Fragment notatki:
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA-naukowe badanie sposobu, w jaki rzeczywista lub
wyobrażona obecność innych ludzi wywiera wpływ na ludzkie myślenie, odczuwanie i
zachowanie (Allport)
W psychologii społecznej ważniejsze od obiektywnie zaistniałej sytuacji jest jej interpretacja
dokonana przez jednostkę.
Ludzie tworzą konstrukty społecznego otoczenia, czyli sposoby spostrzegania, pojmowania i
interpretowania świata społecznego ( Aronson). Jednostka stale przebywa w otoczeniu innych
ludzi. Relacje te określane są mianem sytuacji społecznych i przybierają dwie formy:
- relacji bezpośrednich
- relacji pośrednich
W relacjach bezpośrednich inni ludzie występują jako:
- Jednostki- relacje „face to face” (rodzic-dziecko)
- Członkowie grupy(student-koledzy z grupy ćwiczeniowej)
- Duże zbiorowości (widz-aktorzy)
- Elementy organizacji czy instytucji (pacjent-lekarz)
- Przedstawiciele społeczeństw (turysta-obcokrajowiec)
W relacjach pośrednich obecność innych ludzi zaznacza się przez :
- Materialne produkty działań np. architektura, sztuka
- Niematerialne produkty działańnp.mowa, normy społeczne, obyczaje
Inna def.
Psychologia społeczna to nauka zajmująca się badaniem procesów psychicznych i zachowań
ludzi, którzy znajdują się w sytuacjach społecznych.
Powiązania z innymi dziedzinami psychologii
Psychologia osobowości
Psychologia rozwojowa
Psychologia społeczna
Psychologia wychowawcza
Psychologia środowiskowa(interakcje
między ludźmi a środowiskami społ.)
Psychologia kliniczna
Socjologia
Antropologia kulturowa
1
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
Psych.społeczna
Pedagigika
Powiązania z innymi naukami
Psychologia społeczna - rys historyczny
Okres przednaukowy
Okres naukowy
Okres wczesnonaukowy
(filozoficzny)brak stosowanych
metod naukowych przy
gromadzeniu i analizowaniu
danych
Właściwy okres naukowy
OKRES PRZEDNAUKOWY (FILOZOFICZNY)
Zachowania o charakterze społecznym są motywowane przez określone potrzeby człowieka.
Różne formy ustrojowe zależą od motywacji ludzi je sprawujących.
Platon („Państwo”) wyróżnił dwie formy ustrojowe
Arystokrację (filozofowie kochający mądrość i sprawiedliwość)
Oligarchia, której źródłem jest żądza bogactwa
Według Arystotelesa („Polityka”) potrzeba stowarzyszania się, czyli afiliacja jest podstawą
tworzenia najdoskonalszego ustroju, jakim jest demokracja
OKRES WCZESNONAUKOWY
Trwał od połowy XIXw do zakończenia I wojny światowej
Tarole- prawo imitacji: przyczyną podobnych zachowań się ludzi jest naśladownictwo
zachodzące w postępie geometrycznym
Le Bon- psychologia tłumu
- istnieje „dusza narodu” będąca zespołem cech wspólnych zbiorowi jednostek
- ujawnia się w tłumie, czyli zbiorowisku ludzi, których idee i uczucia są poddane
jednemu kierunkowi
- tłum jest łatwowierny, łatwo ulega sugestii, zniekształca fakty zgodnie z
wyznawanymi ideami
- emocje tłumu łatwo się zmieniają i obejmują wszystkich jego członków
OKRES NAUKOWY
1. Teoria społeczno- kulturowa
- przekonania, upodobania i sympatie polityczne jednostki tworzą się pod wpływem
ludzkich zmiennych jak narodowość, klasa społeczna i aktualna sytuacja historyczna
Akcentowanie roli norm społecznych ( zasad i oczekiwań dotyczących akceptowanych
zachowań społecznych ) i kultury ( przekonań, wierzeń , zwyczajów i języka wspólnych dka
grupy ludzi żyjących w określonej czasoprzestrzeni- mniejszości narodowe)
Istotne są siły działające w większych grupach społecznych.
2
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
2. Teoria ewolucyjna
- źródłem zachowań społecznych są cechy psychiczne i fizyczne ułatwiające naszym
przodkom przetrwanie i rozmnażanie się.
Dobór naturalny- polega na przekazaniu potomstwu tych cech, które ułatwiają im
przetrwanie.
Adaptacja to nowe cechy, które najlepiej sprawdzają się w danym środowisku i zastępują
te mniej przydatne.
Szukanie cech wspólnych dla wszystkich istot ludzkich.
3. Teorie społecznego uczenia się – zachowania społeczne są skutkiem doświadczeń
jednostki związane z uczeniem się (nagrody kary)
Akcentowanie uczenia się pośredniego (opartego na obserwacjach zachowania innych osób
i stosowanych wobec nich nagród i kar )-Bandura
Założenie, że nawyki wykształcone we wczesnym dzieciństwie są trudne do zmiany.
Istotna jest grupa, w której dorastamy.
4. Teoria fenomenologiczna
Jednostka zachowuje się zgodnie z subiektywną interpretacja wydarzeń wokół niej
zachodzących. Ocena zaistniałej sytuacji jest wynikiem posiadanych przez nią celów.
5. Teoria społeczno- poznawcza
Skupia się na rozpatrywaniu procesów umysłowych zachodzących w czasie
obserwowania wydarzeń społecznych, ich interpretowania, osądzania i zapamiętywania.
METODY BADAWCZE STOSOWANE W PSYCHOLOGII
Metody opisowe- procedury mające
na celu zbadanie zachowań, myśli i
uczuć ludzi w ich środowisku naturalnym
Metody eksperymentalne- procedury służące
do poznania zjawisk społecznych przez
manipulowanie pewnymi aspektami syt.społ.
METODY OPISOWE
1. Obserwacja naturalna-najprostsza metoda opisowa polegająca na rejestrowaniu
zachowania tak, jak ono zachodzi.
Zalety-zachowanie obserwowanych osób jest zniekształcone wpływem badacza
Wady:
- obiekt obserwacji może być świadomy naszych poczynań
- nie wiemy, kiedy zajdzie zachowanie, które chcemy zaobserwować
- interpretujemy sytuacje zgodnie z hipoteza, która postawiliśmy-błą obserwatora
Obserwacja uczestnicząca- obserwator wchodzi w interakcję z obserwowanymi ludźmi, ale
stara się nie wpływać na zaistniałą sytuację społeczną
2. Studium przypadku- intensywne badanie jednostki lub grupy
Zalety- pozwala na badanie nietypowego wzorca zachowania
Wady:
- nie możemy ze 100% dokładnością stwierdzić, który z wielu czynników
wpływających na życie jednostki jest właśnie tym powodującym postrzegane
zachowanie
- podatność na błąd obserwatora
3
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
- nie zawsze możliwa jest generalizowalność- możliwość przeniesienia wyników
bieżącej obserwacji na inne podobne
3. Metoda archiwalna
Forma obserwacji systematycznej, w której zachowanie społeczeństwa jest analizowane na
podstawie zawartych w różnego typu dokumentach np. wyniki raportów policyjnych, karty
chorób) lub archiwalnych (czasopisma, pamiętniki)
Zalety- archiwa zawierają duże bazy danych
Wady- nie wszystkie interesujące badaczy zjawiska znajdują odzwierciedlenie w archiwach
4. Sondaże
Zbieranie danych do analizy odbywa się poprzez zadawanie respondentom szeregu pytań
dotyczących ich upodobań, zachowań czy przekonań.
Zalety- pozwala na zebranie wielu danych o zjawiskach nie zachodzących publicznie
Wady:
- potrzeba aprobaty społecznej ( zfałszowanie odpowiedzi)
- trudności w znalezieniu próby reprezentatywnej
- niechęć do udzielania odpowiedzi na pytania sondażu
5. Testy psychologiczne
Narzędzia służące do pomiary zdolności, przekonań, motywacji, zachowań ludzi. Aby
były użyteczne muszą być:
- rzetelne- czy występuje spójność wyniku uzyskiwanego przy powtórnym badaniu
- trafne-czy test mierzy to, co miał mierzyć
Na podstawie danych zebranych metodą obserwacji można przewidywać powiązanie ze sobą
(współwystępowanie)kilku zmiennych, czyli korelację
Wady- trudność interpretacyjna związana z wielkością powiązań między innymi
METODY EKSPERYMENTALNE
Służą do badania relacji przyczynowo- skutkowych.
