STATUS PRAWNOMIEDZYNARODOWY
REPUBLIKI CHIŃSKIEJ NA TAJWANIE
GENEZA PROBLEMU: Mówiąc Republika Chińska na Tajwanie, mamy na myśli zarówno Tajwan, Wyspy Rybackie jak i grupę wysp Matsu i Quemoy w pobliżu Chin kontynentalnych. Do dziś, w prawie międzynarodowym nie jest jednak jasne, czy można określić tę Republikę państwem, częścią państwa czy może czymś zupełnie innym. Problem ten powstał pod koniec XIX wieku, gdy w traktacie z Shimonoseki z 17 IV 1895, Chiny zrzekły się na zawsze suwerenności nad Formozą oraz Wyspami Rybackimi na rzecz Japonii.
Jednak już w deklaracji kairskiej z 26 XI 1943 roku, przywódcy Chin, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii oświadczyli, że zamierzają zwrócić Republice Chińskiej terytoria które ukradła im Japonia. Postanowienia te wraz z deklaracją zostały włączone do proklamacji wydanej 26 VII 1945 roku w Poczdamie. Dokument ten określał warunki bezwarunkowej kapitulacji Japonii, która miała być ograniczona do czterech głównych wysp Hokkaido, Honshu, Shikoku, Kiushu oraz innych mniejszych wskazanych przez mocarstwa..
Japonia przyjęła te warunki i w październiku 1945 roku Tajwan znalazł się pod administracją chińską. Dnia 12 I 1946 wydano dekret o przywróceniu ludności tajwańskiej obywatelstwa chińskiego. TRAKTAT POKOJOWY Z SAN FRANCISCO I JEGO KONSEKWENCJE:
Wojna domowa w Chinach doprowadziła do proklamowania 1 X 1949 roku Chińskiej Republiki Ludowej, już natomiast po około roku swego istnienia ChRL wysłała swoje wojska złożone z chińskich ochotników ludowych na wojnę w Korei.
Oba te wydarzenia przyczyniły się do tego, iż w traktacie pokojowym z 8 IX 1951 roku podpisanym w San Francisco Japonia zrzeka się roszczeń do Tajwanu ale bez wskazania, iż czyni to na rzecz Chin. Dlatego powstała kwestia, czy Chiny przejęły zwierzchnictwo nad Tajwanem w sensie prawa międzynarodowego. Wielka Brytania uznała Centralny Rząd Ludowy, jednak interpretowała formułę traktatu z San Francisco jako zrzeczenie się przez Japonie, Tajwanu na rzecz sygnatariuszy tego dokumentu, a Chin wśród nich nie było. Dlatego Tajwan stał się kondominium tych państw.
Stany Zjednoczone przed wojną koreańską traktowały Tajwan jako część terytorium Chin. Natomiast później by ułatwić uzasadnienie wprowadzenia Siódmej Floty Amerykańskiej na wody Cieśniny Tajwańskiej zbliżyły swoje stanowisko do brytyjskiego.
Jedynie rząd ZSRR posiadał klarowne zdanie w tej sprawie. Uważał on, że Tajwan przynależy do terytorium Chin, a sprawa ta została definitywnie rozwiązana w aktach dotyczących zakończenia wojny na Dalekim Wschodzie.
Pogląd ten był zgodny z poglądem obu rządów chińskich, które głosiły zarówno wtedy jak i obecnie, iż Tajwan jest integralną częścią Chin. Za podstawę prawno-międzynarodową tego stanu rzeczy można wskazać deklarację kairską. Według niej Japonia traktatem z 1895 roku „ukradła” Chinom Tajwan, więc traktat ten musiał być sprzeczny z ówczesnym prawem międzynarodowym i terytorium to pozostało częścią Chin pod okupacją Japonii. Druga koncepcja mówi o tym, iż Chiny uzyskały suwerenność nad Tajwanem w wyniku bezwarunkowej kapitulacji Japonii i akceptacji władzy chińskiej na tym terytorium przez społeczeństwo międzynarodowe. Traktat pokojowy z San Francisco, miał w tym wypadku jedynie charakter deklaratoryjny. Po za tym raczej nie można mieć wątpliwości na rzecz jakiego państwa Japonia zrzekła się w nim prawa do Tajwanu.
(…)
… to oparte było na założeniu, iż istnieje jedno państwo chińskie, będące nieprzerwanie od 1945 roku członkiem pierwotnym tej organizacji. Wynika stąd, iż wcześniej prawo międzynarodowe nie było przestrzegane, czyniąc reprezentantem Chin rząd tajwański.
W rozwiązaniu tym wzięto pod uwagę fakt, iż państwo zachowuje swą tożsamość jako podmiot prawa międzynarodowego, niezależnie od tego, że zmienia rząd, ustrój…
…-konstytucyjna nie pokrywa się z ciągłością prawno-międzynarodową, więc Republika Chińska jest sukcesorem państwa chińskiego i nowym podmiotem prawa międzynarodowego. Jednak obydwa rządy uważały się za jedynego legalnego reprezentanta tego samego państwa, którego terytorium obejmowało, ich zdaniem zarówno Chiny kontynentalne, jak i Tajwan wraz z wyspami sąsiednimi.
Pojawia się tu kwestia legitymizacji rządu…
… chińskimi. Ponieważ stosunki te są nie wątpliwym wyrazem uznania międzynarodowego, to państwo chińskie z którym inne rządy utrzymują te stosunki jest przez te rządy uznane jako prawowite.
PRZYSZŁOŚĆ
Ponieważ istnienie dwóch państw chińskich jest sytuacją nienormalną, należy zastanowić się nad jej rozwiązaniem. Przede wszystkim należy pamiętać jednak o zachowaniu pokoju, prawo międzynarodowe zakazuje…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)