość. Ruch ten zaczął się tworzyć w Galicji(zaborze Austrowęgierskim) już od lat siedemdziesiątych XIX wieku. Proces ten miał kilka przyczyn:
wieś galicyjska, która była biedna i przeludniona znajdowała się w konflikcie z dworem
zatargi o prawo chłopów do korzystania z pańskich lasów i pastwisk (o serwituty)
przepisy o charakterze feudalny , które dyskryminowały stan chłopski
ustawa łowiecka pozwalająca osobom e stanu wyższego niż chłopski polować na ziemiach należących do chłopstwa
prawo gminne dot. Świadczeń wsi na rzecz szlachty(?)
pamięć rabacji galicyjskiej 1846 (rzeź chłopów na panach), która uświadamiała potrzebę pracy wśród ludu
Jednak państwo Austro - Węgrach stwarzały możliwość działań chłopskich:
rozwój polskich szkół gminnych
możliwość zakładania stowarzyszeń
prawo wyborcze chłopów do parlamentu w Wiedniu i Galicyjskiego Sejmu Krajowego
Nasilająca się walka germanizacją, która była prowadzona w zaborze pruskim przez całe społeczeństwo, powodowała, brak miejsca na ruch chłopski. A w Królestwie warunki polityczne ograniczały możliwość powstania Ruchu Ludowego, gdyż żaden inny ruch nie wykształcił by się kształtować się w konspiracji. Wśród ludności wiejskiej największe wpływy miała endecja, więc w Galicji istniały możliwości legalnego działania. Galicja: Istotną postacią, mającą wpływ na powstanie ruchu ludowego był ks. Stanisław Stojałowski - zaczął od wydawania w latach 70 XIX dwóch pism: „Wieniec i Pszczółka” aby obudzić politycznie wieś.
Ksiądz Stojałowski organizował pielgrzymki chłopskie do Rzymu, doprowadził do wielkiej manifestacji chłopów w 200- letnia rocznicę bitwy pod Wiedniem. Najważniejszymi jego osiągnięciami, było:
Wytworzenie umiejętności wspólnego, zorganizowanego działania
(…)
… chłopskie powstało w grudniu 1926 roku z połączenia grupy z rozłamowej PSL „Wyzwolenie”, Jedności Ludowej i Związku Chłopskiego. Popierało początkowo przewrót dokonany w maju 1926 przez marszałka Jozefa Piłsudzkiego ale szybko przeszli do opozycji. Sejm kadencji 1919-1922 uchwalił najbardziej demokratyczną w ówczesnej Europie konstytucję (tzw. Konstytucję Marcową). Wincenty Witos trzykrotnie piastował…
… galicyjskie SL zmienia nazwę na PSL, a jego przywódcą zostaje Jan Stapiński. W takiej postaci przetrwało do 1913 kiedy to nastąpił podział na PSL „Lewica” (1913-24) z J. Stapińskiem i PSL „Piast” (1913-31)- Jakub Bojko, Wincenty Witos. Lewica charakteryzowała się radykalizmem np reforma rolna bez odszkodowania (w przeciwieństwie do PSL ”Piast”) PSL „Piast” zbliżył się do nacjonalistów, a przewodniczył mu m.in. Wincenty Witos. PSL „Lewica” była bliska Polskiej Partii Socjalno - Demokratycznej. W latach 20. XX w. Nastąpiło znaczne osłabienie jej wpływów, gdyż partia pod względem taktycznym była bliska z Polskim Stronnictwem Postępowym. W tym czasie PSL ”Piast” znacznie zwiększyło swoje wpływy, zachowując je do 1917 r., nie mieszało się do spraw międzynarodowych, potem zaś przyjęło orientację na państwa…
… wsi , karczmy czy kościoła parafialnego
Chłopi brali udział w wyborach parlamentarnych i po raz pierwszy zaczęli wybierać posłów chłopskich
Ruch Stojałowskiego nie miał stabilnych podstaw ideowych, ale szczególnie bliski był ludowemu, jednak w Nowym Sączu w 1893 powstała pierwsza partia chłopska!!! - Związek Stronnictwa Chłopskiego.
Niezależnie od księdza działali Bolesław i Maria Wysłouchowie…
… głoszący ze podstawą gospodarki jest rolnictwo, który zaczął formować się w okresie 20lecia międzywojennego. Program kształtującego się w Galicji SL zawierał postulaty: dotyczące reformy prawa wyborczego, (czyli zniesienia systemu kurialnego i rozszerzenia swobód obywatelskich )
ekonomiczne związane z rozstrzygnięciem sprawy serwitutów i tanich kredytów, żądano większej dostępności oświaty W 1903…
… urząd premiera w latach 1920, 1923 i 1926. (W pierwszych sześciu ekipach rządowych ludowcom powierzono 19 tek ministerialnych.) Chlubą polskiego parlamentaryzmu był polityk ludowy, marszałek Sejmu w latach 1922-1928 Maciej Rataj, Dwukrotnie pełnił funkcję głowy państwa. W okresie międzywojennym ruch ludowy był głównym obrońcą polskiej demokracji oraz praw i wolności ludu. Po przewrocie majowym…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)