Zmienna zależna- zmienna, którą chcemy zbadać
Zmienna niezależna- zmienna, którą kontrolujemy
Randomizacja- losowy dobór osób badanych
Zalety- duża kontrolowalność sytuacji, mierzenie zjawisk, które chcemy mierzyć
Wady:
1. Czy istnieje wystarczająca trafność wewnętrzna (stopień, w jakim eksperyment
pozwala na wyciąganie wniosków dotyczących relacji przyczynowo- skutkowych)
2. Czy istnieje wystarczająca trafność zewnętrzna (generalizacja wyników
eksperymentów na inne okoliczności)
3. Istnienie tzw.ukrytych wymagań sytuacji badawczej, czyli wskazówek dotyczących
prawdziwego celu badania
PROBLEMY ETYCZNE W PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ
1. Naruszanie prywatności osób badanych
2. Manipulowanie uczuciami, emocjami-szkody psychiczne (od zawstydzania do
niepokoju)
Wytyczne Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego dotyczące ochrony osób
badanych przez psychologów społecznych:
1. Uzyskanie świadomej zgody uczestników badań (głównie poinformowanie o
potencjalnych niedogodnościach)
4
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
2. pełna rozmowa poeksperymentalna ze wszystkimi badanymi (dokładne omówienie
procedur, przepracowanie pojawiających się negatywnych emocji i usunięcie
związanych z nimi problemów)
3. ocena kosztów, korzyści związanych z procedurą badawczą (czy badanie może się
przyczyniać do zdobycia wiedzy)
KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA
Komunikacja interpersonalna
proces wymiany informacji, między co najmniej dwiema osobami
podstawa interakcji międzyludzkiej
ma charakter sprzężenia zwrotnego- nadając swój komunikat do osoby oczekujemy, że
ona zareaguje
Komunikacja jest ze swej natury wydarzeniem społecznym, jest tworzeniem dynamicznego
systemu społecznego.
Funkcje komunikacji:
1. Wpływ na tworzenie satysfakcjonujących więzi społecznych (forma socjalizacji)
2. Umożliwia wpływ na innych ludzi poprzez upowszechnianie i egzekwowanie
pewnych norm, wartości itp. funkcja regulacyjna
3. Pozwala na samodoskonalenie się jednostki
Funkcje wg.Aldaga i T.Stearsa
1. Informacyjna- proces pozyskiwania informacji niezbędnych do podejmowania decyzji
regulujących interakcje społeczne
2. Motywacyjna- przekazywanie zachęt do osiągania różnego rodzaju celów
3. Kontrolna- informacje o powinnościach grup, jednostek, organizacji względem siebie
4. Emotywna- możliwość wyrażania emocji i uczuć, zaspokajanie psychospołecznych
potrzeb ludzkich
Komunikacja jako środek zaspokajania potrzeb- klasyfikacja Adlera i Rodmana
Potrzeby fizyczne- fizyczna izolacja od innych ludzi powoduje 2-3 razy szybszy zgon niż u
osób pozostających w relacjach interpersonalnych
Potrzeby ego- wymiana informacji pozwala na dookreślenie się, porównanie z innymi
Potrzeby społeczne:
- przyłączanie się (poczucie ,że uczestniczy się w relacjach społecznych)
- możliwość kontrolowania otoczenia
- przywiązania (opieka nad innymi i innych nad nami)
Potrzeby praktyczne- przekazanie i pozyskanie informacji istotnych do sprawnego
funkcjonowania w społeczeństwie
Podział ze względu na sposób przekazywania wiadomości
Werbalna- niewerbalna
Ustna- pisemna
Bezpośrednia- pośrednia
Podział ze względu na charakter relacji nadawca- odbiorca
Jednostronna- dwustronna
Symetryczna- niesymetryczna
Formalna- nieformalna
5
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
Komunikowanie:
- jest procesem symbolicznym
- jest procesem społecznym
- jest relacja wzajemną
- opiera się na indywidualnej relacji przekazu
- przebiega w określonym kontekście
- jest działaniem świadomym i celowym
- polega na ciągłych i naprzemiennych oddziaływaniach werbalnych i niewerbalnych
Obszary komunikacji ludzkiej
Intrapersonalna- myślenie, refleksje, przyczynia się do właściwego określenia poziomu
samooceny, samoświadomości, podwyższa poziom samoświadomości, redukuje stres
Interpersonalna- między dwoma osobami, ma na celu uzyskanie informacji, wywieranie
wpływu, utrzymanie relacji interpersonalnych, przyczynia się do rozwiązywania konfliktów
W obrębie małych grup- (3-15 osób)- generowanie pomysłów, idei, zwiększa skuteczność
członkostwa w małej grupie, sprzyja przejawianiu zdolności przywódczych i osiąganiu przez
grupę specyficznych celów
Publiczna- mówca i audytorium, służy przekazaniu informacji, perswazji
Komunikacja wg. Jacobsona
SZUM
NADAWCA
przekaz kanałami
ODBIORCA
TREŚĆ
ODBIORCA
TREŚĆ
przekaz kanałami
NADAWCA
SZUM
Kodowanie- przekształcanie informacji w szereg znaków umownych
- znaki pisemne (litery, alfabet Morse`a) - grafemy
- znaki mówione (mowa, śpiew ) - fonemy
- znaki obrazowe (schematy, rysunki) - ikonemy
ustna (rozmowa)
poprzez znaki
pisemna (słowo pisane)
KOMUNIKACJA
poprzez dźwięki
6
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
i symbole
poprzez gesty i
zachowania niewerbalne
kombinacja różnych wymienionych
elementów
SZUM- wszystkie czynniki warunkujące przekaz i odbiór informacji
1. fizyczny- czynniki fizjologiczne np. odgłosy ulicy, zagubienie korespondencji
2. psychologiczny- utrudnienia ze strony procesów poznawczych i umysłowych (np.
uczucia, motywy itp.)
3. semantyczny- nadawca i odbiorca posługują się różnymi językami (np. żargon
zawodowy, gwara)
Cechy dobrego komunikatu
- prawdziwy lub przynajmniej trudny do podważenia
- atrakcyjny dla odbiorcy
- zrozumiały
- zwięzły
- łatwy do zapamiętania
- oryginalny
Komunikowanie się – wybrane koncepcje
1. Analiza transakcyjna-E. Berne
Trzy stany ego- systemy uczuć powiązane z odpowiadającym im zamiarem zachowań
RODZIC- idee bezkrytycznie przyjęte od rodziców na zasadzie introjekcji (uwewnętrznienie)
DOROSŁY- autonomiczna, obiektywna ocena rzeczywistości
DZIECKO- stany emocjonalne, twórczość, wdzięk, zabawa
Transakcja- rodzaj kontaktów międzyludzkich, w których osoby są naprzemiennie nadawcami
i odbiorcami, tworzą transakcyjne bodźce i transakcyjne reakcje
Transakcje skrzyżowane- bodźce i reakcje zachodzą między różnymi stanami ego
Berne- transakcje skrzyżowane tego typu są najczęstszą przyczyną konfliktów społecznych.
KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA
1. Partnerski i niepartnerski styl komunikowania się (Grzesiuk i Trzebiecińska)
Podział oparty na sposobie traktowania partnera interakcji
Styl partnerski:
- koncentracja zarówno na sobie jak i na partnerze
- uwzględnianie potrzeb i interesów obu stron
- nie narzucanie swego punktu widzenia
- przyzwolenie na ekspresję uczuć
7
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
- pozwala na ujawnianie swojego „ja”
Styl niepartnerski
- ważna staje się tylko jedna strona interakcji
Styl egocentryczny /autorytalny-tylko ja
Styl egocentryczny- wywieranie nacisku na rozmówcę , nietolerancja dla ekspresji potrzeb
partnera ALE posiadanie władzy , utrzymywanie dystansu, wykorzystanie innych do
realizacji własnych zamierzeń
Styl allocentryczny/submisyjny- tylko partner
Styl allocentryczny- uleganie sugestiom, żądaniom, rezygnacja z własnych decyzji ALE
zyskanie aprobaty otoczenia
2. Koncepcja aktów komunikacyjnych J. Austin
Akt komunikacyjny- wprowadzenie znaczących zmian w środowisku fizycznym
dostrzeganych przez odbiorcę w trakcie lub po ich wykonaniu np.akt mowy
Akty komunikacyjne posiadają 3 aspekty:
- lokacyjny – tresciowy (co?)
- illokucyjny – intencjonalny (ze strony nadawcy dlaczego?)
