Racjonalizacja wierzeń mitycznych w okresie przedklasycznym

Nasza ocena:

3
Pobrań: 35
Wyświetleń: 546
Komentarze: 0
Notatek.pl

Pobierz ten dokument za darmo

Podgląd dokumentu
Racjonalizacja wierzeń mitycznych w okresie przedklasycznym - strona 1 Racjonalizacja wierzeń mitycznych w okresie przedklasycznym - strona 2 Racjonalizacja wierzeń mitycznych w okresie przedklasycznym - strona 3

Fragment notatki:

Racjonalizacja wierzeń mitycznych w okresie przedklasycznym Człowieka od zawsze fascynują tajemnice. Naturalna jest mu chęć poznania, zgłębiania, odkrywania zasłoniętego. Ta właśnie potrzeba stoi u zarania wszelkich prób uchwycenia prawdy o otaczającym nas świecie, wyrażającej się najczęściej w mitach. Mit pojawił się niezależnie w wielu kulturach i jest składowym elementem wielu z nich. Wydaje się więc być czymś w sposób naturalny zrośniętym z ludzką egzystencją. Mit podejmuje próbę wytłumaczenia otaczającej rzeczywistości i określenia miejsca i roli człowieka w świecie.
Interesująca - z europejskiego punktu widzenia - jest mitologia grecka. Trudno określić jej czasowy początek. Niewątpliwie formy pisane poprzedza długa tradycja ustna. Jak pisze jeden z badaczy tej tematyki:
„w poematach Homera mamy do czynienia z rozbudowanym panteonem bogów (...). Kult bogów olimpijskich jest dużo starszy niż poematy Homera i Hezjoda i sięga czasów dawniejszych, kiedy plemiona greckie przywędrowały ze stepów azjatyckich” . Niemniej jednak właśnie działalność Homera i Hezjoda była pierwszą próbą zapisu i uporządkowania istniejącej, ustnej tradycji, która wciąż ulegała modyfikacjom, wzbogacaniu i rozbudowie przez grecką kulturę, poczynającą sobie z mitem bardzo swobodnie. Niewątpliwie nie jesteśmy w stanie zrekonstruować całościowo mentalności czy sposobu myślenia antycznych Greków . Mitologia pozwala jednak dostrzec to, co dla nich było istotne, na jakie nurtujące ich pytania czy problemy starali się odpowiedzieć. Grecy odczuwali wokół siebie potężne, tajemnicze siły, świętą moc ( dynamis ) decydującą o porządku świata. Próba jej obłaskawienia, zrozumienia, zaludniła świat całym zastępem bóstw rozmaitego rodzaju i stopnia ważności. Oddając im cześć chciał Grek zaskarbić sobie ich przychylność i pomoc.
Mitologia nie wyczerpuje całości greckiego fenomenu religijnego. Opierał się on w przeważnej mierze na kulcie, na obrzędach i misteriach. W przeciwieństwie do płynnych i łatwo przeobrażających się mitów, formy kultu były trwałe, oporne postępowi czasu i przechowują nieraz bardzo odległe formy wierzeń. Religia dawnych Hellenów, podobnie jak i innych dawnych ludów pierwotnych, posiadała podłoże magiczne i fetyszystyczne, którego nie pozbyła się przez cały czas swego istnienia. Świadczą o tym w czasach historycznych funkcjonujące w obyczajowo-sakralnej przestrzeni święte kamienie, święte drzewa itp. W epoce homeryckiej religia zyskała charakter politeistyczny, oparty na czci zjawisk i sił przyrody. Uderza w niej, doprowadzony do ostatecznych granic, antropomorfizm, który poprzedzał zoomorfizm (jego pozostałości to np. zwierzęta - symbole czy atrybuty poszczególnych bogów: sowa Ateny, orzeł Zeusa itd.). Stosunki panujące między bogami były przeniesieniem na niebo relacji panujących w ówczesnym społeczeństwie ludzkim. Historie, których bohaterami byli bogowie i herosi, dawały odpowiedzi na szereg pojawiających się pytań związanych ze zjawiskami przyrody, rytmem natury czy czasu. Grecy w swych opowieściach traktowali historię świata na podobieństwo historii narodowej, biegnącej w przeszłość do pierwszych, boskich protoplastów.


(…)

… od VI wieku przed Chrystusem Theagenes z Region i Hekatajos z Miletu zapoczątkowali intelektualny proces badania mitów realizujący się przez gromadzenie i recenzowanie legendarnych tradycji ustnych i ich kompilowanie. Ujawniają się tu niepokoje, co do ich poznawczej wartości i wiarygodności. „W tym samym czasie, w którym Grecy zabierają się z największą troską do zapisywania i ustalania dziedzictwa…
…. By ubłagać łaskawość bogów podziemia, odwrócić grożącą klęskę bądź oczyścić się z win składano ofiary całopalne. Grecy praktykowali też libacje - wylewanie kropelek wina na cześć bogów.
Krwawe ofiary i kult to jednak nie cały obraz greckiej pobożności. Niezwykle istotne dla życia religijnego były też misteria, zwłaszcza eleuzyjskie, związane z kultem Demeter i Persefony oraz orfickie, odwołujące się do mitu…
… - archont). Uczestnictwo w kulcie było w Grecji podstawowym miernikiem religijności. Jego brak w publicznym kulcie państwowym mógł pociągnąć za sobą oskarżenie o bezbożność, zagrożone karą procesu publicznego, a nawet śmiercią - jak to miało miejsce w przypadku Sokratesa. Udział w życiu religijnym był swoistym gwarantem poczucia jedności i solidarności ze społecznością polis, wyrażeniem patriotyzmu…
… W. Kranz, Berlin 1951: 11. Thales, 79: πάντα πλήρη θεων ειναι.
K. Leśniak, Materialiści greccy w epoce przedsokratejskiej, Warszawa 1972, 14. Por. też E. R. Dodds, Grecy i irracjonalność, dz. cyt., 32; E. Gilson, Bóg i filozofia, tłum. z franc. M. Kochanowska, w: Bóg i ateizm, Kraków 1996, 27.
W. K. C. Guthrie, Filozofowie greccy od Talesa do Arystotelesa, dz. cyt., 13.
Tamże,., 106.
Tamże, 26.
G. S. Kirk…
... zobacz całą notatkę



Komentarze użytkowników (0)

Zaloguj się, aby dodać komentarz