Rozwój społeczny człowieka obejmuje zmiany w aktywności, dążeniach i celach jednostki,
ujawnianych w jej interakcjach ze środowiskiem społecznym. Jest on w znacznym stopniu
uwarunkowany kulturowo, czyli wyznaczają go normy i wzorce akceptowane w grupach
społecznych, w których jednostka wzrasta i które współtworzy. Doświadczenia, o które
wzbogaca się jednostka podejmując i wypełniając zadania właściwe dla okresu wczesnej
dorosłości(wybór współmałżonka, założenie rodziny i podjęcie pracy zarobkowej), mogą
sprzyjać jej dalszemu rozwojowi. Jednym z głównych zadań wczesnej dorosłości jest
założenie rodziny. Jednym z bardzo ważnych zdarzeń życiowych doświadczanych w tym
okresie, jest zawarcie związku małżeńskiego. Tym samym człowiek wkracza w nowe role
społeczne: współmałżonka, a następnie rodzica. Jak już wspomniano, wypełnianie
obowiązków wynikających z tych ról wymaga od jednostki osiągnięcia pewnego stopnia
dojrzałości przejawiającej się np. umiejętności nawiązywania intymnych związków,
zdolnością do podejmowania samodzielnych decyzji, czy odpowiedzialnością za drugiego
człowieka. Role rodzinne mogą stymulować dalszy rozwój. Rodzina jako środowisko rozwoju
każdej tworzącej jej jednostki, jednocześnie sama podlega zmianom pod wpływem rozwoju
tych jednostek.
Aktywność człowieka dorosłego koncentruje się wokół pracy. Osiągnięcie 16 roku życia
uprawnia do podjęcia pracy zawodowej. Zwykle jednak jej rozpoczęcie poprzedza drugi okres
przygotowania do zawodu czy zdobywania doświadczenia. Dorosłość utożsamiana jest przez
niektórych badaczy z podjęciem pracy zawodowej. Świadczy to bowiem o samodzielności
jednostki i daje szansę uzyskania niezależności ekonomicznej, a także wymaga
odpowiedzialnej postawy wobec obowiązków i działań wynikających z przyjętej roli
zawodowej. Podjęcie aktywności zawodowej wiąże się tez z poszerzeniem kręgów życia
społecznego, wyjściem poza środowisko rodzinne czy najbliższych przyjaciół. Praca
zawodowa podejmowana jest nie tylko ze względu na to, że stanowi źródło utrzymania, ale
także dostarcza osobistej satysfakcji i sprzyja rozwojowi nowych interakcji społecznych.
Dorośli w poszczególnych okresach życia, ujawniają różne postawy wobec pracy. Młodzi
dorośli zainteresowani są rozwojem kariery zawodowej, podczas gdy w okresie średniej
dorosłości ważna jest stabilizacja zawodowa. D.E. Super biorąc pod uwagę stopień
zaangażowania w aktywność zawodową wyróżnia następujące stadia rozwoju zawodowego:
1. Stadium eksploracji- gdy jednostka przymierza się do ról zawodowych.
2. Stadium stabilizacji- gdy po dokonaniu wyboru, znajduje trwałe miejsce i pole działania
zawodowego. Można tutaj zaobserwować proces adaptacji do warunków pracy, a następnie
wzmożoną aktywność zawodową. Zmiany techniczne, oraz społeczno-ekonomiczne
obserwowane we współczesnym świecie modyfikują nieraz przebieg aktywności zawodowej
w tym stadium, często bowiem po osiągnięciu pewnego stopnia stabilizacji zawodowej
dorosły zmuszany jest do zmiany rodzaju pracy.
3. Stadium zachowania status quo- odznacza się dążeniem do utrzymania uzyskanej pracy
zawodowej.
4. Stadium schyłkowe- w którym następuje wycofanie się aktywności zawodowej i angażowanie
w inne formy aktywności.
W miarę osiągnięcia stabilizacji zawodowej, rozpoczynającej się w okresie wczesnej dorosłości,
jednostka pozostająca wcześniej pod wpływem wzorców pochodzących od mistrzów i osób dla niej
znaczących, coraz częściej zdolne jest do podejmowania samodzielnych decyzji i dalszego kierowania
własnym rozwojem zawodowym. Szczyt kariery zawodowej przypada na różne lata w zależności od
wykonywanego zawodu. Najogólniej można stwierdzić, że wcześniej występuje u pracowników
fizycznych niż umysłowych, a najpóźniej u tych, których praca wymaga wysokich kwalifikacji.
Przywołując przedstawione na wstępie spojrzenie na dorosłość przez zadania rozwojowe, oczekiwać
można zmian rozwojowych również w obrębie struktury osobowości młodych dorosłych. Zmiany w
strukturze „Ja”. Wyniki badań empirycznych pozwalają stwierdzić, że najbardziej zasadnicze zmiany w
osobowości mężczyzn przypadają na okres wczesnej dorosłości i towarzyszą niezależności zawodowej
oraz finansowej. Aby sprostać wymaganiom wynikających z podejmowania nowych ról społecznych,
młody człowiek wkraczając w dorosłość nie może dłużej żyć w świecie ideałów i hipotez. Koniecznym
warunkiem wyboru określonej drogi życiowej i spełniania się na niej, jest umiejętność zintegrowania
sfery „Ja idealnego” i „Ja realnego”. Ważnym elementem, który wyłania się w obrazie własnej osoby
młodych dorosłych, jest doświadczanie siebie jako podmiotu odpowiedzialnego za własne działania.
Posiadanie zintegrowanej struktury osobowości- sprzyja adekwatności dokonywanych ocen i
przewidywań.
Problem sensu życia:
Autonomia, możliwość realizacji własnego świata celów i wartości, to często wymienione cechy
osobowości dojrzałej. Młody dorosły może już zmagać się z problemami własnego życia, bowiem
uniezależnia się od mechanizmu nastawień emocjonalnych, a także nie tylko tworzy koncepcję
własnego życia, ale tez próby jej realizacji w różnych dziedzinach aktywności. Człowiek znajdujący się
w tej fazie rozwoju dokonuje ocen swoich pierwszych, autonomicznych decyzji i wyborów, które
poddaje takim modyfikacjom, aby służyły podtrzymaniu własnej tożsamości, oraz zbliżały go do
osiągnięcia zamierzonych celów. Szczególne natężenie tego procesu przypada na okres 28, a 33 roku
życia. Wielu młodych ludzi sprawdza i ocenia swoje wybory życiowe w kontekście wcześniejszych
planów, oczekiwań i marzeń. Nieraz decyzje dalekie te są od wyznawanych ideałów, bowiem młodzi
dorośli podejmują je zanim posiądą wystarczające dla ich oceny doświadczenie. Pierwsze
doświadczenia „dorosłego życia” związane z nowymi rolami: zawodową, czy rodzinną, stawiają
młodych dorosłych wobec pytania, czy np. zawód, albo relacje intymne zgodne są z wcześniejszymi
marzeniami, czy też stanowią wynik konformizmu lub sprzeciwu wobec oczekiwań rodziców i innych
znaczących osób. Osoby, które w wyniku tej konfrontacji, doświadczają poczucia niespełnienia albo
zmieniają swoją aktywność w ważnych dla nich obszarach, oraz nie potrafią zdobyć się na zmianę,
przeżywają kryzys.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)