- prelokucyjny- skutkowy (z jakom skutkiem)
Ze względu na różną siłe illokucyjną (intencjonalną ) wyróżniono 5 klas wypowiedzi:
- werdykty
- polecenia – prezentacje władzy
- zobowiązanie- N podejmuje się wykonania zadania a O ma prawo oczekiwać
realizacji zobowiązania
- wyrażanie postaw/ stanowiska- gratulacje, przeprosiny, żal
- wyrażanie przekonań- przedstawianie własnych poglądów (zaprzeczanie,
podkreślanie, zgłaszanie wątpliwości, przyznanie racji i wyjaśnianie)
POZIOMY KOMUNIKOWANIA SIĘ LUDZI
Różnicuje je stopień otwartości partnerów wobec siebie, poczucie bezpieczeństwa w
kontakcie oraz cel rozmowy
1. Fatyczny:
Jego celem jest tworzenie swobodnej, towarzyskiej atmosfery
Typowy dla ludzi spotykających się po raz pierwszy nie mających do siebie
zaufania
Komunikowanie się jest wolne od emocjinp.rozmowa o pogodzie
2. Instrumentalny
Przekazywanie informacji / instrukcji związanych z wykonaniem zadań
Celem jest wywołanie u drugiej osoby jakiegoś zachowania
3. Afektywny
Ujawnianie własnych uczuć,poglądów, wartości
Wymaga znacznej otwartości
Umożliwia lepsze wzajemne poznanie i zrozumienie
STYLE KOMUNIKOWANIA SIĘ ( Jung, Oldham, Morris)
8
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
Są definiowane przez dwa aspekty zachowań:
1. stopień pewności siebie
2. stopień otwartości
otwarty
przyjaciel
doradca
chwiejny
zdecydowany
analityk
wódz
niewrażliwy
Przyjaciel
- nie ma problemów z wyrażaniem uczuć
- kieruje się intuicją
- nieasertywny introwertyk
- wspaniały słuchacz
- rzadko podejmuje ryzyko
- wolno podejmuje decyzje, nie lubi kłótni
- lojalny, nienachalny, cierpliwy
Silne strony: umiejętność wczuwania się w emocje
Słabe strony: zbyt szybko wyraża zgodę, aby uniknąć konfrontacji
Uwaga: nie krytykuj, nie bądź wzniosły, nie lekceważ jego uczuć
Analityk
- kieruje się logiką
- nieasertywny introwertyk
- konsekwentny i solidny
- samotnik
- nastawiony zadaniowo
- mówi niewiele i dość monotonnie
- chłonny
- najczęściej jest kinestetykiem lub słuchowcem
Silne strony: chętnie słucha faktów, jest sumiennym słuchaczem
Słabe strony: jest zbyt dosłowny, nie dostrzega całości problemy
Uwaga: mów jasno, nie przechodź zbyt szybko do wniosków, nie lekceważ jego pytań
Wódz
-
skryty, nie wyraża emocji
poważny, kieruje się logiką
asertywny ekstrawertyk
niezależny, ma silna wolę
9
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
- szybko podejmuje decyzje
- mówi jednostajnie, minimum gestykulacji
- najczęściej jest wzrokowcem
Silne strony: wypieranie emocji, obiektywny i zadaniowy ogląd sytuacji
Słabe strony: słucha wybiórczo, jest niecierpliwy
Uwaga: nie powtarzaj, nie „lej wody”, nie lekceważ jego rozwiązań problemów
Doradca
- lubi wywierać wpływ na innych
- energiczny i pełen entuzjazmu
- uczciwy, asertywny, ekstrawertyk
- kieruje się intuicją
- mówi głośno, wyraźnie, gestykulując rękami i całym ciałem
- najczęściej jest wzrokowcem
Silne strony: trafne odczytywanie intencji mówiącego
Słabe strony: słucha wybiórczo i oceniająco
Uwaga : mów krótko, nie żądaj konkretów, nie lekceważ jego pomysłów
ZAKŁÓCENIA W PROCESIE KOMUNIKOWANIA SIĘ
Nadawca
- rozmowa, którą rozpoczął nie ma jasno określonego celu
- nie jest świadomy własnych pragnień i uczuć
- posługuje się innym kodem niż odbiorca
- nie zadbał o odpowiednie warunki albo przeprowadzenie rozmowy
Odbiorca
- nie wykazuje chęci uczestniczenia w rozmowie
- dokonuje subiektywnej interpretacji usłyszanych komunikatów, która opiera się na
własnej wizji świata
Obie strony
- nadmierna chęć przedstawienia własnego zdania
- słuchanie wybiórcze
- przerywanie rozmówcy, kończenie za niego wypowiedzi
WPŁYW PŁCI NA KOMUNIKACJĘ WERBALNĄ
K typowe
Porozumiewanie się
- ustanowienie określonych relacji
z innymi ludźmi
- podtrzymywanie więzi
emocjonalnych z najbliższymi
- dom, rodzina, przyjaciele
M typowe
Informowanie
- wykazanie się inf.i wiedza
- znalezienie się w centrum uwagi
rozmówcy
- kontakty zawodowe
10
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
Pełne zrozumienie ma miejsce gdy interpretacja informacji powstała u odbiorcy jest zgodna z
intencją jaką miał nadawca przystępując do komunikowania się
Około 50% czasu rozmowy zajmuje słuchanie, zapamiętujemy połowę tego co usłyszeliśmy,
a po upływie 8 godz pamiętamy tylko1/4
SŁUCHANIE-proces mający na celu przyswojenie informacji docierających w trakcie
rozmowy
TYPY SŁUCHANIA
-ze zrozumieniem-celem uzyskiwanie informacji mogących się przydać w
przyszłości(wykłady,wywiad)
-oceniające-gdy dochodzimy do przekonania, że mówca podejmuje próby perswazji w
stosónku do nas, chce coś zmienić(mowy polit,reklamy)
-rozrywkowe-celem uzyskania przyjemności, poprawy samopoczucia(koncerty, słuchanie
CD)
-empatyczne-gdy słuchamy kogoś kto ma potrzebę „wygadania się”, celem jest dobro
naszego rozmówcy, podstawowe narzędzie pracy psychologa
POZIOMY SŁUCHANIA WG P. THOMSONA
-nieprzytomny wzrok-odbiorca jest zajęty własnymi myślami i niedocierają do niego słowa
nadawcy, słyszy ale nie słucha
-automatyczna odpowiedź-pozory uczestniczenia w rozmowie, odbiorca udziela
automatycznych odpow. Na wszystkie pyt nadawcy nie słuchając ich dokładnie
-„mogę powtarzać kilka ostatnich słów”- odbiorca prowadzi komunikacje intrapersonalna,
ale na pyt nadawcy”co właśnie powiedziałem” jest w stanie udzielić odpow zawierającej
ostatnie pare słów nadawcy, słuchanie jednym uchem”. Nie rozumie co mówimy
„mogę odpow na pyt.”- początek prawdziwego słuchania. Odbiorca podaje usłyszaną
informacje po dokonaniu „obróbki intelektualnej” i jest w stanie odpow na pyt kontrolujące
poziom zapamiętania usłyszanych infor.
-„mogę nauczyć kogoś innego”- odbiorca słuchał na tyle uważnie że jest w stanie przekazać
usłyszaną informację następnej osobie bez zniekształcania faktów. Po dokładnym
wysłuchaniu nadawcy staje się ekspertem w danej dziedzinie
ZAKŁÓCENIA PROCESU SŁUCHANIA
• poziom zainteresowania danym tematem
• czynniki rozpraszające uwagę
• dialog wewn
• sposób przekazywania informacji
• mowa ciała
• kontakt wzrokowy(os nie lubi patrzeć w oczy albo natarczywie się wpatruje)
• oczekiwanie na zabranie głosu
• zwyczaj niesłuchania
• obrona
BARIERY UTRUDNIAJĄCE UWAŻNE SŁUCHANIE
• porównywanie- odbiorca w czasie rozmowy próbuje porównywać się z nadawcą w
wielu wymiarach-kto jest mądrzejszy, bardziej kompetentny itp.
• domyślanie się-odbiorca próbuje zgadywać co nadawca miał na myśli lub czuje, nie
zwraca zbytnio uwagi na to co nad mówi a wręcz nie dowierza w jego słowa. Często z
góry zakłada jak inni na niego zareagują
• przygotowywanie odpowiedzi-O. Zamiast słuchać wypowiedzi N. Przygotowuje w
myślach plan swojej wypowiedzi
11
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
• filtrowanie-O. Unika odbioru pewnych wypowiedzi N(nieprzyjemnych,
zagrażających). Może także sprawdzać w jakim nastroju jest N.i czy jego nastrój jest
dla O zagrażający
• osądzanie-etykieta nadana N. Zanim zostaną wysłuchane jego racje; blokują
swobodny przepływ informacji(on jest głupi, nie będę go słuchał)Osądy dot. Wad
powinny być formułowane po wnikliwiej analizie wypowiedzi N. i zachowaniu
• skojarzenie-wypowiedz N budzi w O skojarzenie dot jego własnych przeżyc lub
wczesniej usłyszanych opowiesci. Tworzy się łańcuch myśli z którego O jest wyrwany
pyt o odniesienie się do bieżącej rozmowy
• utożsamianie się-O usłyszane stwierdz odnosi do swoich przeżyć i zaczyna kierować
rozmowę na swoje problemy nie pozwalając nad na prezentowanie własnego zdania,
co uniemożliwia jego dalsze poznanie
• udzielanie rad-O już po kilku zdaniach wie jak należy rozwiązać problem N i
przedstawia mu swoją wizje dalszego postępowania. Ryzyko nie rozpoznania uczuć
rozmówcy i pozostawienie go samemu sobie
• sprzeciwianie się-O podczas rozmowy wyszukuje zdań z którymi mógłby się
sprzeciwić. Stale dąży do zwady. W sposób nie znoszący sprzeciwu przedstawia swoje
racje
• przekonanie o swojej racji-O nie potrafi przyznać się do popełnionych błędów i za
wszelką cenę chce uniknąć tego i poczucia omylności
• zmiana toru-jeśli O jest znudzony tematem lub czuje się nieswojo, proponuje zmianę
tematu. Może też obracać w żart zasłyszane info, obrona przed dyskomfortem
• zjednywanie-związane z powierzchownym słuchaniem. O chce być miły i uprzejmy,
zgadza się ze wszystkim, nie angażuje się w rozmowę
POPRAWA JAKOŚCI KOMUNIKACJI
1. Słuchać aktywnie- zachęcanie rozmówcy do kontynuowania tematu przez werbalne
(ach, naprawdę) i niewerbalne (potakiwanie, nachylenie w kierunku rozmówcy)
wskaźniki zainteresowania
2. Parafraza
- przytaczanie zdań rozmówcy naszymi słowami
- niedozwolone są osądy czy subiektywna ocena
- „mówisz, że”, „innymi słowy” ,,czy chcesz przez to powiedzieć że....”
