Redaktionsgeschichte ,czyli metoda historii redakcji. Pod koniec lat pięćdziesiątych XX w. powstaje nowa metoda i kierunek badań biblijnych, który jest reakcją na mankamenty Formgeschichte; nie zastępuje tamtej metody, lecz ją uzupełnia. Redaktionsgeschichte, w odróżnieniu od poprzedniej, jest już dziełem biblistów zarówno protestanckich, jak i katolickich.
Twórcy i nazwa Niektórzy uważają, że do powstania Redaktionsgeschichte przyczynił się już jeden z twórców Formgeschichte, K. W. Schmidt, przez zwrócenie uwagi na „ ramy Ewangelii ”, co tak bardzo interesuje egzegetów posługujących się metodą Redaktionsgeschichte.
Właściwi twórcy Redaktionsgeschichte pojawiają się jednak znacznie później, w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. Pierwszy na potrzebę zastosowania nowej metody zwrócił uwagę egzegeta protestancki, G. Bornkamm, już w 1948 r. w małym artykule poświęconym opisowi uciszenia burzy na jeziorze. Obszerna rozprawa poświęcona Ewangelii według Łukasza: Die Mitte der Zeit . Studien zur Theologie des Lukas ukazuje się w 1954 r. i jest dziełem protestanckiego egzegety H. Conzelmanna. W 1956 r. pracę poświęconą Ewangelii Marka publikuje protestant W. Marxsen nadając jej tytuł: Der Evangelist Markus . Studien zur Redaktionsgeschichte des Evangeliums . W 1959 r. studium poświęcone Ewangelii Mateusza wydał biblista katolicki z Erfurtu, W. Trilling. Tytuł pracy: Das wahre Israel. Studien zur Theologie des Matthausevangeliums . Są to pierwsze prace napisane według założeń nowej metody. Później powstaje seria prac stosujących nową metodę, a ich autorami są już egzegeci katoliccy i protestanccy.
Samej nazwy nowej metody użył po raz pierwszy W. Marxsen w podtytule swego dzieła. Na język polski tłumaczymy ten niemiecki termin jako historia redakcji. Używa się również pełniejszej nazwy: Redaktionsgeschichte Methode - metoda historii redakcji.
E. Haenchen zaproponował dla tej metody inną nazwę: Kompositionsgeschichtliche - historia kompozycji, ale nazwa się nie przyjęła.
Geneza i główne założenia Szkoła historii form nie wykluczała z programu swoich badań studiowania roli ewangelistów w formacji Ewangelii. Jej ambicją było przecież prześledzenie całej historii tradycji, co wynikało z podstawowego założenia szkoły, że Ewangelie są rezultatem długiego procesu tradycji. W praktyce jednak M. Dibelius i R. Bultmann, zaabsorbowani analizą pierwotnych małych jednostek literackich, poświęcili mało uwagi redakcji ostatecznej.
Formgeschichte zredukowała do minimum pracę redaktorów Ewangelii. Uważano ich jedynie za kompilatorów, którzy połączyli razem różne elementy tradycji. Na szczęście krytyka literacka i historyczna ostatnich dwóch stuleci przywiązywała większe znaczenie do pracy ewangelistów. Badania nad wkładem ewangelistów i nad rolą wspólnoty i środowiska, w którym oni żyli i redagowali swoje Ewangelie, rozwinęły się zwłaszcza od początku lat pięćdziesiątych. Coraz liczniejsze prace pozwalają sprecyzować intencje teologiczne każdego ewangelisty oraz zrozumieć, w jaki sposób zużytkowali materiały, które mieli do dyspozycji. Rezultatem jest m.in. to, że w odczuciu biblistów zmniejszyła się różnica między „teologiczną' Ewangelią Jana a Ewangeliami „
(…)
… życia Chrystusa: „Gdy dopełnił się czas Jego wzięcia z tego świata, postanowił udać się do Jerozolimy” (Łk 9,51). Ta podróż Jezusa w kierunku świętego miasta w rzeczywistości jest początkiem Jego podwójnego wywyższenia: na krzyżu i w chwale.
Podsumowanie
W latach osiemdziesiątych XX w. wyrażano niezadowolenie z powodu niedoskonałości metod historycznych, także metody historyczno-krytycznej. Piętrzyły…
…) oraz narracyjnym światem Ewangelii. Coraz częściej posługiwano się metodami literackimi. Jednak różnorodność ujęć literackich (krytyka retoryczna, krytyka kompozycji, krytyka narracji, strukturalizm i in.) oraz napięcia między nimi (np. strukturalizm kontra poststrukturalizm) powodują także pewne zamieszanie i są sygnałem, że nie można polegać tylko na nich.
Metoda historyczno-krytyczna, zwłaszcza w postaci historii redakcji, nadal pozostaje niezbędnym środkiem badania tekstów biblijnych. Wyzwania współczesnej krytyki literackiej zmuszają do modyfikacji, ale nie do porzucenia metod historyczno-krytycznych. Krytyka tych metod w ostatnich latach wskazała na ich ograniczenia i wezwała do otwarcia się także na nowe ujęcia w badaniu Biblii (zdając sobie sprawę z tego, że mają one także ograniczenia…
…, a następnie ukazanie charakteru i ważności jego pracy nad istniejącym wcześniej materiałem.
Metodę tę można zastosować do każdego innego pisma Nowego Testamennt, ale przede wszystkim stosowano ją w badaniach Ewangelii synoptycznych. Nie jest ona absolutną nowością, także wcześniej egzegetów interesowały cechy charakterystyczne Ewangelii. Dawna egzegeza nie rozróżniała jednak tak wyraźnie materiałów…
… Żydom, że Chrystus nie przybył po to, by obalić Prawo, lecz by je „udoskonalić”. Dlatego podaje sześć przykładów ilustrujących, w jaki sposób sprawiedliwość uczniów Jezusa powinna przewyższać sprawiedliwość uczonych w Piśmie i faryzeuszy, którzy wierniej zachowywali Prawo (M t 5,20-47). Mateusz pokazuje, że doskonałość chrześcijańska wymaga, by nie osądzać bliźniego (Mt 7,1), lecz traktować go tak, jak chcielibyśmy, by postępowano wobec nas (Mt 7,12). ,Łukasz nie jest zainteresowany w ukazywaniu chrześcijanom pochodzącym z pogaństwa, w jaki sposób Jezus doprowadził Prawo do doskonałości, lecz rozwija temat miłości, która powinna obejmować także nieprzyjaciół (Łk 6,27-36). Łukasz usiłował przekazać naukę Jezusa bardziej sumarycznie, ograniczając się do ukazania esencji Prawa i proroków, którą jest miłość (M…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)