ZJAWISKA ROMANTYCZNE
Autoironia, autotematyzm, bajronizm, egotyzm, indywidualizm, irracjonalizm, słowianofilstwo, spirytualizm, tragizm, uniwersalizm romantyczny
Egzotyzm Uzewnętrznione w dziele sztuki zainteresowanie niezwykłymi z europejskiego punktu widzenia zjawiskami przyrody oraz życia społecznego i kultury ludów odległych terytorialnie i mało znanych. W literaturze objawia się bądź przez wprowadzenie przedstawień egzotycznego świata, bądź też przez nawiązywanie do wykształconych w obrębie obcych kultur form literackich i językowych, idei filozoficznych, wyobrażeń religijnych itp. Będąc ważnym źródłem kulturotwórczej inspiracji egzotyzm realizował się w najrozmaitszych formach: od dokumentalnej obserwacji do fantastycznej fikcji. Zależnie od okoliczności zaspokajał potrzeby poznawcze lub głód przygody, sensacji i tajemnicy, epatował dziwnością i dekoracyjnością przedstawień, umożliwiał literacką realizację mitu o szczęśliwych wyspach, pozwalał idealizować pierwotną naturę i tworzyć utopijne wizje, zapewniał twórczości poetycką niezwykłość, ułatwiał odnawianie języka i konwencjonalnych sposobów obrazowania. Najbardziej zakorzenioną w kulturze europejskiej postacią egzotyzmu jest orientalizm . (Orientalizm - Mickiewicz, Słowacki)
Faustyzm Motyw nawiązujący do dramatu J. W. Goethego Faust . Tytułowy bohater tego utworu, zmęczony rozczarowaniami wieku dojrzałego, zawiera pakt z diabłem, któremu sprzedaje duszę za wieczną młodość i wiedzę absolutną. Faustyzm jest więc dążeniem do przekraczania ludzkich ograniczeń i możliwości w sferze poznania oraz pragnieniem zatrzymania czasu dla osiągania wciąż nowych celów. Człowiek tego typu w dążeniu do zdobywania wiedzy totalnej zaprzepaszcza wartości duchowe, dręczy sam siebie, borykając się z narastającymi pragnieniami.
Gotycyzm Zespół tendencji przejawiających się od lat sześćdziesiątych XVIII wieku w europejskiej sztuce, obyczaju i literaturze, związanych z rewaloryzacją deprecjonowanej dotąd przeszłości historycznej, szczególnie średniowiecza. Gotycyzm rozpoczynając w architekturze średniowiecznych gotyckich zamków i w obyczajowości rycerskiej istotne walory estetyczne preferował sztukę, która przedstawiała atmosferę odległej przeszłości i wykorzystywała elementy grozy, cudowności, tajemniczości, a często także sentymentalnej melancholii, odwoływała się też do kategorii wzniosłości. Gotycyzm rozwijał się najpierw w Anglii, skąd przeniknął do architektury, sztuki i literatury kontynentu europejskiego. Za pierwszą literacką manifestację gotycyzmu oraz jego pierwowzór uważa się Zamek Otranto H. Walpole'a. W Polsce gotycyzm pojawił się najpierw w architekturze ogrodowej, a od początku XIX wieku występował w powieściach A. Mostowskiej, w twórczości poetów uprawiających dumę oraz w dramatach grozy adaptowanych głównie z literatury niemieckiej.
(…)
… do świata antycznego. Szczególny nacisk kładł na zewnętrzną doskonałość formy, faworyzował różnego rodzaju wirtuozowskie chwyty wersyfikacyjne i skomplikowane formy poetyckie. Bliskie mu było hasło „sztuka dla sztuki”. Parnasizm wywarł wpływ na prekursorów symbolizmu (Ch. Baudelaire). Jego domeną była przede wszystkim poezja, oddziałał jednak także na dramat, w zakresie prozy zaś miał pewien związek…
… jest - w odróżnieniu od postawy bajronicznej - w sposób bierny, w psychice, marzeniach, myślach i uczuciach bohatera. Ten przejaw bólu istnienia spowodowany jest niemożnością przystosowania się do realiów świata, jego merkantylizmu, praktycyzmu, hipokryzji czy różnego rodzaju niesprawiedliwości. Niezgoda na owe prawa i warunki oraz świadomość własnej inności skłaniają do egotycznych wynurzeń. samoizolacji…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)