Korzyści stosowania:
-pokazujesz ze słuchasz wypowiedzi rozmówcy
-zapobiega narastaniu złosci i łagodzi kryzys
-pozwala na lepsze zapamiętanie tematu
- wszelkie domysły są od razu wyjaśniane
Utrudnia
-porównywanie, osądzanie, sprzeciwianie się, zmianę toru wypowiedzi, ucieczkę w
skojarzenia czyli ....?? bariery
3. Odzwierciedlanie uczuć
-odzwierciedlanie w słowach uczuć mówiącego. Umożliwienie N dokonania oceny
swoich stanów emocjonalnych ;;wydajesz się być bardzo wzburzony, gdy o tym mówisz”
;;nie jest ci chyba z tym łatwo”
4. Podsumowanie
-dostrzeganie osiągniętego postępu
-powiązanie ze sobą ważnych treści i faktów
12
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
-dokonywanie przejścia do dalszego etapy rozmów ,,to co dotychczas padło z twojej
strony można podsumować w następujących punktach...”
5. Dowartościowanie
-pokazanie drugiej osobie, że jest ona ważna
-docenianie wysiłków naszego rozmówcy
,,doceniam twoje pragnienie rozwiązania tego problemu”
6. Wyjaśnianie/Precyzowanie
-zdobycie większej ilości informacji
-pomoc w zrozumieniu tego, co zostało powiedziane
-ułatwienie twojemu rozmówcy dostrzeżenie innego punktu widzenia
,,w jakiego typu sytuacjach tak postepujesz”
Komunikaty „ja”
- przekazywanie uczuć wywołanych zaistniałą sytuacją („jesteś nieznośny”, „jestem
zmęczony”)
- są precyzyjne i nie wywołują oporu
- nie powinny być zamaskowanymi wypowiedziami „ty” („czuję, że jesteś
próżniakiem”)
Komunikacja zwrotna
• informacje ukierunkowujące-przekazane są w trakcie komunikacji, pozwalają
rozmówcy zorientować się, jak radzi sobie z wykonywanym zadaniem(ocena
cząstkowa)
• informacje podsumowujące- przekazane są po wykonaniu zadania, nie pomagają w
jego rozwiązaniu(ocena semestralna)
SYSTEM REPREZENTACJI
Koncepcja syst. Reprezentacji języka autorstwa Bandlera i Grindgera stała się podstawa
działu psychologii zwanej NLP
Podstawowe założenia NLP głosza:
Że mapa nie jest terytorium(terytorium-omawiany przedmiot; mapa-opisy dokonane przez
rozmówce)
SYSTEM REPREZENTACJI- filtr percepcyjny za pomocą, którego jednostka odbiera
informacje ze świata zewnętrznego. Powoduje ze bodźce z zewnątrz docierają do nas w
sposób wybiórczy- jednostka staje się bardziej wrażliwa na bodźce wzrokowe, słuchowe i
kinestetyczne. Dominacja jednego z systemów ujawnia się ok 11 rż.
Każdy z systemów można rozpoznać po typowym zachowaniu, sposobie mówienia,
używanym słownictwie.
System reprezentacji jest naszą mapą
Oznaki behawioralne
Wzrokowcy:
- szybkie tempo mówienia
- wysoki ton głosu
- odchylanie głowy do tyłu
- mrożenie oczu
- ważne dla nich jest kryterium estetyki i wyglądu pomieszczeń w których przebywają
- łatwo zapamiętują drogę i miejsce, w którym dana informacja się znajduje
„widzę, co masz na myśli” , „ przymknę na to oko”, nie ma cienia wątpliwości”,
„rozwiązanie stanęło jej przed oczami”
Słuchowcy
- rytmiczne tempo mówienia
- dotykanie ust
13
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
- wydawanie dodatkowych dźwięków
- zwykle nie utrzymują kontaktu wzrokowego ale wyraźnie nasłuchują jej wypowiedzi
- doskonale zapamiętują czyjeś wypowiedzi
- ucza się czytając na głos
- przeszkadzają im dxwięki płynące z otoczenia
„nadawać na tej samej fali”, „być głuchym na czyjeś prośby”, „to ostatni dzwonek” ,,jak
na tureckim kazaniu”,,słowo po słowie” ,,próżne gadanie” ,,wyrazić się dokładnie”
Kinestetycy
- tempo mówienia wolne z przerwami
- niski ton głosu
- dotykanie okolic brzucha
- cenią sobie komfort i wygodę
- lubią być w bliskim kontakcie fiz z osoba, z która rozmawiają(dotykanie ramienia)
- używają języka emocji(egzaltacje słowami)
- często bawią się drobnymi przedmiotami
- najłatwiej zapamiętują zdarzenia, gesty, czynności
„gruboskórny”, „śliska sprawa”, „podnieść kogoś na duchu” ,,trzymać nerwy na
uwięzi” ,,wystawić kogoś do wiatru” ,,trzymaj się” ,,ramię w ramię”
System reprezentacji powoduję ze każdy z nas ma swój sposób na porządkowanie i
układanie odebranych wrażeń w logiczną całość
Jeśli N i O posługują się innym systemem wówczas wypowiedzi nie będą w pełni
zrozumiałe dla drugiej strony
Konieczne staje się ,,przetłumaczenie” uzyskanych info. Lub zaprezentowanie ich w
formie dostępnej dla O
Przemyśleć problem
Zaprezentować problem
Przyjrzeć się problemowi Obgadać problem
Pokazać problem
Omówić problem
Zbadać problem
Prezentowć problem
Przypomnę ci
Spójrz raz jeszcze
Posłuchaj od nowa
Cofnijmy się
Rozumiem to
Wiem
To jest jasne
Widzę to przed sobą
To brzmi rozsądnie
Jakbym to już słyszał
Chwyciłem to
Mam to
WZROKOWE WSKAZÓWKI
twórczość
pamięć
wzrokowiec
słuchowiec
14
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
kinestetyk
KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA NIEWERBALNA
1. Wszelkie zamierzone i niezamierzone pozasłowne przekazywanie informacji (dzieła
sztuki, wystrój pomieszczeń, ubiór, plany sytuacyjne, przedmioty, cechy statyczne i
dynamiczne ciała ludzkiego)
2. Porozumienie dokonuje się jedynie przy zastosowaniu właściwości statycznych czy
dynamicznych ciała ludzkiego
Nasze uczucia i poglądy wyrażamy
słowami 7%
modulacją głosu 38%
język ciała 55%
Zadania komunikacji niewerbalnej
•
•
•
Wspomaganie komunikacji werbalnej przez dodanie jej wyrazistości i
czytelności
Funkcjonowanie jako samodzielny środek przekazu
Zaprzeczanie komunikacji werbalnej
Klasyfikacja komunikacji niewerbalnej wg. Harrisona
1. Komunikacja proksemiczna- informacje przekazywane są przez odpowiednią
aranżacje przestrzeni (dystans, orientacja w przestrzeni, poza ciała, kontakt fizyczny)
2. Komunikacja kinezyjna- operuje ruchem ciała lub poszczególnych kończyn
3. Komunikacja pozajęzykowa (paralingwistyczna)- szereg wskaźników sposobu
mówienia ( ton głosu i czasowe uporządkowanie wypowiedzi)
Ad. 1
Proksemika- nauka o zależnościach przestrzennych
Komunikacja niewerbalna zawiera się w sposobie organizacji przestrzeni
o Reakcja na wtargnięcie na nasze terytorium (obszar uznawany za należący do naspokój, biurko, ręcznik na plaży)
o Odległość utrzymywana podczas rozmowy
o Ustawienie mebli w pomieszczeniu
15
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
Dystans- odległość między partnerami interakcji - E. Hall
publiczny-(powyżej 3.5m)
- komunikacja z osobami obcymi lub znacznie „wyższymi rangą”
- podsfera bliska – 3.6-6m szef i podwładni
- podsfera dalsza – powyżej 6m politycy i ważne osobistości
społeczny (1.2-3.5m)
-
typowy dla relacji służbowych i kontaktów między osobami o różnych pozycjach
społecznych
podsfera bliska- 1.2- 2.1m – sprawy służbowe
podsfera dalsza – 2.1-3.5m- oficjalne kontakty w miejscu pracy
personalny (45-120cm)
-
-
występuje między osobami utrzymującymi kontakty prywatne
przebiegają w nim relacje intergrupowe
wyznacza tzw.sferę prywatności
podsfera bliska 45-75cm – sfera komfortu ( możliwość dotknięcia 2 osób)
podsfera dalsza 75-120cm – stosunkowo prywatna rozmowa bez ryzyka dotknięcia
(dystans wyciągniętej ręki)
prywatny (poniżej 45cm)
charakterstyczny dla osób najbliższych- partnerów, rodziny (dzieci) i bliskich
przyjaciół
ekspansja osób niechcianych powoduje zażenowanie lub agresję (winda, MPK)
podsfera bliska- dotyk
podsfera dalsza 15-45cm
Orientacje- kąt, jaki tworzą linie poprzeczne ciał osób będących ze sobą w interakcji ( twarzą
w twarz, tyłem do tyłu, obok siebie, pod kątem prostym)
Im bardziej orientacja zbliża się do układu „ twarzą w twarz” tym bardziej bezpośredni staje
się kontakt między jednostkami.
