Relatywistyczna teoria poznania . Przejęty biologicznymi teoriami swoich czasów Nietzsche był przekonany, że wszystkie czynności i wytwory ludzi uwarunkowane są potrzebami życiowymi. Poznanie nie stanowi wyjątku. Ono również służy zadaniom praktycznym. Prawdą jest dla nas to i tylko to, czego życie wymaga. Prawda jest więc subiektywna i względna. Obiektywna i bezwzględna prawda jest złudzeniem. " Czymże są ostatecznie prawdy ludzkie? Są tylko nie dającymi się obalić błędami ludzkimi". W swym relatywizmie poznawczym Nietzsche poszedł dalej niz ktokolwiek innym. Sądził, że umysł masz nie tylko nie ujmuje wiernie rzeczywistości, ale zawsze ją fałszuje. Rzeczywistość bowiem jest nieustanną zmiennością: aby ją ująć i dla celów życiowych zużytkować, musimy ją zatrzymywać, utrwalać. Jest chaosem a my musimy ją porządkować. Jest nieprzebranym bogactwem a my musimy ją dla naszych celów upraszczać. Nasza prawda jest zawsze utrwalona, uporządkowana i uproszczona. Jest dla nas prawdą, ale w rzeczywistości jest fałszem. Nasze prawdy to złudzenia, do których przywykliśmy, o których złudności nie pamiętamy. Przywykamy do nich i w końcu sami wierzymy w fałszywy obraz rzeczywistości, który wytworzyliśmy. Obraz ten jest dla nas prawdziwy, bo w nim żyjemy: " Urządziliśmy sobie świat tak, bysmy w nim mogli żyć. Wprowadzilismy ciała, linie i płaszczyzny, przyczyny i skutki, ruch i spoczynek, kształt i treść... Ale nie są one przez to dowiedzione. Życie nie jest argumentem: między warunkami życia może się znajdować również błąd". Od wieków posługujemy się przenośniami i zapominamy wreszcie, że są to przenośnie. Posługujemy się słowami i zapominamy, że są to tylko słowa. " Zawalają nam drogę słowa, przy każdym poznaniu potykamy się o skamieniałe, przedawnione słowa". Każde nasze pojęcie deformuje rzeczywistość już przez to samo, że ja uogólnia. I tym jest fałszywsze im jest ogólniejsze. Więc najbardziej fałszywe są pojęcia filozoficzne: pojęciom takim, jak absolut, substancja, nie odpowiada już zupełnie nic, są wyłącznie tylko schematami myśli. Relatywistyczna teoria wartości. Tym bardziej względne, subiektywne, biologicznie tylko uwarunkowane są nasze oceny i to wszystko, co uważamy za dobra, za wartości. W szzcególności wartości moralne. Nie ma moralności obiektywnej, powszechnie obowiązującej. Każdy ma taką, jaka jest mu potzrebna do jego celów życiowych i jaka odpowiada jego uczuciom. Jden ma taką, jaka przed nim samym usprawiedliwia to, na co ma ochotę; inny taką, jaka daje mu upragniony spokój; jeszcze inny taką, jaka pozwoli mu wziąc odwet na wrogach.
(…)
… w cierpieniu, spokojem. Cechą charakterystyczną moralności niweolniczej jest resentyment. uraza wobec świata, żal do życia, które nie spełnia oczekiwań. Słabi muszą cenić to, co ich słabości przychodzi z pomocą: litośc, miękkość serca, miłośc, altruizm. Moralność człowieka jest zawsze wypadkową obu tych typów. Według Nietzschego obecnie przeważa opinia słabych, których po prostu jest więcej. Za dobro uchodzi to, co odpowiada interesom słabych: miękkie serce i altruizm, pokora, łagodność, zaparcie się siebie. Obecnie nasza moralnośc jest moralnością niewolników. Nietzsche uważał, że w porządku jest gdy niewolnicy posiadają moralnośc niewolników, ale jest źle, gdy poddają się jej także i ci, którzy należą do rasy panów. A Nietzsche czuł w sobie rasę panów i ich moralnośc odczuwał jako nieporównanie wyższą, jako jedynie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)