To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
WILHELM DILTHEY 1833 - 1911
1. Krytyka istniejących filozofii.
2. Filozofia życia. „Życie” jako centralny podmiot filozoficzny.
3. Metodologia badań humanistycznych.
4. Teoria światopoglądu.
5. „Życie” w ujęciu Diltheya.
6. Krytyka Diltheya.
Dilthey w przeciwieństwie do Nietzschego jest filozofem akademickim. Skończył studia teologiczne. Czuje się kontynuatorem Kanta. Praca doktorska - Freiermacher. Pracował w Berlinie, Bazylei, Kilonii i Wrocławiu.
1. Krytyka istniejących filozofii.
Dilthey podobnie jak Husserl i pozostali twierdzi, że obecna filozofia to anarchia systemu. Nie mamy tu do czynienia z czymś jednolitym. Historia filozofii nie posiada wewnętrznej jedności, istoty - teza wymierzona w Hegla. Metafizyka została raz na zawsze unicestwiona. Jednym obliczem metafizyka zwraca się ku religii i poezji, a drugim ku naukom szczegółowym. Nie możemy sprostać naukom. Kategorie występujące w filozofii nie dają się do siebie sprowadzić. Metafizyka, która chce ustalić powszechny związek między kategoriami jest niemożliwa. Jeśli nawet porządkujemy różnorodność, to wymyka nam się jej przyczyna. Wg Diltheya nie można przezwyciężyć subiektywnego charakteru wartości. Nie ma wartości bezwzględnej. Filozofii nie udaje się ująć świata w jego istocie. Dilthey patrzy na dotychczasową filozofię w sposób historyczny i zauważa osłabienie wpływu metafizyki na filozofię.
Wszystkie możliwości tworzenia teorii metafizycznych wkrótce się wyczerpią.
Poznanie jest zawsze względne. Metafizyka redukuje bogactwo świata, faworyzując pewne przedmioty. W celu poprawienia prostoty teorii Dilthey wziął udział w powszechnym na terenie Niemiec XIX w. ruchu neokantowskim. Twierdził, że Kant był krytykiem poznania przyrodniczego i trzeba go uzupełnić o krytykę poznania humanistycznego.
Dilthey zaproponował rozumienie filozofii jako elementu duchowej aktywności człowieka.
2. Filozofia życia. „Życie” jako centralny podmiot filozoficzny.
W życiu psychicznym również daje się wyodrębnić prawidłowości. W rozwiniętym życiu psychicznym różne fakty psychiczne powiązane są w strukturę, którą można przeżyć. Sfera psychiczna jest pobudzona przez sferę przyrody, fizyczną.
W życiu ludzkim przeplatają się przypomnienia, odczucia, popędy itp. Poznanie ma charakter teleologiczny 0 stale dążymy do stanu, który mógłby zaspokoić nasze pragnienia. Funkcja filozofii wynika z podstawowych własności życia duchowego (z jego struktury). Zarówno geniusz artystyczny, filozoficzny, religijny wnoszą w tę strukturę swoje rozumienie świata.
Funkcje filozofii - ujmowanie pojęciowe, myślenie, dążenie do ujęcia ontologicznej zasady.
(…)
… geniusz artystyczny, filozoficzny, religijny wnoszą w tę strukturę swoje rozumienie świata.
Funkcje filozofii - ujmowanie pojęciowe, myślenie, dążenie do ujęcia ontologicznej zasady.
Dilthey stara się określić sens i cel świata. Odpowiada na ludzką potrzebę znalezienia trwałego miejsca w świecie.
Systemy filozoficzne nie są powiązane ze sobą jednoznacznie. Filozofia odpowiada na zagadkę życia, nie świata.
3. Metodologia badań humanistycznych.
Przedmiotami nauk humanistycznych są całości życiowe: pojedyncze osoby. Zadaniem nauk humanistycznych jest uchwycenie ekspresji jednostek, ich strukturę życiową. Przeżycia i pojęcia muszą na siebie oddziaływać. Uprawianie humanistyki polega na czymś innym niż przyrodoznawstwo. Humanistyka uprawiana metodami przyrodoznawstwa przestaje być nauką.
Psychologia…
… między przyrodoznawstwem a humanistyką polegają również na stosunku podmiotu do przedmiotu. W przyrodoznawstwie zawsze ujmujemy za pomocą abstrakcyjnych pojęć. Poznanie humanistyczne to poznanie ducha od wewnątrz. Przyroda jest podłożem, sceną dziejów nauk o duchu. We wszelkim doświadczeniu występują dwie tendencje. Ten podział to nie podział nauk istniejących, to projekt. Nauki humanistyczne cechuje relatywizm poznawczy…
… są wyodrębnione według pewnego planu. Każdy światopogląd jest prawdziwy, będąc zarazem jednostronny. Dilthey w swych rozważaniach poprzestał na jej typologii, chociaż chciał osiągnąć coś więcej. Dilthey stwierdził, że wyczerpał typologię, zdawał sobie sprawę, że wynika ona z doświadczeń pewnej kultury.
Filozofia to rodzaj światopoglądu. Każdy system filozoficzny odwołuje się nie tylko do myślenia. Każda…
….
Typy:
1. Naturalizm - poznawczy stosunek do rzeczywistości.
2. Idealizm wolności - idealizm subiektywny, przeżycia wolicjonalne.
3. Idealizm obiektywny - emocje, poszukiwanie wartości.
W każdym światopoglądzie jedna z tych postaw dominuje. Słabe strony światopoglądów:
1. Naturalizm - próbuje ująć rzeczywistość jako przyrodę, która rządzi się prawami. Samo pojęcie materii jest wytworem, konstrukcją…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)