To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
W. Dilthey „Rozumienie kultury” (Joanna Krwawnik; 621-623)
Wilhelm Dilthey (1833-1911) był twórcą licznych idei, które stały się w XX w. ideami obiegowymi (rola rozumienia, światopogląd, związek osobowości i kultury, poznawcze znaczenie biografii itd.). Idee oddziaływały na nauki społeczne drogą pośrednią jako anonimowe składniki ogólnej atmosfery intelektualnej tzw. przełomu antypozytywistycznego. Ze względu na odmienność relacji między podmiotem a przedmiotem poznania Dilthey wyodrębnił dwie grupy nauk: nauki o przyrodzie i "nauki o duchu" (Geisteswissenschaften), koncentrując swoją uwagę na tych drugich. "Nauki o duchu" to nauki, które za przedmiot badań przyjmują ludzkość, opisują ją, przedstawiają i osądzają, tworząc stosowne do tego celu pojęcia i teorie (psychologia, historia, ekonomia, prawo, badania religii, literatury, poezji, filozoficznych systemów i światopoglądów itp.). W naukach humanistycznych podmiot i przedmiot poznania należą do tego samego ludzkiego świata, przy czym ten wspólny świat nie kieruje się wyłącznie rozumem, który jest tylko jedną z wielu sił życia i nie jest zdolny do samodzielnego działania. O swoistości kultury w stosunku do przyrody decyduje przede wszystkim to , że jest ona przez jednostkę przeżywana. W "naukach o duchu" za najważniejsze narzędzie poznania uważał Dilthey rozumienie. Koniecczność korzystania z rozumienia wynika z tego, że badacz należy sam do badanego przez siebie świata i z tego powodu nie może bez szkody dla wyników poznania posługiwać się metodami przyrodniczej obserwacji. Dilthey widział w tym wyższość humanistyki nad przyrodoznawstwem., które jest skazane na obserwowanie zjawisk, podczas gdy ona jest w stanie docierać do tego, co za nimi ukryte. Rozumienie jst tu procedurą ujawniania, co kryje się pod obserwowalną metodami przyrodniczymi powierzchnią zjawisk. Rozumieć to umieścić dany fakt w ramach szerszej całości: języka, kultury, systemu społecznego. Wystąpienie Diltheya jest przez wielu autorów uważane za swego rodzaju rewolucję naukową w humanistyce. Jego filozofia była istotnie pierwszą tak radykalną deklaracją niezależności nauk humanistycznych od przyrodoznawczych. "Rozumienie kultury"
Rozumienie innych osób jest podstawową właściwością psychiczną człowieka. Zdolności empatii i uogólniania własnych przeżyć wewnętrznych na ogół są gwarantem istnienia życia społecznego. Dzięki tym zdolnościom człowiek może także poddawać refleksji naukowej przeszłość ludzkości i działania kulturowe człowieka w naukach humanistycznych. Nauki humanistyczne mają tę przewagę nad naukami przyrodniczymi, że nie zajmują się tylko zjawiskami danymi zmysłowo, ale ich przedmiotem jest bezpośrednia wewnętrzna rzeczywistość, przeżywana zarazem wewnętrznie jako wspólna całość.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)