Typ interakcji a orientacja partnerów- Sommer
B
A
C
F
D
E
A- B/C- konwersacja
16
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
A-D- wykonywanie tej samej czynności
A-E-brak relacji
A-F-współdziałanie
B-E- współzawodnictwo
Poza ciała- sposób, w jaki dana osoba stoi lub siedzi
Wskaźniki właściwości postawy
Stopień rozluźnienia różnych części ciała( komfort psychiczny)
Wychylenie tułowia w przód lub w tył (zbliżenie do/oddalenie od partnera)
Stopień otwarcia (dynamizm, ekspresja osobowości)
Kontakt fizyczny- pierwotna forma relacji interpersonalnej
Zaspokaja potrzeby bezpieczeństwa i kontaktu emocjonalnego
Najważniejszym kanałem przenoszącym informacje jest ręka
- emocje pozytywne (głaskanie, oklaskiwanie)
- emocje negatywne ( odpychanie, grożenie)
Taksonomia kontaktu dotykowego- R.Heslin
1. dotyk funkcjonalno- profesjonalny- badanie lekarskie, kontakt fizyczny w balecie
2. dotyk grzecznościowo- rytualny- wymiana uścisków na powitanie
3. dotyk przyjacielsko – koleżeński- wyróżniający daną jednostkę spośród innych
(obejmowanie ramieniem, przytulanie)
4. dotyk miłosno- intymny- wiąże się z głębokim przywiązaniem emocjonalnym i więzią
miłosną (trzymanie się za rękę, pocałunki)
5. dotyk seksualno- pobudzający- partnera traktuje się jako obiekt erotyczny
Ad. 2
Kinezja- „ruch jest przekazem”
Ruchy elementarne i ich sekwencje rąk, twarzy, tułowia, nóg.
Funkcje komunikacji niewerbalnej (kinezyjnej)- Ekman i Friesen
EMBLEMATY
ruchowe znaki przekazywanych treści
funkcjonalnie podobne do słów języka mówionego
są świadome i wyuczalne
np. gesty przyzywania, przeczenia i zgody
stosowane, gdy komunikacja niewerbalna niemożliwa/utrudniona
ILUSTRATORY
rozmowa rąk – akompaniament dla rozmowy
funkcje- podkreślenie, akcentowanie, wizualna interpunkcja
stosowane nawet podczas rozmowy telefonicznej
wyrażają stosunki czasowe i przestrzenne
REGULATORY
funkcje- regulowanie przebiegu rozmowy zwłaszcza podczas tzw. tranzytu tury
Chęć przekazania głosu- intonacja głosu, obniżenie siły głosu, nawiązanie wymiany spojrzeń.
17
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
Kontynuacja mimi oporu- podniesienie siły głosu, brak przerw w wypowiedzi, wzrost
napięcia w pozycji ciała, unikanie kontaktu wzrokowego.
Zdecydowana chęć zabrania głosu- podniesienie ręki do góry, przyspieszenie rytmu oddechu,
pospieszne potakiwanie.
Odmowa zabrania głosu- utrzymanie bezruchu i ciszy, unikanie kontaktu wzrokowego
Wskaźniki:
o wyznaczniki emocji
o sygnalizują ilościowy stan emocji
Przejawiają się głównie po mimice
Obejmują też:
o zmianę intonacji głosu i zabarwienia skóry
o gestykulację i zmianę pozycji ciała
o nawiązanie lub zerwanie kontaktu dotykowego
ADAPTATORY
funkcje- osiągnięcie najbardziej komfortowej pozycji konwersacyjnej,
przysposabianie otoczenia do siebie i odwrotnie
adaptatory jaźni (autoadaptatory)- służą uregulowaniu napięcia psychicznego
na pożądanym przez podmiot poziomie (podpieranie się, pocieranie czoła,
zabawy włosami, drapanie się po głowie itp.)
adaptatory podmiotowe („adaptacja przez obiekty”) – optymalizują sytuację
( przesuwanie przedmiotów, zabawy przedmiotami, bazgranie po kartce
papieru, gryzienie ołówka itp.)
alteradaptatory- służą dopasowaniu okoliczności rozmowy do wymagań
interakcyjnych ( regulacja dystansu, częstość wymiany spojrzeń,zmaina
pozycji ciała)
Funkcje komunikacji niewerbalnej – klasyfikacja M. Knappa
Zachowania niewerbalne i werbalne tworzą globalne znaczenie danego aktu
komunikacyjnego.
1. Powtarzanie- przekazywanie informacji tożsamych z wypowiedzią werbalną np. gest
zaproszenia
2. Zastąpienie (substytucja)- np. gest pozdrowienia
3. Regulacja konwersacji – zwłaszcza przy zmianie głosu(tranzyt tury)
4. Akcentowanie tekstu mówionego- gestykulacja rąk, ciała podkreśla znaczenie
wypowiedzi
5. Maskowanie- chęć ukrycia prawdziwych uczuć
Funkcje komunikacji niewerbalnej- Judy Burgoon
Zachowania niewerbalne jako środek budowania relacji interpersonalnych
1. Afiliacja-wyrażanie zainteresowania i sympatii przez uśmiech , dotyk
2. Zaufanie- poczucie bezpieczeństwa w kontakcie (odsłonięta pozycja ciała, przytulanie
się, pokazywanie dłoni)
3. Dominacja- kontrolowanie sytuacji ( inwazja w sferę prywatną, zdecydowany ton
głosu, przerywanie wypowiedzi innym, surowy wyraz twarzy )
4. Zagrożenie- sygnałami poprzedzającymi atak są: zaciśnięte pięści, wydawanie
agresywnych okrzyków, groźny wyraz twarzy)
5. Pobudzenie seksualne- (zalotne spojrzenia, westchnienia w odpowiedniej tonacji,
drżenia głosu, zabarwienie skóry)
18
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
6. Nadmierne pobudzenie emocjonalne- związane z ograniczeniem możliwości
świadomej kontroli nad sygnałami (znieruchomienie, krzyk, gwałtowne ruchy ciała,
rozszerzenie źrenic)
KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA NIEWERBALNA cd.
Równanie intymności Argyle`a
Komunikacja niewerbalna pozwala nam na utrzymanie stopnia intymności interpersonalnej na
poziomie odpowiednim dla danego poziomu znajomości.
Poziom intymności = (ilość uśmiechów + długość spojrzeń wzajemnych + dystans fizyczny +
intymność tematu)
Większa odległość- częstszy kontakt wzrokowy
Unika się wymiany spojrzeń z osobami o wyraźnej deformacji ciała, zwiększa się też wobec
nich kontakt fizyczny.
Kobiety częściej „korzystają” ze spojrzeń, są one dłuższe i zakończone „uciekaniem wzroku”
na bok.
Tematy trudne, wstydliwe i poważne obniżają wymianę wzrokową- podobnie kłamstwa.
Przy perswazji patrzenie prosto w oczy- wrażenie szczerości, wiarygodności i zaufania.
Model zaangażowania niewerbalnego Pattersona
Zaangażowanie niewerbalne jest częścią ogólnego zaangażowania w interakcję, jest łatwiej
obserwowalne niż intymność.
Wskaźnik zaangażowania niewerbalnego obejmuje: dystans fizyczny, wymianę spojrzeń,
dotyk fizyczny, pozycję ciała, kąt patrzenia.
Zachowania niewerbalne podlegają ścisłym regułom i przepisom społecznym (np. dotyk)
Etapy zaangażowania niewerbalnego – czynniki :
Kontekstowe- stanowią tło interakcji
- cechy osobowości i doświadczenie partnerów
- pozycja społeczna i pełnione role
- czynniki środowiskowe
Przedinterakcyjne- stan osób wchodzących w interakcje
- nawyki indywidualne
- napięcie emocjonalne
- subiektywna ocena sytuacji
Interakcyjne- dotyczące danej interakcji
- oczekiwania wobec typu zaangażowania niewerbalnego
- ocena rozbieżności w ocenie ZN przez partnerów (tendencje do jej zmniejszania)
- modyfikacja ZN (zaangażowanie niewerbalne) celem dopasowania go do oczekiwań
obu stron.
19
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
Mimika twarzy
Emocje przejściowe- wyraz twarzy zmienia się wraz z nastrojem i społecznymi reakcjami
partnera.
Emocje stałe- utrwalone wzorce mimiczne „grymas mimiczny” często niezależny od
przezywanych uczuć.
Spojrzenia i kontakt wzrokowy
Dzięki nim nawiązują się kontakty interpersonalne
Funkcje interakcji wzrokowej:
1. komunikowanie sympatii (matczyne spojrzenie)
2. regulacja emocjonalnego tonu relacji (zamroził mnie spojrzeniem)
3. kontrola kanału interakcji (patrz na mnie gdy do ciebie mówię)
4. zapewnienie sprzężeń zwrotnych (aktywne słuchanie)
5. komunikowanie nieujawnianych pragnień (maślany wzrok)
Częściej patrzy odbiorca na nadawcę, niż N na O.
Unikanie kontaktu wzrokowego prowadzi do unikania komunikacji.
Przy oglądaniu obiektów interesujących źrenice się rozszerzają , przy oglądaniu obiektów
nieciekawych zwężają.
Częściej spoglądamy na osoby ważne, o wyższym statusie niz. na nieważne.
Ponieważ reakcje mimiczne czy kinezyjna z reguły nie podlegają racjonalnej kontroli są
dobrym wskaźnikiem kłamstwa.
Oznaki kłamstwa
- Wzrokowe: częstsze staje się: uśmiechanie, mruganie, ruchy manipulacyjne
(adaptatory), zmiana pozycji ciała, unikanie kontaktu wzrokowego, spojrzenia na boki.
