Zwierzęta w religiach rolników.
Dwa gatunki zwierząt są szczególnie ważne dla religijności rolnika: bydło (kozy, krowy) i świnia.
BYDŁO: pierwszym udomowionym zwierzęciem dającym żywność była koza, jest więc wiązana z obfitością (róg obfitości). Słynne, mityczne kozy to: *Almatea - karmicielka Zeusa,
*Heidrun - karmicielka bogów w mitologii skandynawskiej,
*w Indiach koza jest symbolem Pramatki, jest też zwierzęciem boginii Kali,
*na kozie przedstawiana jest także grecka Afrodyta. Podobne znaczenie jak kozi róg ma runo owcy (obfitość). Róg obfitości u wielu ludów jest rogiem byka. Jest to efekt przeniesienia koziej symboliki na bydło, jako konsekwencja przejęcia przez krowę funkcji karmicielki. Symbolika byka jest lunarno- akwatyczno- seksualna, często jednak byka przedstawia się z dyskiem solarnym pomiędzy rogami. W Catal Huyuk rogi byka lub jego głowa (bukarion) są wszechobecnym symbolem. Prawdopodobnie są to dary wotywne, byk jest bowiem wcieleniem kochanka Wielkiej Boginii Matki Catal Huyuk. Ofiarowanie go daje płodność polom uprawnym. Na Krecie, naczelne bóstwa: Boginii Matka i jej małżonek - król, także przyjmują postać krowy i byka. Z Krety rytuał ofiary z byka wędruje wzdłuż wybrzeży Europy wraz z kulturą megalitów. Rogi byka jako symbol boskiej mocy przedstawione są (jako ozdoby) na palecie Narmera. Innym zabytkiem jest sumeryjska głowa z Khafaje (z trójkątem z macicy perłowej). Symbolika byka jest związana z płodnością i dominowała w neolicie i epoce brązu. Idea ofiary z byka związana jest wtedy z kreacją kosmosu, którą poprzedzała (tauroktonia). Byk ozacza tutaj cielesność, realizację myśli Stwórcy. Z bykiem wiążą się dwa mity:
*egipski (set wcielony w byka Bata, Hathor, Nut)
*sumeryjski (Isztar prosi Anu o wezwanie byka na pomoc w zgładzeniu Gilgamesza).
Byk wiązany z początkiem świata obecny jest także w kulturze hebrajskiej: pierwsza litera alfabetu - aleph - oznacza głowę byka.
ŚWINIA: jest symbolicznym reprezentantem rzeczywistości myśliwskiej i rolniczej. Jest ona związana z symboliką żeńską, odpowiada Wielkiej Bogini Matce. Ośrodkiem jej kultu jest obszar Melanezji i Papuy Nowej Gwinei. Tam uznawana jest za najcenniejsze zwierze, a także członka rodziny. Roy Rappaport opisał "uczty świńskie" (kaiko), na przykładzie plemienia Cembaga. Kaiko związane są z cyklem wojny i pokoju. Dzięki niej działania wojenne stają się zrytualizowane, zmniejsza się agresja w czasie pokoju. Do czasu wojny świnie są tabu i rośnie ich pogłowie, ale zabijane są dzikie zwierzęta. Czas wojny pozwala im odbudować populację. Sama uczta jest komunią z przodkami. Czas pokoju rozpoczyna się zasadzeniem "drzewka pokoju" (rumbim), nie wolno wtedy walczyć i zabijać świń. Ich pogłowie wzrasta, ludzie tracą nad nimi kontrolę, rośnie konfliktowość w grupie. Wtedy mężczyźni przygotowują się do kaiko, wyrywają rumbim, szukają sojuszników. Organizuje się ucztę ze świń dla przodków, którzy pomogą w zamian na wojnie. Po walkach znów sadzi się rumbim. Ofiara ze świni jest ekwiwalentem ofiary z człowieka (podobieństwo budowy wewnętrznej i smaku mięsa). Częstym motywem mitologicznym jest powstanie świń z ludzi, świnia jest więc postacią człowieka. Świnię składa się w ofierze dla przodków, herosów i bogów (celtyckie mityczne świnie po zabiciu i zjedzeniu odżywały na nowo). Świnie są także symbolem bogactwa, mocy, płodności (liczne potomstwo). Świnie były składane w ofierze dla Wielkiej Boginii Matki, dla Artemidy - dziki, dla Izydy w Egipcie, Freyowi w Skandynawii. Świnie są nauczycielkami uprawy, w micie o Demeter, uczy ona ludzi orać na wzór świni ryjącej w błocie. Znak łba świni jest symbolem mocy i płodności. Dzik - jest zwierzęciem o symbolice żeńskiej, lunarnej (kształt kłów), wiązany z postacią węża. Dla neolitu charakterystyczny był kompleks mityczno- rytualny: księżyc- wąż-dzik (ze względu na ich moc regeneracyjną). Dzik u ludów indoeuropejskich był autorytetem duchowym - żywił się żołędziami - owocami świętych dębów i truflami, które według wierzeń rosły w miejscu uderzenia pioruna. W mitologii dzik odgrywa także rolę tego, który kastruje swoimi kłami herosów i kochanków Wielkiej Bogini Matki.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)