RELACJE POJĘĆ MORALNOŚĆ I ETYKA. Używanie określeń: "moral¬ność", "problematyka moralna", "rzeczywistość moralna", "konflikt moralny", "war¬tości i zasady moralne", "kodeks moralny" oraz "etyka", "problematyka etyczna", "refleksja etyczna", „poziom etyczny", "kodeks etyczny" itp. - wywołuje wiele nie¬jasności i wymaga ustalenia znaczeń, w jakich są one stosowane. W języku potocznym pojęcia "etyka" i "moralność" bywają utożsamiane i uży¬wane zamiennie. I przez etykę i przez moralność rozumie się przestrzeganie ustalo¬nych i obowiązujących w danym społeczeństwie norm współżycia i powinności lu¬dzi. Raz mówimy o zasadach moralnych lub o naruszaniu tych zasad, kiedy indziej zaś o zasadach etycznych, ale i w jednym, i w drugim przypadku idzie o te same zasady, wartości, wymagania i ideały moralne. Ta zamienność pojęć jest uprawniona ze względu na tradycję i powszechną praktykę. Ma to zresztą i pewne uzasadnienie etymologiczne. Wyraz "etyka" wywodzi się, bowiem od greckiego to ethos, który znaczy "obyczaj", "zwyczaj". Wyraz "moralność" wywodzi się od łacińskiego mos, mores, które również znaczą tyle, co "obyczaj", "zwyczaj", "obyczaje". (Dzisiaj ani etyki, ani moralności nie utożsamia się z obyczajem). W publikacjach o charakterze teoretycznym zasadniczo rozróżnia się treść omawia¬nych pojęć. Przez moralność rozumie się zespół poglądów, ocen, norm i wzorów osobo¬wych ukształtowanych historycznie i regulujących w danym społeczeństwie całokształt stosunków między jednostkami, między jednostkami a grupami oraz między grupami społecznymi z punktu widzenia dobra i zła, słuszności i krzywdy, prawości i podłości. Moralność, zatem to faktycznie funkcjonujące w społeczeństwie poglądy i przekonania moralne ogółu ludzi (grup społecznych). Poglądy te i przekonania znajdują swój odpo¬wiednik w postawach ludzi, w ich postępowaniu i współżyciu. Etyka natomiast to dyscyplina naukowa, zajmująca się moralnością, teoria, usys¬tematyzowana wiedza dotycząca moralności. W praktyce jednak, także w teorii, zwłaszcza w odniesieniu do grup zawodo¬wych, do polityki i życia gospodarczego pojęć tych używa się w tym samym zna¬czeniu. Zamiennie używa się określeń "moralność" lub "etyka" zawodowa, "moral¬ność" lub "etyka" polityczna, życia gospodarczego, biznesu, pracy. Dziwolągiem i niechlujstwem językowym -tautologią- jest natomiast często stosowany zwrot: "etycz¬nomoralny", lub "etyko-moralny" (problem, człowiek itp.). Ściśle biorąc, moralność jest przedmiotem refleksji etycznej, jak przedmiotem biologii jako nauki o życiu jest życie. (Systematyzującym analizom problemów moralności i etyki poświęciła swe fundamentalne prace Maria Ossowska). Każde społeczeństwo, także pierwotne, każda zbiorowość ludzka, w każdych warunkach historycznych, uznaje i głosi za pośrednictwem właściwych sobie insty¬tucji i instrumentów (np. kościół, religia, szkoła, literatura piękna, dzisiaj środki powszechnego przekazu informacji) określone ideały i postulaty moralne.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)