Psychospołeczny wymiar starzenia się i starości-opracowanie

Psychospołeczny wymiar starzenia się i starości.
Główną kategorią opisu sytuacji społecznej człowieka w okresie późnej dorosłości jest pojęcie „strata" albo koszty starzenia się. Zdarzenia o charakterze straty wzbudzają silne negatywne emocje, a jeśli dotyczą war­tości związanych z codziennym życiem jednostki i do tego występują łącznie, stają się zdarzeniami krytycznymi - kryzysogennymi. Jako takie zmuszają jednostkę do zmia­ny dotychczasowych ustosunkowań wobec rzeczywistości, przewartościowania celów, zmiany stylu życia, nierzadko do przyjęcia nowej koncepcji czy filozofii życia, a więc do nowej adaptacji. Kryzys przełomu dorosłość/starość dotyka każdego, kto przekracza próg starości, nie wszyscy jednak zdają sobie z tego sprawę. Według Levinsona , większość osób ma świadomość kryzy­su, natomiast A. Graber twierdzi, że tylko 27-50% osób zauważa go, a zaled­wie 5% osób jest świadomych psychologicznych kosztów starzenia się.
Zdarzenia krytyczne w starości
Najczęściej występujące w późnej dorosłości zdarzenia krytyczne to:
utrata zdrowia, kondycji i atrakcyjności fizycznej
2.utrata bliskich osób
3. utrata statu­su społecznego i ekonomicznego
4. utrata poczucia przydatności i prestiżu
5. zbliżająca się perspektywa śmierci.
Na utratę atrakcyjności fizycznej wpływają: deformacja kształtów ciała, bruzdowatość i pomarszczenie skóry, wyostrzenie rysów twarzy, „rozwodnienie" oczu, sztywność ruchów, tremor dłoni i głowy, itp. Cechy te składają się, m.in. na stereotyp człowieka starego jako brzydkiego, nie­sprawnego, posępnego, i ostatecznie obniżają jego samoocenę, wpływając tą drogą na relacje z innymi ludźmi.
Utrata bliskich osób to drugi fakt krytyczny w starości. Osoby stare, częściej niż młode, doświadczają wdowieństwa, utraty długoletnich przyjaciół, częściej też padają ofiarą konfliktów rodzinnych, wskutek czego czują się osamotnione, pozba­wione oparcia, zagrożone. Wdowieństwo dotyczy szczególnie kobiet. W Polsce np. ponad połowa kobiet po 65 r.ż. to wdowy, przy czym 30% z nich mieszka samotnie. Owdowiali mężczyźni, znacznie częściej niż kobiety, zawierają związek małżeński . Kolejnym krytycznym zdarzeniem w okresie późnej dorosłości jest utrata dotychczasowego statusu zawodowego oraz materialnego wskutek przej­ścia na emeryturę. Jak wynika z badań socjologicznych, moment ten, częściej niż to się na ogół wydaje, stanowi dramatyczne przeżycie, zmusza do zmiany trybu życia, zagospodarowania czasu wolnego, ogranicza kontakty z ludźmi i pogarsza warunki materialne. Najważniejszą konsekwencją emerytury jest jednak utrata poczucia znaczenia, prestiżu oraz wzrost poczucia bezużyteczności. Sposób pełnienia takich ról, jak bycie dziadkiem, emerytem, rodzicem dorosłych dzieci i wiele innych uległo na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat wręcz spektakularnym zmianom. Najpoważniejsza wiąże się z instytucjonalizacją życia ludzi starych. Pobyt w domu opieki zapewnia godziwe warunki życia, opiekę medyczną, bezpieczeństwo, rodzi jednak nowe problemy .
... zobacz całą notatkę