- Słuchowe: skrócenie czasu wypowiedzi, podwyższenie tonu głosy, dłuższe pauzy
między zdaniami, więcej przejęzyczeń i błędów gramatycznych
Język ciała a samoocena
Wysoka samoocena- wyprostowane ciało, rozluźnione ramiona, spokojne ruchy, głos jasny i
wyraźny, stały kontakt wzrokowy, równowaga ciała przy siedzeniu i staniu.
Niska samoocena- nerwowe ruchy, bezmyślne bawienie się rękami i w okolicach ust, głos
niski i niewtrazny, błądzący wzrok, stanie niespokojne, siedzenie na brzegu krzesła
niezaciśnięte dłonie
OTWARTOŚĆ
rozpięta marynarka
utrzymywanie kontaktu wzrokowego
wyprostowana postawa
ręce trzymane jak do modlitwy lub z tyłu
20
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
PEWNOŚĆ SIEBIE
ręce trzymane w kieszeniach z wystawionymi kciukami
Ręce trzymające klapę marynarki(kciuk na wierzchu)
pocenie się, wykręcanie dłoni
odchrząkiwanie
pogwizdywanie
NERWOWOSC
wiercenie się
zakrywanie dłonią ust
unikanie kontaktu wzrokowego
obgryzanie końcówki długopisu
obgryzanie paznokci
BRAK PEWNOŚCI SIEBIE
trzymanie rąk w kieszeni(kciuk schowany)
przestępowanie z nogi na nogę
skrzyżowane ręce i/lub nogi
POSTAWA DEFENSYWNA
gesty zaciśniętą dłonią
potrząsanie wyprostowanym palcem wskazującym
GRUPA SPOŁECZNA
Struktura i funkcjonowanie grup społecznych
Grupa społeczna (Hare)
o Zbiór jednostek (co najmniej 2 ) powiązanych ze sobą bezpośrednimi interakcjami
(współpraca, współzależność)
o Posiada jasno określone, wspólne normy i wspólny cel
o Zaznacza się w niej czytelna struktura grupowa
21
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
o Łatwo odróżnia się od innych zbiorowości
Grupy są zjawiskiem powszechnym.
Rodzina - grupa rówieśnicza - grupa zawodowa – rodzina
Przynależymy do wielu grup społecznych, co może powodować konflikty ról społecznych np.
rodzina a praca zawodowa
Istnieją tzw. grupy odniesienia będące podstawą do oceniania swojego statusu w
społeczeństwie oraz będące źródłem postaw, norm, wartości, (np. grupa społeczna, grupa
współpracowników)
Cel grupy:
o Mniej lub bardziej określony stan rzeczy posiadający dla całej grupy wartość
pozytywna
o Aby go osiągnąć grupa podejmuje działanie
o Cel powinien być jasno sprecyzowany
Wzrasta prawdopodob.
jego realizacji
mniej
napięć w
grupie
większa wież jednostki
z grupą chętniej wypełniane zadania
Cel grupy-geneza
o Narzucony z zewnątrz (organizacja nadrzędna)
o Produkt interakcji wewnątrzgrupowych
Dwa typy nastawień wobec celu:
Orientacja na zadanie- ważny jest cel grupowy a nie jednostkowy udział w jego osiągnięciu
Orientacja egocentryczna- ważny jest nasz udział w osiągnięciu celu.
Zbyt duża ilość celów grupowych realizowanych jednocześnie stanowi wyraźną przeszkodę w
działaniu i może doprowadzić do rozpadu grupy.
Normy grupowe
Przepisy ustalające jak powinien a jak nie powinien zachowywać się każdy człowiek grupy,
jeśli chce uzyskać aprobatę lub uniknąć dezaprobaty
Funkcje norm grupowych
Umożliwienie przetwarzania grupy, ich treść zabezpiecza grupę przed zagrożeniem
wewnętrznym i zewnętrznym („nikt spoza grupy nie dowie się, o czym
rozmawialiśmy” „wszyscy musimy głosować na tego samego kandydata”)
Umożliwienie osiągnięcia celu w grupach zadaniowych.
Normy grupowe dotyczą wszystkich członków grupy niezależnie od zajmowanej przez nich
pozycji w strukturze grupy.
Mogą być ogólne (w naszej grupie zwracamy się do siebie uprzejmie”) lub szczegółowe.
Normy grupowe umożliwiają:
Ujednolicenie poglądów, przekonań i zachowań członków
Wywieranie nacisku w kierunku zachowań zgodnych z normami
Kary na przestrzeni norm grupowych:
nagana
wyrzucenie z grupy
Przyswajanie norm grupowych:
22
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
Ze strony jednostki
o Naśladownictwo- kopiowanie tych zachowań innych członków grupy, które
przynoszą im nagrody
o Zapobieganie dysonansowi poznawczemu- redukowanie napięcia
emocjonalnego przez dopasowanie się do zachowań innych
Ze strony grupy
o Nagradzanie i karanie – wznawianie lub wygaszanie przez grupę zachowań
zgodnych lub rozbieżnych z ich normami.
Struktura grupy- element organizacji grupy
Hierarchiczny system zależności pomiędzy poszczególnymi pozycjami społecznymi
(przekonaniami subiektywnymi i obiektywnymi- na temat miejsca w grupie), a rolami
społecznymi (oczekiwaniami grupy wobec osób zajmujących określoną pozycje)
Podział struktur grupowych
Ze względu na sposób powstania
- struktury nadane przez organizację (podział na klasy)
- struktury tworzące się spontanicznie (grupy przyjac
Inne typy struktur
1. władzy
2. socjometryczna
3. awansu
4. komunikowania się
WŁADZA
Specyficzna wież łącząca dwie osoby zajmujące określone pozycje w grupie.
Jest związana z zamierzoną kontrolą czyjegoś zachowania.
sytuacji
Przywództwo jest
wypadkową
interakcji międzyludzkich
cech osobowościowych
Podstawy władzy
Prawomocność – oparcie o normy „ trzeba słuchać starszych” „ trzeba słuchać
stojących wyżej od nas w hierarchii grupy”
Wiedza i kompetencje drugiej osoby
Możliwość karania i nagradzania
Identyfikacja- wynikająca z silnego związku emocjonalnego z osobą zajmującą
wyższą pozycję w strukturze władzy
Występuje zarówno w grupach formalnych jak i nieformalnych
Większy wpływ
na stosunki
wewnątrzgrupowe
Silniejszy związek z
grupą
23
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
Akceptowany
Słabszy związek z grupą
Funkcje lidera
Koordynowanie działalności grupy
Ustalanie celów grupy
Planowanie sposobów i środków umożliwiających osiągnięcie celu
(np.odpowiednia organizacja grupy)
Odpowiedzialność za kontakty i powiązania zespołu z innymi grupami
Stosowanie kar i nagród
Styl kierowania
Środki i sposoby kierowania władzy w grupie to styl kierowania
3 style:
Autokratyczny
Liberalny
Demokratyczny
Autokratyczny styl kierowania
Lider sam ustala cele grupowe i rozdziela zadania
Komunikuje się przez zakazy i nakazy
Często sam ustala normy grupowe, których przestrzegania skrupulatnie przestrzega
Nie wyjaśnia swego postępowania
Częściej posługuje się karami niż nagrodami (sprawdza się w sytuacji zagrożenia,
kryzysowych)
Demokratyczny styl
Lider jest raczej organizatorem grupy i jej funkcjonowania niż osobą odgórnie
sprawującą władzę
Nie przeszkadza inicjatywie i inwencji podwładnych
Posługuje się propozycjami i sugestiami
Grupa współuczestniczy w ustalaniu celów, zadań i norm (sprawdza się, gdy chcemy
współpracować z kimś dłużej)
Liberalny styl
Zupełna swoboda członków grupy w podejmowaniu decyzji indywidualnych czy
zbiorowych
Lider dostarcza jedynie materiałów do wykonania zadania, nie ingeruje w pracę
zespołu
Nie komentuje, nie ocenia pracy innych, udziela informacji jedynie zapytany
Efektywność stylów kierowania (Fiedler)
Zależy od warunków, w których działa lider
24
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
Relacje między liderem a grupą: akceptacja, uznanie kompetencji, zaufanie
Jasność celów stojących przed grupą (jeden cel, 1 rozwiązanie, 1 środek do celu)
Pozycja lidera w strukturze władzy: wysoka lub niska zależnie od ilości posiadanej
władzy
Ilość wykonywanej pracy
Autokratyczny
demokratyczny
liberalny
Jakość wykonywanej pracy
Demokratyczny
autokratyczny
liberalny
Jakość relacji interpersonalnych
Demokratyczny
autokratyczny
liberalny
STRUKTURA SOCJOMETRYCZNA (MORENO)
Wybór i utrzymanie kontaktów na podstawie uczuć sympatii lub uznania atrakcyjności
Graficznym sposobem przedstawienia struktury socjometrycznej jest socjogram.
A
B
D
A
C
C E - łańuch
C D - klika
E - para
- osoba izolowana (nikt jej nie wybrał)
- gwiazda grupy ( wszyscy ją wybrali)
A
C
B
E
D
Wskaźnikami struktury socjometrycznej są m.in.
