Region i regionalizm w stosunkach międzynarodowych
Oba te pojęcia są współzależne w sensie terminologicznym. Pojęcie „ region” jest w tym układzie pierwotne, warunkujące istnienie pojęcia „regionalizm”.
1.pojęcie regionu
Etymologicznie to pojęcie wywodzi się od łacińskiego słowa regio (-onis), które oznacza: kierunek, linia, położenie; linia graniczna, granica, strona świata, okolica, obszar, zakres; inne jego znaczenie to: okolica, kraina, powiat, dzielnica miejska. Według słownika języka polskiego, słowo „region” oznacza „ wydzielony, stosunkowo jednorodny obszar różniący się od terenów przyległych określonych cechami naturalnymi lub nabytymi”.
F. Gołembski uważa iż słowo region odnosi się do stosunków w przestrzeni, będąc związanym z wyznaczaniem, wytyczaniem, graniczeniem określonej przestrzeni zarówno w sensie geograficznym, jak i w sensie bardziej ogólnym.
Według T. Jasudowicza na temat istoty regionu w stosunkach międzynarodowych odznaczają się dwa stanowiska. 1) Region stanowi jakąkolwiek, wyodrębnioną geograficznie przestrzeń do której odnosi się współdziałanie państw bez względu na ich położenie w stosunku do regionu. Przykładem jest pogląd E. N van Kleffensa, twierdzącego, że: „czasem region jest ustanawiany przez terytoria stron […], ale nie musi tak być […]. Zdarza się też czasem, iż terytoria niektórych podmiotów leżą w obrębie, a terytoria innych poza regionem”. 2) Terytoria państw współdziałających muszą być położone w obrębie regionu. To drugie stanowisko wyraźnie dominuje.
Więź geograficzna sama w sobie nie przesądza jeszcze o istnieniu regionu w stosunkach międzynarodowych. W zasadzie wszyscy badanie uważają ten czynnik za podstawowy choć nie tworzący jeszcze regionu. Tak zdaniem E. Pozdniakowa „region” jest „pojęciem w znacznym stopniu systemowo-kulturowym, aniżeli geograficznym”. Baza geograficzna ułatwia jedynie kształtowanie się innych więzi międzypaństwowych.
Według P. Steinigera region stanowi „ przestrzeń charakteryzującą się bliskością geograficzną, w której regulowane są takie czy inne identyczne lub różnorodne procesy społeczne”. Podstawowymi wskaźnikami granic regionów, niezależnie od skurczenia się odległości w epoce postępu naukowo-technicznego, są takie czynniki naturalne jak np. ocean. Poza tym określoną rolę mogą odgrywać historyczne, gospodarcze, kulturalne i inne elementy wspólnoty sąsiadujących państw.
E.N van Kleffens - podejście prawnomiędzynarodowe: „region można określić jako obszar geograficzny obejmujący pewna liczne niezależnych państw podzielających wspólne ekonomiczne, socjalne oraz polityczne cele i wartości”
J. Schwarz: „ region to grupa państw, które swe szczególne stosunki wzajemne opierają na takich kryteriach jak: sąsiedztwo geograficzne, wspólna kultura, religia, historia, pokrewieństwo językowe, wspólne interesy ekonomiczne i polityczne oraz jedność społeczno-ekonomiczna i polityczno-strukturalna.”
(…)
… by przeciwdziałał nowemu wyzwaniu: zagrożeniu militarnemu i ideologicznemu ze strony ZSRR i komunizmowi. Rysujący się w końcu lat 50. podział Europy Zachodniej na zwolenników ściślejszej integracji (EWG) oraz luźniejszej strefy wolnego handlu (EFTA) został przezwyciężony w wyniku przystąpienia Wielkiej Brytanii a następnie innych państw EFTA do EWG/UE. W ramach EWG ustanowiono między innymi unię celną - 1968…
… heterogeniczność państw regionu.
Współpraca i integracja gospodarcza realizowana jest przez tworzenie stref wolnego handlu:
a) ogólnoregionalne: Rada Współpracy Gospodarczej Azji i Pacyfiku- APEC
b) subregionalne: Strefa Wolnego Handlu ASEAN- AFTA, Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu - NAFTA, Strefa Wolnego Handlu Australia - Nowa Zelandia - CER
d)transregionalnym: Chiński Obszar Regionalny
Instytucje…
… znaczenie strategiczne regionu, wagę znajdujących się tu bogactw naturalnych oraz fakt, że grupa afrykańska w ONZ stanowi najliczniejszą zbiorowość regionalną. Teraz widzimy wyraźną marginalizację regionu afrykańskiego.
Instytucjonalizacja. 1963R powstanie Organizacji Jedności Afrykańskiej, która w roku 2002 została przekształcona w Unię Afrykańską. Celem OJA była dekolonizacja, a UA pobudzenie gospodarcze…
… i abstrakcyjnie rozumianych prawach człowieka jako jednostki z położeniem szczególnego akcentu na prawa wszelkich mniejszości.
Mocarstwa regionalne
Po zakończeniu „zimnej wojny” do roli centralnego mocarstwa regionalnego powróciły zjednoczone Niemcy. Znajdują się w sieci powiązań tworzonej przez UE i NATO. Francja dysponuje potencjałem, (w tym bronią jądrową) który umożliwia jej odgrywanie „roli średniego…
… daktyli. Azja Centralna stanowi pomost między Europą a Chinami.
Turcja jest państwem członkowskim NATO i prezentuje proeuropejską linię polityczną. Zdecydowanie antyeuropejski kurs polityki zagranicznej realizuje Iran, podejmujący intensywne działania na rzecz uzyskania dostępu do broni jądrowej. Krajowi temu brakuje jednak podstawowych technologii i materiałów do zainicjowania programu rozwoju…
… do nich: Organizacja Państw Amerykańskich - OEA, Organizacja Państw Ameryki Środkowej- ODECA, Organizacja Państw Wschodnich Karaibów- OECS, Parlament Latynoamerykański, Chrześcijańsko-Demokratyczna Organizacja Ameryki- ODCA. Na szczególna uwagę zasługuje Grupa z Rio, która jest głównym forum dialogu politycznego państw latynoamerykańskich w dziedzinie promowania rozwoju społecznego i demokracji. Nową forma współpracy…
… polityczno-militarnymi w tym regionie świata pozwala na dominację nad basenem Oceanu Indyjskiego. Przyczynia się również do kontrolowania drogi morskiej z Morza Śródziemnego przez Kanał Sueski i Morze Czerwone na Ocean Indyjski. Bogate złoża ropy naftowej(65% zasobów światowych), są ich najpoważniejszymi producentami(ok.25% produkcji światowej), tam jest też część światowej produkcji bawełny i ok 77% uprawy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)