rozwój bankowości w Polsce

Dokument ma 31 stron i porusza zagadnienia takie jak: początki polskiej bankowości, początki prawa bankowego, projekty utworzenia Banku Narodowego, dyrekcja Biletów Skarbowych z 1794 roku, epoka rozbiorów, prawo bankowe, bankowość na ziemiach państwa polskiego, reforma bankowa 1948-1986, początki decentralizacji 1986-1988, kształtowanie się polskiego nowego systemu bankowego, bliżej Europy, bank jego rola w gospodarce rynkowej, bank jako specyficzna forma przedsiębiorstwa, struktura organizacyjna banków, rodzaje banków, czynności bankowe, klasyfikacja operacji bankowych, operacje bankowe, istota operacji bankowych, rodzaje operacji bankowych.

Rozdział Ι Rozwój bankowości w Polsce 1.Początki polskiej bankowości
Już w późnym średniowieczu pojawili się w Polsce kupcy na tyle bogaci, że obok działalności handlowej mogli zajmować się udzielaniem kredytu. Aż do XVIII wieku zasadą było jednak łączenie działalności: kredytowej z handlową. Odrębnie rozwijało się bankierstwo chrześcijańskie, dla którego poważnym ograniczeniem był kościelny zakaz lichwy, odrębnie bankierstwo żydowskie. które, choć nie podlegało temu ograniczeniu, blokowane było przez statut warcki z 1423 roku, zakazujący Żydom udzielania pożyczek pod zastaw ruchomości. Pod koniec XVI wieku powstała specyficzna, kościel­na forma instytucji kredytowej - montes pietatis. Epoka Stanisławowska przyniosła wspaniały rozwój wielkich domów bankowych, których większość padła jedna ofiarą kryzysu bankowego 1793 roku. Schyłek epoki przedrozbiorowej przeniósł też pierwsze projekty banku publicznego i pierwsze polskie doświadczenia w zakresie emisji pieniądza papierowego.
Pierwszymi w Polsce bankami w ścisłym tego słowa zna­czeniu były organizowane przez kościół banki pobożne - monter pietatis. Instytucje tego typu powstały we Włoszech w XV wieku. Zajmowały się udzielaniem kredy­tu bezprocentowego „na fanty". Środki na działalność czer­pały z jałmużny. Trzy najstarsze polskie monter pietatis założył Piotr Skarga: w 1579 roku w Wilnie, w 1537 roku w Krakowie i w 1589 roku w Warszawie. Krakowski bank przetrwał do 1948 roku. Warszawski, związany z Bra­ctwem Miłosierdzia św. Łazarza - do 1753 roku. W 1598 roku powstał Mons Pietatis w Poznaniu, około 1600 roku - w Pułtusku, w 1601 roku - we Lwowie, w Łowiczu i Zamościu, potem liczne dalsze. Pożyczano ra­czej na krótko - nie dłużej niż rok i, raczej bez procentu. W XVII wieku upowszechniać się zaczęło pożyczanie na niewielki procent (7 procent). Pierwszym Bankiem Poboż­nym, który z reguły brał procent był, drugi już w Warsza­wie, Mons Pietatis przy Bractwie św. Benona na Nowym Mieście. Większość banków pobożnych upadła podczas wojen szwedzkich. Na wzmiankę zasługuje Publiczny Urząd Zastawniczy „Mons-plus' przy Katedrze Ormiań­skiej we Lwowie. Założony w 1668 roku, reaktywowany w 1792 roku, dotrwał do 1939 roku.
1.2 Początki prawa bankowego
Kościelny zakaz lichwy byt poważnym hamulcem rozwo­ju bankowości, istniały jednak sposoby jego omijania. Jednym z nich było tzw. datum emergens, czyli odszkodo­wanie za opóźnione spłaty. Partnerzy umawiali się na nie­realnie krótki termin zwrotu, który następnie był przekra­czany. Pod pozorem odszkodowania za zwłokę płacono procent. Innym sposobem było lucrum cessans, czyli od­szkodowanie za zyski, które pożyczający utracił przez to, że nie dysponował przez jakiś czas kapitałem. Kościół miał jednak wątpliwości co do zasadności formuły lucrum cessans. W przypadku kredytu długoterminowego formą opro­centowania był

(…)

…. Rozpoczął on działalność w kwietniu 1940 r. wprowadzając do obiegu złote, tzw. krakowskie, które miały zastąpić bilety Banku Polskiego. Oprócz działalności emisyjnej Bank ten wykonywał normalne czynności bankowe. W 1944 r. na terenach wyzwalanych przez Armię Czerwoną spod okupacji niemieckiej Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, znajdujący się w orbicie wpływów moskiewskich, zamierzał powołać własną…
… co było niemałym za­skoczeniem, włączono Powszechną Kasę Oszczędności. Zlikwidowano Bank Rolny. Utworzono natomiast Bank Gospodarki Żywnościowej, jako bank państwowo­ spółdzielczy do obsługi rolnictwa i pokrewnych sektorów. Spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe prze­kształcono w banki spółdzielcze. Zlikwidowano Central­ny Związek Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczko­wych, przydzielając BGŻ rolę centrali banków spółdziel­czych.
Po likwidacji Banku Inwestycyjnego, a następnie włączeniu PKO do NBP koncentracja aparatu bankowego osiągała kolejne szczyty. W połowie lat siedemdziesiątych były już tylko cztery banki: Narodowy Bank Polski, Bank Handlowy w Warszawie SA, Bank Polska Kasa Opieki SA i Bank Gospodarki Żywnościowej z siecią banków spółdzielczych. Modna stała się teza, że im bardziej zde­centralizowana…
… oszczędności).
Bank Gospodarki Żywnościowej, działający głów­nie poprzez 49 swych oddziałów wojewódzkich, obsługi­wał rolnictwo, przemysł rolno-spożywczy, leśnictwo, przemysł drzewny i gospodarkę wodną. Jego udział w kredytowaniu gospodarki wynosił 19.8 proc. Związane z BGZ banki spółdzielcze, w liczbie 1653, obsługiwały ludność wiejską, budżety gminne i jednostki gospodarcze działające w gminach. Kredy-ty banków spółdzielczych stanowiły 2,7 proc. całości kredytów.
Bank Handlowy w Warszawie SA z niewielką siecią 5 oddziałów krajowych obsługiwał obroty z zagranicą i kre­dytował przedsiębiorstwa uczestniczące w wymianie z zagranicą. Udział BH w akcji kredytowanej wynosił 4,5 proc.
Bank Polska Kasa Opieki SA dysponujący szerszą siecią 94 placówek krajowych (oddziałów, ekspozytur i agencji), koncentrował…
…-kredylowe i inwestycyjne. Może też występować specjalizacja pod względem terytorialnym (banki ogólnokrajowe i regionalne), a także branżowym (banki przemysłowe, rol­ne, handlu zagranicznego oraz budowlane).
Do banków specjalnych można zaliczyć banki inwestycyjne, instytucje kredytu długoterminowego, banki hipoteczne, rolne i melioracyjne, a także banki komu­nalne. Banki specjalne to przede wszystkim banki…
... zobacz całą notatkę