Status wyborów
danej osoby
=
liczba wyborów otrzymanych przez X
N-1
wskaźnik spoistości
grupy
=
liczba wzajemnych wyborów w grupie (par)
liczba wszystkich możliwych wzajemnych wyborów w grupie
25
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
STRUKTURA AWANSU:
Osiąganie wyższych pozycji w grupie
Szczególnie ważna w większych organizacjach składających się z szeregu mniejszych
podgrup
Nie zawsze awans jest możliwy
STRUKT. KOMUNIKOWANIA SIĘ :
Najczęściej komunikują się ze sobą osoby o podobnym prestiżu
Częściej z góry do dołu
Struktura komunikacji podobna jest do struktury socjometrycznej
Okrąg i łańcuch- większa
efektywność przy zadaniach złożonych
Y i gwiazda większa efektywność przy zadaniach prostych
Dlaczego grupa
-poczucie bezpieczeństwa- gr daje poczucie siły, pomaga w rozwiązywaniu problemów,
zwiększ odporność na groźby
-status- przynależność do grupy uznanej za ważną zapewnia uznanie i pozycję społ.
-poczucie własnej wartości- przynależność do grupy poprawia samopoczucie
-siła- liczebność daje siłę
-osiąganie celu-niektóre zad wymagają połączenia zdoln. , wiedzy i siły kilku os
Dynamika grupowa to proces rozwoju i zmian jakom ulega grupa od momentu pierwszego
spotkania do skończenia pracy.
I etap orientacji
Koncentracja na integracji i wzajemnym poznaniu
Badanie granic
Dominującą emocją jest skrywany lęk
Wzajemne okazywanie pozytywnych uczuć
Chęć wchodzenia w aktywności zabawowe
26
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
II etap oporu i konfliktu
Opór- niechęć grupy do konfrontacji oraz ujawniania negatywnych emocji.
Manifestuje się: - milczeniem, postawą bierno- agresywną, niechęcią do
wychodzenia na forum ze swoimi odczuciami
Rozwiązaniem jest konfrontacja
- jest ujściem negatywnych emocji
- pozwala oczyścić relacje
Grupa może otwarcie ustalać zasady współżycia i współpracy- NORMY
III Etap współpracy
Grupa posiada już:
Wyraźnie rysujące się role
Jasne relacje międzyludzkie i mechanizmy ich regulacji
Umożliwia to jej członkom realizowanie celów jednostkowych i wspólnych
Role są elastyczne i zmieniają się zależnie od potrzeb i sytuacji.
IV Etap końcowy
Rozstanie się jest dla grupy sytuacją trudną, wiąże się z czymś w rodzaju „żałoby”
Dochodzi wówczas do podsumowania dokonań powodzeń i niepowodzeń
Podejmowane są próby utrzymania grupy lub jej „reinkarnacji” w przyszłości
Pojawiają się smutek, żal, agresja, radość
Etapy rozwoju grupy
Formowanie(forming)-gramy rolę kogoś kto chce się przypodobać grupie(,,czy zostanę
zaakceptowany?)
Burzowanie(storming)- początek zawierania przymierza,,do czego przydam się grupie”
Normowanie (norming)- słuchamy innych;jestesmy sobą;podporzadkowujemy się
liderowi”jaką rolę mogę odegrać w grupie”
Działanie(performing)- wykorzystanie potencjału grupy dla osiągnięcia celów i zadań ,,jak
można działać lepiej”
ROLE GRUPOWE
Zbiór przepisów ustalających jak powinien się zachowywać członek grupy zajmującej w niej
określoną pozycje oraz jakie dotyczą go przywileje i obowiązki.
To, czy dobrze czujemy się w określonej grupie zależy od:
Wrodzonych predyspozycji i umiejętności
Uprzednich doświadczeń
Różnic w potencjale umysłowym i osobowościowym
Trójkierunkowe rozróżnienie Benne`a i Sheatsa
Grupowe role zadaniowe
- wprowadzanie nowych idei
- przekazywanie informacji
-
Grupowe role podtrzymujące
wspieranie
zachęcanie innych
rozładowywanie napięć
Role indywidualne - „osoba hamująca” czy „poszukiwacz uznania”
27
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
Wady:
- niska złożoność grupy
- mało rozwinięte relacje między preferencjami członków grupy odnośnie do ról i
efektywności grupowej
Role grupowe- typologia M. Belbina
Typologia oparta na wieloletniej systematycznej obserwacji grup, głównie zadaniowych.
Najbardziej przystępna i wyczerpująca analiza ról zespołowych.
Wnioski wysnuto na podstawie obserwacji kilkuset zespołów menedżerów w sytuacjach
ćwiczeń i gier. Korzystano także z badań kwestionariuszowych i testów osobowości oraz
manipulowano członkostwem grupy.
Każda osoba może znaleźć się w kilku typach ról. Pewne role pełni ona zależnie od sytuacji.
Zawsze jednak można wyróżnić rolę dominującą oraz inne przybierane niechętnie.
Model oparty jest na 4 wnioskach z obserwacji:
1. Zachowania członów grupy ograniczają się do pewnej liczby ról zespołowych
niezależnych od specjalizacji lub formalnego statusu członków.
2. Menedżerowie mają tendencję do konsekwentnego przyjmowania jednej z
dwóch ról
3. Wybrane role zespołowe wiążą się z cechami osobowości
4. Efektywność zespołu zależy od kombinacji ról zespołowych przyjmowanych
przez członków
Idealny zespół składa się z :
1 koordynatora, 1 duszy zespołu, 1-3 realizatorów, 1 perfekcjonisty, 1 pomysłodawcy, 1-3
łączników, 1 analityka.
-
1. Koordynator
wyjaśnia cele zespołu i ustala porządek zadań
stanowczy, dominujący, ekstrawertyk
przewodniczy i koordynuje
rzadko jest autorem najlepszych pomysłów
umie wykorzystać umiejętności wszystkich członków grupy
działa przez zachętę, przekazywanie, słuchanie opinii innych
2. Konendant
niespokojny, dominujący, ekstrawertyk
przewodzi realizacji działań
impulsywny, niecierpliwy- łatwo ulega frustracji
skory do rzucania wyzwań i do ich podejmowania
widzi zespół jako przedłużenie własnego ego
w przeciwieństwie do koordynatora posługuje się taktyką, wymuszaniem, obrażaniem,
co rodzi opór i wywołuje konflikty
3. Pomysłodawca
-
wysoki iloraz inteligencji
inicjator pomysłów- oryginalność i radykalizm myślenia
opiera się na wyobraźni i niestandardowym podejściu do życia
lubi pracować w samotności
na krytykę reaguje obrażaniem się
28
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
4. Wszędobylski łącznik
-
utrzymuje wiele kontaktów poza grupą
niezwykle uzdolniony interpersonalnie, entuzjastyczny, przyjazny- wzbudza sympatię
od pierwszego spotkania
chroni zespół przed stagnacją i utrata kontaktów ze światem zewnętrznym
jest dobrym ambasadorem grupy na zewnątrz
5. Racjonalny analityk
-
wysoki iloraz inteligencji
ustrzega zespół przed zaangażowaniem się w niefortunny pomysł
najcenniejsza umiejetność-przyswojenie, zinterpretowanie, ocena ogromnych ilości
skomplikowanych materiałów pisanych
małomówny obserwator wkraczający do akcji, gdy ma zapaść rozstrzygająca decyzja
stanowczy, introwertyk w stabilnym zespole
poważny, dostarcza wyważonej, trzeźwej oceny
6. Dusza zespołu
-
najbardziej wrażliwy z całego zespołu i świadom indywidualnych potrzeb i obaw
dba o utrzymanie dobrej atmosfery w grupie
wzbudza sympatię, łagodzi konflikty- spoiwo grupy
lojalny wobec zespołu, rozwija pomysły innych
przydatny w sytuacji wewnętrznej walki między członkami zespołu czy
niekonstruktywnej krytyki
7. Perfekcjonista
-
niespokojny, introwertyk
niecierpliwość i brak tolerancji na niedbałych członków zespołu
może ugrzęznąć w szczegółach, wywołując niepokój całej grupy
czuje się osobiście odpowiedzialny za przebieg i wyniki pracy
lubi doprowadzać sprawy do końca i „ dopinać na ostatni guzik”
8. Realizator
-
praktyczny i opanowany, nastawiony na konkretne działanie
przekształca pomysły w wykonalne zadania
nagła zmiana planów może go wytrącić z równowagi
koncentruje się na organizowaniu pracy i praktycznym wykorzystaniu zasobów
posiadanych przez zespół (ludzie, ich umiejętności, narzędzia, środki )
niełatwo traci zapał lub zniechęca się
Wnioski dla pracy z grupą
Wszystkie role są wartościowe, (choć czasem nazwy pewnych ról mogą wydać się bardziej
atrakcyjne niż innych)
Grupy potrafią dostosować swój wkład do zaistniałej sytuacji.
Przywódcą staje się osoba najbardziej adekwatna w przypadku określonego zadaniawymagana jest wiedza o członkach grupy i pracach, które ją czekają.
29
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
Wnioski dla respondentów
Przy porównaniu autopercepcji z poglądami innych mogą pojawić się trzy profile:
Spójny- profil jednostki odpowiada spostrzeżeniom innych
Niezgodny- percepcja jednostki jest w sprzeczności ze spostrzeganiem innych (jak
prezentujemy się innym?)
Pogmatwany- niedopasowanie zarówno ze spostrzeżeniami własnymi jak i innych osób z
grupy.( jakie role właściwie chcielibyśmy przyjąć?)
