To tylko jedna z 7 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
ROZWÓJ DRUKARSTWA KRAKOWSKIEGO W LATACH 1815-1860 Na powstanie i rozwój drukarstwa rzutowała przede wszystkim sytuacja polityczna oraz stosunki kulturalne. Odnośnie pierwszego wspomnieć wypada o Kongresie Wiedeńskim (IX 1814- 9 VI 1815), na którym to utworzono z Krakowa wolne miasto pod ścisłą kuratelą państw zaborczych. Wbrew nazwie Kraków nigdy nie był ani wolny, ani niepodległy, ani neutralny. Duży wpływ na sytuację w Krakowie miało powstanie listopadowe (23/24 XI 1830- 21 X 1831), a w zasadzie- jego upadek. M.in. zniesiono wolność druku, która i tak w zasadzie istniała na papierze oraz zaprowadzono ostrą cenzurę. Echo rewolucji Wiedeńskiej (1848) dało się zaobserwować w Krakowie. Wolność słowa spowodowała szybki wzrost produkcji typograficznej. W rok później wróciła dawna polityka austriacka, która miała się zmienić po 1860 (Rozporządzenie cesarskie zniosło rząd w Krakowie. Cały obszar Galicji podporządkowano bezpośrednio Namiestnictwu we Lwowie, a niektóre urzędy tam przeniesiono.). Drugim czynnikiem wpływającym na rozwój drukarstwa były stosunki kulturalne. Nauka skupiała się w środowisku Akademii Krakowskiej i Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. Inne środowiska intelektualne to teatr i szkolnictwo. Instytucje naukowe, kulturalne i oświatowe były w wysokim stopniu inicjatorami i konsumentami produkcji krakowskiej. Silnie rozwinięty ośrodek naukowy nastawiony był głównie na drukowanie książki o treści poznawczej. Szkolnictwo było odbiorcą wielu wydawnictw dla potrzeb szkoły.
Elementem hamującym była cenzura, która działała w Krakowie już od 1815 roku. Na początku niezbyt ostra. Po upadku powstania listopadowego opinia publiczna całkowicie została skrępowana przez nowo zorganizowaną cenzurę rządową. W 1832 utworzono Komitet Cenzury (dwóch senatorów oraz urzędnik- asesor, mianowany przez senat).
Koncesję na prowadzenie oficyn mógł otrzymać jedynie fachowiec se świadectwem ukończenia praktyki w zawodzie drukarskim (w Galicji sprawy te regulował patent Franciszka II z 18 marca 1806 roku, w Rzeczypospolitej Krakowskiej odpowiednie względem patentu rozporządzenia).
I Drukarnia Akademicka Przegląd krakowskich drukarń należałoby zacząć od oficyny mającej najdłuższą tradycję- Drukarni Akademickiej. Powstała ona w 1607 roku (3 oficyny, najpierw oddzielnie, później zostały połączone). Szczególny rozwój przypada na okres po roku 1809.Zakład przeniesiono do dawnego klasztoru norbertanek przy ul. Wiślanej. Prefektem drukarni był profesor uniwersytetu, dr filozofii Mateusz Macierzyński. Pracował on bez zarzutu do czasu swej nagłej śmierci w 1815. Na jego zastępcę mianowano profesora teologii, Floriana Kudrewicza. O posadę prowizora starało się kilka osób, w tym żona zmarłego Macierzyńskiego-
(…)
… był głównie znany jako redaktor „Gazety Krakowskiej”. Pochłonięty gazetą, niewiele czasu poświęcał drukarni. Sprawy techniczne pozostawił drukarczykom (Stanisław Gieszkowski- uczeń, później wspólnik). Miał dwie żony, które zajmowały się drukarnią. W 1932 (już po smierci Maja) drukarnię i księgarnię zakupił Daniel Edward Friedlein. Uczył się on zawodu najpierw w Krakowie (prawdopodobnie u swego ojca), potem…
… braków wymienia 33 pozycje, oszacowane straty na 4000 złp.
Trzeba było zaczynać właściwie od zera. W 1839 roku Senat powierzył tymczasowo drukarnię Komisarzowi Rządowemu. Pomocą ustaleniu planu działania służył mu bibliotekarz Biblioteki Jagiellońskiej. Sprawę finansową rozwiązano tak, że Komisarz zaproponował pieniądze z opróżnionej Katedry Teologii oraz połowę swojej pensji do końca roku. Zwrócono…
… dochód, który z kolei pozwolił na zakup nowych urządzeń i czcionek. Władzę w drukarni sprawował tzw. „dozór i administracja drukarni” (Senat Akademicki, prowizor, 2-osobowa komisja- dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej oraz dyrektor Szkoły Technicznej).
Szczurkowski poświęcał wiele uwagi i uczucia drukarni, dbał o jej rozwój i wydajność. Wszystko szło dobrze aż do wielkiego pożaru w 1850 (18 lipiec…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)