System zarządzania zespołem Margerisona i McLanna
1. Twórcy- proponują twórcze pomysły
2. Odkrywcy- podejmują zaproponowane działania
3. Analitycy- analizują możliwe decyzje
4. Aktywiści- tworzą struktury
5. Realizatorzy- nadają kierunek i zapewniają wykonanie
6. Kontrolerzy- sprawdzają szczegóły
7. Strażnicy- walczą z przeciwnościami zewnętrznymi
8. Sprawozdawcy- szukają pełnych informacji
9. Łącznicy- koordynują i integrują
GRUPA SPOŁECZNA
Produktywność grupy(Steiner)
rzeczywista produktuwnośc grupy
=potencjalna produktywnośc grupy
-czynniki zmniejszające produktywność
+
zwiększające
Potencjalna produktywność grupy -charakterystyka zadania
aspekt strukturalny
-rodzaj zadania
Rodzaje zadań grupowych (Steiner)
Addywne- wykonanie zależne jest od wysiłku wszystkich członków grupy. Lepsze do
wykonania jednostki jak długo członkowie wnoszą odpowiedni wkład w pracę grupy.
Działalność grupowa jest sumą wkładu pracy wszystkich jednostek, Grupa zawsze jest
lepsza niż jedn.
Koniunktywne – wynik zależny jest od pracy najsłabszej jednostki z grupy. Gorsze
wykonanie zadania przez grupę niż przez pojedyńcze jednostki, bo najsłabszy członek
zespołu będzie obniżał działanie grupy do swego poziomu. Różnice międzypłciowe.
Główne czynniki:-charakter zad –styl interakcji
K:warunkiem powodzenia jest aktywność społ członków grupy
M: war. pow. są umiejętności, zainteresowania uznawane za typowo
męskie(zorientowane na zadanie)
Dysjunktywne- poziom wykonania zależy od najsprawniejszej jednostki w grupie.
Utalentowana jednostka uzyska przewagę nad reszta grupy, podwyższając wynik do
osiągnięcia przez osoby...
Czynniki zmniejszające produktywność
1. Myślenie grupowe
2. Polaryzacja grupowa
3. Problemy koordynacyjne
4. Próżniactwo społeczne
.
Myślenie grupowe
Rodzaj podejmowanych decyzji, w których bardzo liczy się dążenie do zachowania spójności
i solidarność grupy niż realistyczne uwzględnianie faktów
30
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
Warunki sprzyjające
Duża spójność grupy (grupa zapewnia prestiż i jest atrakcyjna)
Izolacja grupy ( niedopuszczenie alternatywnych poglądów)
Autorytarny przywódca
Silny stres ( odczuwanie zagrożenia dla grupy)
Słabo wypracowane sposoby podejmowania decyzji ( brak standardowych metod
rozpatrywania alternatywnych poglądów)
Symptomy myślenia grupowego
Złudzenie odporności na ataki
Przekonanie o moralnych racjach grupy
Stereotypowe postrzeganie przeciwników
Autocenzura
Złudzenie jednomyślności
Strażnicy jednomyślności
Skutki myślenia grupowego
*Wprowadzenie w życie gorszych rozwiązań, ponieważ:
-
grupa nie analizuje alternatywnych rozwiązań
nie przygotowuje planów na wypadek niepowodzenia
nie ocenia realistycznie ryzykowności podejmowanego działania
*Sposoby zapobiegania występowania myślenia grupowego:
-regularne kontakty grupy zadaniowej ze światem zewn- dopływ odmiennych opinii
-zwiększenie indywidualnej odpowiedzialności na wykonanie zad
-adwokat diabła-osoba wyszukująca słabe punkty zgłaszanych rozwiązań
-lider wypowiada się ostatni
Polaryzacja grupowa- podczas dyskusji członkowie grupy podejmują bardziej radykalną
wersję stanowiska akceptowanego przez większość.
Mechanizm działania polaryzacji:
1. Przychylniej słuchamy argumentów potwierdzających nasze przekonanie niż im
zaprzeczające- przetwarzanie argumentów
2. Proces porównań społecznych- wypowiadamy poglądy zbieżne z poglądami grupy (o
ile grupa jest dla nas atrakcyjna)
Badania:
1. Kogan, Bem – przesunięcie punktu ryzyka
A. kwestionariusz-wybór jednego z dwóch rodzajów działań (mniej lub bardziej
ryzykownego)
B. praca w pięcia osobowych grupach
Wynik: tendencja mężczyzn do wybrania bardziej ryzykownej opcji
2. Rozproszenie odpowiedzialności
Jeśli znajdujemy się wśród innych osób mogących zareagować w danej sytuacji to nie robimy
nic (np. pomoc poszkodowanemu)
Nie czujemy się odpowiedzialni za przyjęcie jakiejś opcji, która od początku ma małe szanse
powodzenia. Stąd można podjąć większe ryzyko, bo nawet, jeśli decyzja okaże się chybiona,
to nikt nie będzie za nią w pełni odpowiedzialny.
31
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
Problemy koordynacyjne-mogą się pojawić podczas wykonywania zadania addytywnego,
wymagającego wykonania w tym samym czasie tych samych czynności. Koordynacja istotna
jest zwłaszcza przy wykonywaniu zadań wymagających wysiłku fiz.
Efekt RINGELMANA-użyta przez grupę jest mniejsza od sumy sił tworzących ją osób
Czynniki zwiększające produktywność grupy:
• Synergia- specjalny rodzaj energii generowany podczas pracy grupy. Globalna ilość
energii dostępna dla grupy podczas podejmowania przez nią aktywnosci(Cattell).
Powoduje , że grupa jest czymś więcej niż tylko zbiorem jedn
• Grupowe sposoby podejmowania decyzji
GRUPOWE SPOSOBY PODEJMOWANIA DECYZJI
A. Ustrukturyzowany proces podejmowania decyzji (podzielenie procesu
rozwiązywania problemów na odrębne etapy
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Opisanie potrzeb
Zdefiniowanie celów i kryteriów
Zidentyfikowanie ograniczeń
Zebranie rozwiązań alternatywnych
Ocena możliwości rozwiązań
Wybór rozwiązań najlepszych
Wprowadzenie w czyn najlepszego rozwiązania
Ocena jego efektywności
B. Nominalna technika grupowa ( zminimalizowanie problemu, statusu lub
zahamowań niektórych członków grupy)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Grupa otrzymuje pełen opis problemu
Jednostki pracują indywidualnie tworząc nowe rozwiązania
Powstaje pełna lista wszystkich problemów
Każde rozwiązanie jest oceniane przez grupę
Jednostki indywidualnie rangują pomysły
Wybieramy ten, który osiągnął najwyższą pozycję w rankingach
C. Delphi (nie wymaga bezpośrednich kontaktów między członkami grupy np.w
przypadku konsultacji eksperckich)
1.
2.
3.
4.
Stworzenie listy członków grupy
Dostarczenie im opisu problemu i poproszenie o pomoc w jego rozwiązaniu
Zebranie odpowiedzi
Rozesłanie zebranych odpowiedzi celem zebrania dalszych komentarzy
D. Burza mózgów (Osborne)- wymaga 2 spotkań grupy
Pierwsze spotk. to generowanie pomysłów: obowiązują cztery zasady
1.nie ocenia się pomysłów
2.im szersze spojrzenie tym lepiej
3.pożądana jest mnogość pomysłów
4.popierane jest rozwijanie cudzych pomysłów
Drugie spotkanie grupy to ocena zebranych pomysłów
SPÓJNOSC GRUPY
32
PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA
•
•
•
STOPIEŃ W JAKIM CZŁONKOWIE GRUPY S.A. ZE SOBĄ ZWIĄZANI I ODCZUWAJĄ
MOTYWACJE DO POZOSTAWANIA W GRUPIE
STOPIEŃ WZAJEMNEGO PRZYCIĄGANIA W OBRĘBIE GRUPY
GRUPY SPÓJNE BARDZIEJ SKUPIAJĄ SIĘ NA CELACH(KORZYSTNE W PRZYPADKU GRUP
ZADANIOWYCH)
Konsekwencje:
-zwiększenie interakcji międzyludzkich
-ściślejsze przestrzeganie norm grupowych
-wzrost zadowolenia z przynależności do grupy
Spójność grupy można zwiększyć poprzez:
-zmniejszenie jej liczebności(do 7 os)
-zachęcanie do uzgadniania celów grupowych
-zwiększenie ilości wspólnie spędzanego czasu
-podniesienie prestiżu grupy
-wzrost rywalizacji z innymi grupami
-nagradzanie grupy a nie poszczególnych jedn
-izolowanie fizyczne grupy od otoczenia
Spójność grupy można zmniejszyć przez
-wzrost liczby os do niej należących
-zbyt duża ilość celów realizowana naraz przez grupę
-nasilenie wewnątrzgrupowej konkurencji
-dominację jednej lub wielu osób
-nieprzyjemne doświadczenie związane z uczestnictwem w grupie
LICZEBNOŚC I SKŁAD GRUPY
Mniejsze grupy:
-szybsze wykonywanie zadań
-efektywniejsze wykorzystanie zebranych informacji
Większe grupy:
-tworzenie lepszych rozwiązań zaistniałych problemów
-efektywniejsze zbieranie informacji
Grupy różnorodne(płeć, os-ść, umiejętności, opinie itp.):
-choć bardziej podatne na konflikt to skuteczniejsze w syt zadaniowych
WPŁYW MNIEJSZOŚCI
Sytuacja, w której mniejszość przekonuje innych do swojego stanowiska.
1. Trwałe trzymanie się swoich poglądów
2. Początkowe podzielanie poglądów większości
3. Gotowość do pewnych kompromisów
4. Posiadanie ni
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)